Çocuk Edebiyatında Şiddet

Çocuk Edebiyatında Şiddet
Şiddet çocuğun karşısına farklı zamanlarda ve farklı şekillerde çıkan bir unsurdur Bugün birçok araştırmacı, eğitimci ve psikolog çocukların hayatında olan şiddet unsurlarını tespit etmeye çalışmaktadır ve bu unsurların çocuğun hayatını ne denli etkiledikleri yönünde çeşitli araştırmalar yapmaktadırlar İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr Necdet Neydim e göre günümüzde çocuğun yaşadığı şiddetler şöyle özetleniyor, eğitimdeki şiddet, aile içi şiddet, medya şiddeti, ekonominin çocuğu tüketim nesnesi olarak keşfetmesiyle ortaya çıkan tüketim şiddeti, vahşi bir kentleşmenin ortaya çıkardığı sokak şiddeti yüzünden eve kapanan çocuğun yalnızlaşma şiddetiBu yalnızlığın içinde onu dış dünyaya bağlayan iletişim araçlarının yarattığı kültürün şiddeti Günümüz gençliğinde yoğun olarak yaşanan geleceksizlik şiddeti

Edebiyatın da çeşitli şekillerde bu şiddet unsurlarını kendine konu edinmesi bugün tartışılan konuların başında geliyor Çocuk edebiyatı şiddet unsuru içermeli mi? İçerirse nasıl içermeli? Şiddeti yokmuş gibi göstermek ne kadar doğru? Bu soruların hepsi yapılan tartışmaların ana çıkış noktaları Çocuk edebiyatı ile ilgilenen bir çok uzman bu sorulara cevap aramakta ve konuyu farklı açılardan incelemektedirler

Çocuk kitapları arasında yapılan taramalarda uzmanlar, şiddet unsurlarının en fazla masal türündeki eserlerde görüldüğünü tespit etmişler Bunun sebebine gelince ise anlaşılmış ki çocuk edebiyatında var olan birçok masal türündeki eser yazılırken hedef kitle olarak çocukları seçmemiş, aslında bu eserler yetişkinler için yazılıp daha sonra çocuk edebiyatında varolan boşluğu doldurmak için â??çocuğa uyarlanmışâ? Çocuğa uyarlanmış lafı tartışılması gerekilen konuların bir diğerinin başında geliyor, çünkü çocuğa uyarlamak demek eseri çocuğun anlayacağı dilde yazmanın yanı sıra eseri çocuğun gelişimsel düzeyine uygun unsurlar içeren bir edebiyat ürünü haline dönüştürmek anlamına da gelir Dr Necdet Neydim e göre masallar çocuklara aktarılırken asla otantik halleriyle aktarılmamalıdırlar, çünkü birçok masal otantik formunda çeşitli şiddet unsurlarını çocuğun gelişim olgusuna hiç de uygun olmayan şekilde içermekte ve öylece çocuğa aktarmaktadır

Bu nedenle dikkate alınması gerekli olan konu, edebiyat eserlerinin şiddet unsuru içerip içermemesi değil, bu unsurlara sahip eserlerin çocuğa nasıl aktarılması gerektiğidir Neydim in bu noktada bizlere verdiği en çarpıcı örnek Harry Potter kitaplarıdır Bu kitaplarda birçok şiddet unsuru yer almasına karşın, çocuklar bu unsurlardan olumsuz yönde etkilenmemekte hatta bu eserleri oldukça çok sevmekte ve okumaktadırlar (ya da okutmaktadırlar)

Sonuç olarak çocuklar için kitap seçimi yaparken kitabın içeriğinden ziyade konunun işlenişine bakmak çok daha önemli Çocuklara çevrelerinde şiddet yokmuş gibi davranmak sadece kısa dönemli bir çözümü bizlere sunar, oysa onlara konu hakkında gereken bilgiyi vermek ve gereken çıkarımları yapmalarına yardımcı olmak çok daha uzun soluklu bir çözüm olacaktır

Anne ve Babalar Neler Yapabilir?

? Çocuklarınıza kitap seçerken kitabın konu işleme tarzına dikkat edin

? Kitap seçimlerinde kitabın resimlerine önem verin, resimlerde şiddet öğesi olmamasına özen gösterin Çünkü uzmanlar gözle görülen bir şiddet unsurunun hayal edilenden çok daha fazla olumsuz etkilere sahip olacağını söylüyor

? Kitaplarda bir çocuğa doğrudan uygulanan herhangi bir şiddet unsurunun yer almamasına özen gösterin (örneğin çocuğun dövülmesi ya da herhangi bir yere kilitlenmesi gibi doğrudan çocuğa uygulanan şiddet öğelerini içermeyen kitaplar edinin) Çünkü reel şiddet unsurları çocukları özellikle erken yaşlardakileri çok daha fazla etkilemekte ve rahatsız etmektedir

Kaynak : Çocuk Edebiyatına ve Çocuk Hekimliğine Yansıyan Şiddet Sempozyumu Osmangazi Üniversitesi Yayınları 2003

İDİL SEDA AK

Kaynak: Bebek