Çocuklarda Kansızlık |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Çocuklarda KansızlıkÇocuklarda Kansızlık ÇOCUKLARDA KANSIZLIK ÖNLENEBİLİR Demir eksikliğine bağlı kansızlık çocukların hem zeka düzeyini hem de bedensel gelişimini olumsuz etkiliyor ![]() Çocuklarda demir eksikliğinin gelişmemesi için, altı ay anne sütüyle beslenmeleri ve ek besinlere zamanında başlamaları öneriliyor ![]() Bebeklik döneminde normalmiş gibi görünen bazı problemler, bebekte demir eksikliğine bağlı kansızlık sorunu bulunduğunun habercisi olabiliyor Anne sütüyle beslenmeme, demirden eksikgıdalarla beslenme gibi faktörlerle ortaya çıkan demir eksikliğine bağlı kansızlık problemi hem fiziksel hem de zeka gelişimini olumsuz etkiliyor Bu nedenle ailelerin bebeklerde ve çocuklardasık görülen demir eksikliğine bağlı kansızlığının belirtilerini iyi bilmesi ve zamanında hekime başvurması gerekiyor ![]() Belirtiler neler? Demir eksikliği bulunan bebek · Huzursuz, iştahsız, bazen çok uyuklayan, bazen de uykusuzluk çeken bir bebek durumundadır ![]() · Demir eksikliği söz konusu olduğunda çocuğun çoğu zaman büyümesi ve gelişmesi duraklama gösterir ![]() · Hemoglobini çok düşerse cilt rengi de solar Bu solukluk en çok göz kapaklarının içine,ağız mukozasına, avuç içlerine ve tırnak yataklarına bakılarak anlaşılabilir ![]() · Demir eksikliği olan çocuk garip şeylere karşı bir iştah duyar Toprak yeme, kum yeme,buz yeme gibi durumlar görülür ![]() · Demir eksikliğinin ayrıca ciddi zeka geriliğine ve davranış bozukluğuna yol açtığına dair literatürde giderek çoğalan bilgiler mevcuttur ![]() Demir eksikliğine erken tanı konup tedavi edilmesi durumunda bu bozuklukların büyük bir kısmı düzelmektedir ![]() Kansızlığın oluşum mekanizması Tıbbi adı anemi olan kansızlık; kırmızı kan hücrelerinin yani alyuvarların sayısının ve hemoglobinin beraber veya ayrı olarak o yaşa uygun normal değerlerin altına düşmesi sonucu oluşan bir klinik tablodur Bu azalma sonucu, kanın oksijen taşıma kapasitesi ve dokulara gidenoksijen miktarı azalıyor Bununla birlikte hemoglobin düzeyi 7-8 gr/dlnin altına inmedikçe önemlifizyolojik değişiklikler ortaya çıkmaz Deri ve mukozaların solukluğu ancak bu değerin altınainince belli olur Kansızlık çocuklarda kendini çok değişik biçimde gösterir Bu klinik tablo hiçbirbulgu olmamasından, hasta bir çocuğa kadar geniş bir yelpaze içerir ![]() Çocuklarda kansızlık oluşum nedenleri Çocukluk çağında kansızlık nedenleri üç büyük grupta toplanıyor Eritrositlerin ve hemoglobininyetersiz yapımına bağlı kansızlıklar; eritrositlerin aşırı yıkımına bağlı kansızlıklar ve kan kaybına bağlı kansızlıklar ![]() Kansızlık çocuklarda çoğu zaman bu mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk olması sonucu oluşursa da bazı durumlarda birden fazla neden bir arada bulunabiliyor Özellikle diyet çokönemlidir ![]() Diyetin en önemli olduğu yaş grupları 6 ay ile 2 yaş arası, ve bir de ergenlik dönemidir ![]() Büyümenin çok hızlı olduğu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikliği anemisi meydana gelebilir Ergenlik dönemindeki kızlarda adet kanamalarınındüzensiz ve fazla olması da demir eksikliğine katkıda bulunan bir faktördür Kan yapımındaönemli rol oynayan B12 vitamini eksikliği daha çok vejetaryen diyetle beslenen kişilerde olurken folik asit eksikliği ise yeşil yapraklı sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kişilerde ortaya çıkar ![]() Ancak bu iki besinin eksikliğine bağlı anemiler, çocuklarda demir eksikliğine bağlı kansızlık kadar sık görülmezler Bazı ilaçların çocuklarda anemiye neden olabileceği unutulmamalıdır İlaçlar yaalyuvarların yıkımına katkıda bulunarak veya kemik iliğine doğrudan toksik etki göstererek alyuvar yapımını baskılamak suretiyle kansızlık meydana getirirler Bazı ilaçların ise bazı besinmaddelerinin ince bağırsaktan emilmesini engelleyerek kansızlık yaptığı bilinmektedir Bu türilaçlar arasında epilepsi için kullanılan ilaçların bir kısmı sayılabilir Kullanım alanı sınırlı olmasınarağmen en sık kullanılan ilaçlar arasında olan aspirin ise mide ve bağırsaklarda kanamaya neden olarak kansızlık meydana getirir Bu kanama çoğu zaman mikroskobik düzeyde olup gözlegörülemez ![]() Kronik hastalıkların kansızlıktaki rolü Kan yapımındaki bozukluklar ve diyetin yanı sıra, sık geçirilen enfeksiyonlar ve kronik hastalıklar da kansızlık problemini tetikleyebiliyor Kansızlıkta etnik kökenin ve ırkın da büyük önemibulunuyor Siyah ırkta ve Arap ülkelerinde orak hücreli kansızlık fazla görülürken, Akdenizbölgesinde daha çok Akdeniz anemisi olarak bilinen talasemi ön planda görülüyor Talasemi birhemoglobin yapım bozukluğunu ifade ediyor Erişkin hemoglobininin en önemli kısmını olan HbA1 i oluşturan alfa veya beta zincirlerinden herhangi birinin yapımında kısmi bir eksiklik olması durumunda taşıyıcılık, tam yapılamaması durumunda ise hastalık oluşuyor Taşıyıcılık durumundatedavi gerekmiyor Ancak hastaya ve ailesine genetik danışmanlık verilmesi şart sayılıyor![]() Genellikle bebek 4-6 aylıkken ortaya çıkan hastalık, yoğun tedavi gerektiriyor Bu bebeklerdederin kansızlık oluşuyor Karaciğer ve dalakları büyüyor Yüz ve kafa kemiklerinde genişlemeoluşuyor Tekrarlayan kan transfüzyonları yapılması gerekiyor![]() Kemik iliği nakli de tedaviseçenekleri arasında yer alıyor ![]() Çocuklarda en sık görülen anemi Demir eksikliği anemisi çocuklarda en sık görülen kansızlık tipini oluşturuyor Anne sütü ilebeslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikliği görülmüyor Anne sütündeki demir çok kolayemilebildiği için büyüyen süt çocuğuna miktar olarak yeterlidir Altı aydan sonra ek gıdalar ileyetersiz demir alan bebek demir eksikliği için adaydır Demir en çok kırmızı ette, yumurtasarısında, yeşil sebzelerde ve hububatta bulunur Beyaz ette demir kırmızı etteki kadar yüksekdeğildir Demir eksikliğinin gelişmemesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alınmasıgerekir ![]() Demir eksikliği anemisi saptanan çocukta dışkı ve idrar ile kan kaybı olup olmadığı araştırılması büyük önem taşıyor Dışkı ile kan kaybı meydana getiren en önemli durumlar arasında peptikülserler ve inek sütü alerjisi sayılabiliyor Ayrıca bağırsakta bulunan polipler ve anüste mukozaçatlakları da kan kaybına neden olabilirler Dışkıda gizli kan testi birkaç kez tekrarlanmalıdır, zirakanama aralıklı olarak meydana geliyor olabilir İdrarla kan kaybının en sık nedeni ise idraryollarına ait enfeksiyonlardır ![]() Kansızlık önlenebilir Yol açtığı sorunlar dikkate alındığında, çocukların kansızlıktan korunmalarının önemi kendiliğinden ortaya çıkıyor Bu yüzden bebeklerin altı ay anne sütüyle beslenmesi gerekiyor![]() Demir eksikliğine bağlı kansızlığın engellenmesi için diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gıdaların verilmesine zamanında ve uygun şekilde başlanması gerekiyor Erken ve düşük tartılıdoğan bebeklere koruyucu demir preparatları verilmesi gerekir Zira anneden bebeğe demirtransferi hamileliğin sonlarında yoğunluk kazandığı için bu bebekler demir depoları tam dolmadan doğarlar ve çoğu zaman yoğun bakımda kaldıklarından tetkikler için bebeklerden fazla kan alınmak zorunda kalınır ![]() Demir eksikliğinin tedavisi çoğunlukla ağızdan verilen demir preparatları ile yapılıyor Tedaviortalama 3 ay kadar devam ediyor İlk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demirdepolarının doldurulması amaçlanıyor ![]() Sağlıklı Günler ![]() ![]() Kaynak: Pediatriportal |
|
|
|