Androjen Replasman Tedavisi Ve Prostat - Andropoz

Yaşlanan erkekte testosteron kullanılarak yapılan HRT''nin en önemli tartışması, prostat üzerine olabilecek istenmeyen etkileri üzerinde yoğunlaşmaktadır Prostat kanseri saptanmış bir erkekte testosteron tavsiye edilmesi genelde kabul edilen bir görüş değildir ve HRT başlamadan önce bunun elimine edilmesi için her


türlü gayret sarf edilmelidir (22) Bunun yanı sıra, tedavi sürecinde PSA değerleri sürekli olarak takip edilerek, gizli kalmış bir prostat kanserinin olası aktivasyonunun erken dönemde saptanması da sağlanılmalıdır
Önemli olan soru, testosteron tedavisi yapılan erkeklerde prostat kanseri gelişme riski yapılmayanlardan daha mı fazladır? Çoğu çalışmada, testosteron tedavisi alan erkeklerde ne PSA artışı ne de prostat volümünde klinik olarak anlamlı değişmelerin meydana geldiği gösterilememiştir (23) Testosteron replasmanı yapılmış hipogonadal erkelerin ve kontraseptif amaçlı testosteron kullanan erkelerin prostat volümleri ve PSA değerlerinin de normal erkeklere göre anlamlı bir farklılık göstermediği ortaya konulmuştur
Hatta prostat volümü ile serum testosteron konsantrasyonu arasında ters bir ilişki bulunduğu bile gösterilmiştir (24) Gerçekten de, BPH''nın özellikle prostatın stromasında östrojen/androjen oranındaki artış ile ilgili olduğu düşünülmektedir Comhaire, bir derlemesinde kendi gözlemlerine göre erkeklerde HRT uygulamasının PSA''da anlamlı bir düşüş yaptığını bildirmekte ve HRT''nin BPH''ya neden olmayacağı ya da ilerletmeyeceği görüşünü savunmaktadır (5) Parenteral testosteron kullanan ve 2 yıl takipleri yapılan yaşlı erkeklerde hiçbir olguda mesane çıkımı obstrüksiyonuna ait belirti ortaya çıkmamıştır (23)
Prostat kanserinin hem androjen bağımlı hem de androjen bağımsız komponenti vardır Agresif antiandrojen tedaviye rağmen büyüyebilir ve metastaz yapabilir Diğer yandan, testosteronda yaşa bağlı düşme ile paralel olarak prostat kanseri gelişme riskinin arttığı da göz önüne alınarak, androjenlerin prostat kanserine yol açmalarının sonradan testosteron verilmesine değil, ancak hayatın erken dönemlerinden beri androjenlere maruz kalınmasıyla mümkün olacağı ileri sürülmüştür (25) Bununla uyumlu olarak, testosteron tedavisinin prostat kanseri gelişimini başlattığına, mevcut kanseri stimüle ettiğine ya da endojen testosteron seviyesi ile BPH arasında bir ilişki bulunduğuna dair kesin kanıtlar yoktur (26) Gerçekten de, erkeğin yaşamında testosteronun düşmeye başladığı dönem ile aynı zamanda olmak üzere prostat kanseri sıklığı da artmaktadır, ve genç erişkinlerde testosteron seviyesinin yükselmesi ile prostat kanseri riskinin artmadığı ortaya konulmuştur (27)
Çoğu çalışmada da hipogonadal erkeklerde yapılan testosteron replasman tedavisinin prostat kanseri gelişim riskini arttırmadığı bildirilmektedir (28) Snyder ve ark, skrotal testosteron yaması kullanarak uzun süre takip ettikleri yaşlı erkeklerde ne prostat kanseri ne de idrar akım hızları bakımından bir fark olmadığını göstermişlerdir (29) Diğer yandan, gerek cerrahi gerekse LHRH agonistleri ile yapılan kastrasyonun veya antiandrojenlerin metastatik prostat kanserinin agresivitesini geçici de olsa azalttığı şüphesizdir Ancak bu, testosteron verilmesinin prostat kanserini provake edeceği anlamına da gelmemektedir Bir çalışmada vücut geliştirmek amacıyla diğer ilaçların yanı sıra yüksek doz testosteron kullanan bir erkekte prostat kanseri geliştiği bildirilmiş, ama böyle kanser gelişimini uzun süreden beri alınan diğer ilaçların yanında sadece testosterona bağlamanın da doğru olmayabileceği ifade edilmiştir (30)
Serum androjenleri ile prostat kanseri arasında kesin bir ilişki gösterilmemiştir Yüksek testosteron konsantrasyonu ile artmış prostat kanseri riski arasındaki ilişki olasılıkla androjen reseptörleri aracılığı ile meydana gelmektedir (5) Bu reseptörde normalin altında C-A-G tekrarlarına neden olan genetik bir mutasyonun gelişmiş olması, transkripsiyonel aktiviteyi artırır Buda, artmış prostat kanseri prevalansı ile birlikte görülen hücresel seviyede androjenik aktivitenin artımı ile sonuçlanır (31) Demek ki, prostat kanseri gelişiminde testosteronun direkt etkisinden çok, androjen reseptörünün moleküler yapısı önem kazanmaktadır Diğer yandan, prostat hücrelerinin sirkülasyondaki yüksek miktarda testosterona uzun süreli maruz kalmalarının, genetik olarak androjen reseptörleri normal bile olsa prostat kanseri gelişimini kolaylaştırabileceği de akılda tutulmalıdır
Yanıt arayan bir diğer konu ise prostat kanseri için prekürsör lezyonların HRT ile klinik hastalık düzeyine stimüle edilip edilmeyeceğidir Eksperimental çalışmalarda, spontan prostat kanseri gelişim sıklığının, tedavi edilmeyen kontrollerle karşılaştırıldığı zaman androjen verilmesi ile yarıya indiği gözlenmiştir (32) Hücre kültürü ile yapılan deneysel ortamlarda testosteron kullanılarak prostat kanseri gelişimi inhibe edilebilmiştir (33) Zhau ve ark, androjen eksikliğinin in vitro şartlarda androjene bağımsız prostat kanserinin gelişimini hızlandıracağını göstermişlerdir (34) Ayrıca, prostat kanseri gelişimi riskinde esas olan periferik kandakinden çok prostat dokusu içerisindeki testosterondur
Kastre edilmiş yaşlı ratlarda dışarıdan testosteron verildiği zaman, testosteron konsantrasyonunun prostat dokusunda periferik kana göre daha düşük kaldığı da bulunmuştur (5) Dışarıdan testosteron verdiğimizde, bu testosteronun testislerde Leydig hücrelerinden salgılanan testosteronu baskılaması ile deferensial venler ya da Santorini pleksusu vasıtasıyla prostata testosteron girişinin azalarak prostat içi testosteron konsantrasyonunun, periferde yüksek olsa bile, düşürülebileceği görüşü ileri sürülmüştür (5) Bütün bunlar, periferik kandaki testosteron düzeyinin tek başına, prostat içi efektif androjen konsantrasyonunun tahmin edilmesinde yetersiz kalacağını ortaya koymaktadır
Yine de, bu güne kadar yapılmış olan araştırmalar güven verse bile, yaşlı erkeklerde HRT''nin prostat üzerine olan olası etkilerinden emin olmak için uzun süreli çalışmalara ihtiyaç olduğu şüphesizdir Kesin olan şu ki, bilinen prostat kanserli olgularda testosteron başlanılması kontrendikedir BPH testosteron replasmanı için bir kontrendikasyon değildir, ama tedavi sırasında miksiyon güçlüğünün artmasının androjenik stimülasyona bağlı olabileceği düşünülerek BPH''ya spesifik tedavilerin de eklenmesi, doz azaltılması ya da tedavinin kesilmesi düşünülebilir (35) Keza meme kanseri bulunan erkeklerde de testosteron kontrendikedir, çünkü östrojene çevrilerek meme kanseri gelişimini artırabilir



Kaynak: Cinsel Sağlık