Doğumsal Kalp Hastalıklı Çocukta Beslenme

doğumsal kalp hastalıklı çocukta beslenme

DOĞUMSAL KALP HASTALIKLI çOCUKLARDA BESLENMEDE NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?



Hazırlayan: Feyza AKAN : Beslenme ve Diyet Uzmanı
Kalp hastalığı olan çocuklarda görülen gelişme geriliği bir çok nedene bağlıdır Bu nedenler arasında kalp hastalığı tipi, beslenme durumuna ve enerji gereksinimine olan etkisiyle önemli bir belirleyici faktördür Kalp yetersizliğine yol açan doğumsal kalp hastalıklarında, çocuğun efor kapasitesinin azalması alması gereken günlük kalori miktarını azaltarak beslenmesini engeller ve soluk alıp vermesinin çok hızlı olması enerji kaybını artırarak beslenme bozukluğuna neden olur çocukta uygunsuz kalori alımı bir süre sonra iştahsızlığa yol açar Ayrıca kalp hastalığı nedeniyle verilen ilaçlar da iştahsızlığı arttırabilir Bu nedenlerden dolayı kalp hastalığı olan çocukların beslenmesinde, verilecek gıdaların kalori miktarlarının daha zengin olmasına dikkat edilmeli ve enerji gereksinimlerinin yaşıtlarına göre daha fazla olduğu unutulmamalıdır
Kalp hastalıklı çocuğun beslenmesi düzenlenirken dikkat edilecek hususlar şunlardır:
1- Yaşıtlarına göre kalori ihtiyaçları %50 oranında attırılmalıdır
2-Günlük protein alımı normal değerlerde tutulmalı, fazla miktarda verilecek protein miktarının, kalp yetersizliği olan çocuklarda su tutulumunu arttırarak yetmezliği arttırabileceği göz önünde bulundurulmalıdır
3-Sıvı miktarı azaltılarak daha yoğun hazırlanan mamalarla verilen kalori miktarı arttırılabilir
4-İleri derecede beslenme bozukluğu olan çocuklarda doktor veya diyetisyenin kontrolünde yüksek enerjili mamalardan yararlanılabilir
5-Tüm kalp hastalıklı çocuklara mutlaka vitamin desteği verilmelidir Bu amaçla vitamin şurupları kullanılabilir
6-Demir eksikliğine bağlı olarak gelişen kansızlık, kalp hastalığı olan çocuklarda kalp yetersizliğini arttırabilir Bu nedenle kansızlığı olan çocuklarda, demir içeren ilaçlar ile açık kapatılmalıdır
7- Bazı bebekler emerken veya mama yerken çok çabuk yorulup, ter içinde kalabilirler Veya emdikleri mamayı hazmedemeyip çıkarabilirler Bu nedenle böyle bebeklerin sık aralarla, az az beslenmeleri daha uygundur

YAŞ GRUBLARINA GöRE UYGULANABİLECEK BESLENME PROGRAMLARI
¨0-2 Ay : ANNE SüTü :0-6 ayda anne sütü bebek için gerekli tüm besinleri içerir ve
tek başına yeterlidir ve en ekonomik beslenme şeklidir Bebeğin sağlıklı gelişmesi,
büyümesi ve hastalıklardan korunmasıiçin en iyi gıda ANNE SüTü dür
Bebeğe ANNE SüTü veriliyorsa ;


Anne sütünün gelmesi beklenmeden ve bebeğin doğduğu ilk yarım saat içindeemzirilmelidir


Bebeğinizin sütünüzü gereksinimi kadar emebilmesi için sütünüzün yeteceğine inanmanız ve
sık aralıklarla emzirmeniz gerekmektedir


Anne sütünün bol ve verimli olması için; en az günde 10-12 su bardağı (3 lt) sulu,
şekerli ve kalsiyumdan zengin içecekler ( süt, yoğurt, ayran, komposto, meyve suyu,
limonata ve şerbet) tüketilmelidir

Bebeğinize sütünüzün yaradığını görmek için 15 günde bir kez tarttırınız
Eğer tek başına anne sütü bebeğinizin kilo almasını sağlamıyorsa
DİYET UZMANINIZA veya DOKTORUNUZA başvurunuz

ANNE SüTü yetersizse veya yoksa ;önerilen formül mama mama kutusu üzerinde
belirtilen talimatlara göre hazırlanarak verilebilir
2-4 Ay : ANNE SüTü veya Formül mama + Yoğurt, meyve suyu
ANNE SüTü varsa ve tek başına yeterliyse ;
Her 3 saatte bir en az 15-20 dakika memede kalacak şekilde sadece ANNE SüTü
verilebilir Bebeğiniz sık yoruluyor veya emmede zorlanıyorsa daha sık aralıklarla
emzirebilirsiniz
ANNE SüTü yetersiz ise ; Formül mama ek olarak başlanabilir
ANNE SüTü yoksa ; Formül mama ve ek olarak başlangıçta ANNE SüTüNE en yakın
besin olan sulandırılmış-taze mayalanmış yoğurt ve taze sıkılmış meyve suyu
(özellikle elma veya şeftali ) verilebilir

4-6 Ay : ANNE SüTü , Formul mama,Yoğurt, meyve suyu, meyve püresi, sebze püresi
ANNE SüTü yeterliyse ; Her 3 saatte bir kez emzirilmeli
ANNE SüTü yeterli değilse ; Formül mama, meyve suyu ve yoğurt ek olarak verilebilir
ANNE SüTü yoksa ; Formül mama, yoğurt, meyve suyu, meyve ve sebze püresi,
yayla, tarhana ve sebze çorbaları, bebe bisküvisi
ve pekmez başlanabilir
öNERİLER


Sabah kahvaltısı için ayına ve kilosuna uygun formül mama bebe bisküvisi ve 1 çay kaşığı
pekmez verilebilir Eğer kilosu uygun ise ½ çay kaşığı tam pişmiş yumurta sarısı
da eklenebilir


Meyve püresi mevsimine uygun meyvelerden seçerek yoğurduna eklenip verilebilir


Elma, şeftali ve havuç tercih edilmeli Portakal ve mandalina gaz, karın ağrısı ve
allerji gibi şikayetler görüldüğü anda kesilmeli daha sonra tekrar denenmelidir


Sebze çorbasında ve püresinde kullanılan sebzeler mevsimine uygun seçilmeli,
iyi yıkanmalı ve pişirilmeli, suyu dökülmemeli, özellikle ıspanak gibi yeşil yapraklı
sebzeleri bıçak kullanmadan elle temizlenmeli ve pek fazla mikser kullanmamalıdır
6-8 ay : ANNE SüTü, Devam Formülü, Ek gıdalar ve bebeğiniz kilo alamıyorsa
DİYET UZMANINIZ veya DOKTORUNUZ uygun görürse enerji ve
protein içeren bazı özel mamalar kullanılabilir
öNERİLER :


ANNE SüTü 2 yaşına kadar verilebilir özellikle geceleri emzirilmeli gündüz özel mamalar ve
ek gıdalar verilmelidir


Daha önceki aylarda başlanan besinlerin miktarları artırılır


6 Ayda sabah kahvaltısında başlanan yumurta sarısı yavaş yavaş artırılarak tam yumurta
sarısına çıkarılır Yedinci ayda ise tam yumurta beyazı ile verilebilir Yumurta bebeğinizin
kilosu göz önünde bulundurulup DİYET UZMANINIZA danışarak verilmelidir


Diğer çorbalara ek olarak mercimek çorbası da verilebilir


7 Ayda çorbalarına iki defa çekilmiş yağsız dana kıyması ve tavuk eti 1 çay kaşığı olarak
başlanabilir


çorbalara 1 yaşına kadar tuz konmamalı ve zeytinyağ ile pişirilmelidir 1 yaşından
sonra az miktarda İYOTLU TUZ eklenebilir


Formül mama kullanılarak yatmadan önce 1 veya 2 defa pirinç unu ile muhallebi yapılarak verilebilir
Formül Mama ile Muhallebi Yapımı : Su ile pirinç ununu pişirip ocaktan aldıktan sonraölçeğine
uygun mama ve şeker eklenerek yapılmalıdır Şeker ve mama asla ocakta pişirilmemelidir
Süt ile Muhallebi Yapımı : Süt ile pirinç unu pişirilir Ocaktan alındıktan sonra şeker eklenebilir
8-12 Ay : ANNE SüTü, Devam Formülü, Ek Gıdalar
öNERİLER:


Daha önceki aylarda başlanan besinlere ek olarak ; Sabah kahvaltısına sadece 1 çay kaşığı
tereyağ eklenebilirSabah kahvaltısına yumurta ile gün aşırı dönüşümlü olarak tuzsuz
pastörize peynir verilebilir öncelikle 1 çay kaşığı başlanır Daha sonra yavaş yavaş
artırılarak ½ kibrit kutusu ( 15 gram ), 10 Aydan sonra da 1 kibrit kutusu peynir verilebilir


Balık etine ( buğulama olarak ) başlanabilir


Kuru baklagil ( kuru fasulye, nohut, mercimek, barbunya ) yemekleri verilebilir Kuru
baklagilleri verirken öncelikle suda bekletip çok iyi pişmesini sağlayıp gaz yapıcı
maddelerini haşlama suyunu dökerek ve kabuklarını soyarak verebiliriz


Karaciğer püresine 10 Aydan itibaren kuru baklagil yemekleri ile 15 günde bir kez
dönüşümlü olarak verebiliriz Karaciğer püresi verirken zarını soyarak suda çok iyi
haşlayarak verebiliriz


10 Aydan itibaren artık ( bebeğimizin kilosu yerinde ise, kusma ve beslenememe
problemi yoksa ) sofraya oturtulabilir Aile fertleri ile birlikte baharatsız ve az tuzlu
olmak koşulu ile sofradaki yemeklerden yedirebilirsiniz özellikle sulu köfte, makarna,
iyi pişmiş sebze yemekleri verilebilir 1 yaşından sonra da pilav yoğurtla karıştırılarak verilebilir


İnek sütüne en az 8 Aydan sonra az miktarda başlanabilir Eğer mümkünse devam
formülü de kullanılabilir 1 yaşına gelmiş bir bebeğin günlük en fazla 500 gram ( ½ litre )
süt veya yoğurt alması gerekmektedir Gereğinden fazla verilen süt; kusma, kabızlık,
iştahsızlık ve kansızlık gibi hastalıklara neden olabilir
Bebeğinizi Beslerken Dikkat Etmeniz Gereken Noktalar :


Bebeğinize yalnız bir defada bir yiyecek ekleyin aynı zamanda birden fazla yiyeceği denemeyin


Yiyecekleri az miktarlarda başlayarak azar azar artırın


Yeni deneyeceğiniz yiyeceği bebeğiniz aç iken alışık olduğu yiyeceklerden önce verin


Bebeğinizin sevmediği yiyecekleri vermekte ısrar etmeyin Ama zaman zaman tekrar deneyin


Mamalar taze ve bir defalık hazırlanmalı, daha önce hazırlanmış ve tüketilememiş mama
varsa buzdolabında en fazla 24 saat bekletilebilir ve sıcak su dolu bir kabın içinde bekletilerek
ısıtılmalıdır


Bebeğinizi 45° açıyla ve biberonu dik gelecek şekilde hava kabarcığı yutturmadan
ve biberonu fazla çalkalamadan besleyiniz


Beslenme aralarında su vermeyiniz Bebeğinizin kusmaları varsa ek gıdaları koyu ve
kıvamlı olarak, mamaları da ölçeğinden fazla veya az olmamasına dikkat ederek veriniz


Bebeğiniz sık sık uyuyor ve beslenemiyorsa uyandırıp beslemeye çalışın Yetişkinlerin
aksine uzun süreli açlık bebekler için tehlikelidir Kan şekerlerinin düşmesine,
kilo alamamaya ve bunlara bağlı olarak da enfeksiyonlara yakalanma riskini artırır
Eğer kabızlık varsa ;

0- 4 ay arasında : ANNE SüTüNE devam edilir Günlük 1 çay kaşığı zeytinyağı ve 30 cc kayısı
suyu verilebilir
4 Aydan sonra : muhallebisine eklenen şeker miktarı artırılabilir Ayrıca 1 tatlı kaşığı zeytinyağı
eklenebilir Kayısı ve erik suyu verilebilir çorba olarak mercimek ve sebze çorbası
(patates, havuç ve pirinç içermeyen ) verilebilir
Eğer ishali varsa ;
0- 4 Ay arasında : ANNE SüTüNE devam edilir Elma ve havuç suyu verilebilir Piyasada satılan
ORS solüsyonları verilir Bu solüsyon evde de hazırlanabilir
Bu solüsyonu hazırlamak için : 1 litre kaynamış ıltılmış suyun içine 1 çay kaşığı karbonat,
1 çay kaşığı tuz ve 8 tatlı kaşığı şeker ( 40 gram ) eklenir, karıştırarak DOKTORUNUZUN
uygun gördüğü miktarda verilir
4 Aydan sonra : Yayla ve sebze çorbası ( patates, havuç ve pirinçli ), elma ve havuç suyu, muz,
yoğurt verilebilir Susuz kalmamasına dikkat edilir Kullandığınız kaşık, bardak, emzik ve
biberon gibi malzemeleri kaynattıktan sonra kullanınız