Doğumda Anne Ölümleri

Doğumda Anne Ölümleri


Dünya Sağlık Örgütünün yaptığı en son tanımlamaya göre Gebelik süresi ve yerleştiği yerden bağımsız şekilde, gebelik, gebelik tarafından olumsuz yönde etkilenen bir neden ya da bu durumun tedavisine bağlı olarak gebelik sırasında ya da gebeliğin sonlanmasından sonraki ilk 42 günde görülen kadın ölümleri anne ölümü (maternal mortalite) olarak tanımlanır Kaza sonucu olan ya da başka bir hastalık ve duruma bağlı görülen ölümler anne ölümü tanımlamasının dışında kalır İstatistikler yapılırken anne ölümü ile ilgili bazı ek tanımlamalar kullanılmaktadırMaternal mortalite oranı: Her 100000 canlı doğumda görülen anne ölümlerinin sayısıdır
Maternal mortalite hızı: Üreme çağında olan (15-49 yaş arası) her 100000 kadın için bir yıldaki anne ölüm sayısını gösterir Bu sayı doğumu daha güvenli şartlarda gerçekleştirmek ya da bir yılda görülen gebelik sayısını azaltmak yoluyla düşürülebilir
Yaşam boyu risk: Bir kadının tüm yaşamı boyunca anne ölümü ile karşılaşma riskini gösterir
Karşılaşılan gerçek anne ölümlerini ölçmek ve dokümente etmek çok kolay değildir Üreme çağındaki bir kadının gebeliğe bağlı nedenlerle ölümü çok sık karşılaşılan bir olay değildir Maternal mortalitenin çok yüksek olduğu ülkelerde bile sayı genelde fazla değildir Öte yandan özellikle geri kalmış bölgelerde ölümler genelde hastane gibi sağlık merkezlerinde değil evlerde olduğundan bu ölümlerin gebeliğe bağlı olduğunun dokümente edilmesi genelde mümkün olmamaktadır Son olarak ise yine geri kalmış bölgelerde ölümün gebeliğe veya kendi kendine düşük yapma çabalarına bağlı olduğu, ölen kişinin ailesi tarafından kasıtlı olarak saklanmaktadır Bununla birlikte tüm dünyada anne ölümlerini saptamak ve bunları engellemek için Birleşmiş Milletler ve diğer gönüllü sivil toplum örgütlerinin büyük çabaları söz konusudur Maternal mortalite oranları dünyanın farklı bölgelerinde büyük değişkenlik göstermektedir Bu konuda net sayılar olmamakla birlikte Kuzey Amerika'da her 100000 canlı bebek doğumunda yaşanan anne ölümü yaklaşık 12 iken, Afrikanın Büyük Sahranın altında kalan kısmında bu sayı 1000 civarındadır Anne ölüm oranının en yüksek olduğu ülkelerden birisi olan Zambiya'da her 100000 doğumda 1238 kadın yaşamını yitirmektedirDünya Sağlık Örgütü (WHO) ve UNICEF'in 1995 yılı için anne ölüm oranı tahmini şu şekildedir Maternal mortalite
(her 100000 doğumdaki anne ölümü) Yaşam boyu ölüm riski
Gelişmiş ülkeler 12 4085
Gelişmekte olan ülkeler 440 61
Geri kalmış ülkeler (Afrika) 1000 16
Tüm Dünya 400 75
Bu tablodan ortaya çıkan korkunç sonuç gelişmiş ülkede her 4085 kadından birine karşılık Afrikadaki her 16 kadından birinin gebelik nedeni ile hayatını kaybedeceği gerçeğidir Aradaki bu yüksek farkın altında yatan en önemli neden sosyoekonomik koşullardır Kadınların genel sağlık durumunun yanısıra, yeterli sağlık hizmetine ulaşabilmeleri ve bu hizmete ulaşmanın gerekliliğini anlayabilecek eğitim düzeyine sahip olmaları çok önemlidir Devletlerin bütçelerinden bu konuya ayırdıkları pay oranı da anne ölümlerinin sıklığının belirlenmesinde rol oynayan bir başka önemli faktördür Yine geri kalmış ülkelerde kadınların gelişmiş ülkelere oranla doğum kontrol yöntemlerini uygulama yüzdeleri ve buna bağlı olarak yaşadıkları fazla sayıda gebelik ve doğum yüzyüze kaldıkları riski büyük ölçüde arttırmaktadır Bu nedenle geri kalmış ülkelerdeki kadınların yaşam boyu karşı karşıya oldukları anne ölüm riski gelişmiş ülkelerdeki hemcinslerine göre çok fazladır Bu tür bölgelerde yaşayan kadınların gebeliğe bağlı nedenler ile yaşamlarını kaybetme riskleri gelişmiş ülkedekilerle kıyaslandığında yaklaşık 30 kat daha fazladır Amerika Birleşik Devletleri'nde 1930 yılında her 100000 canlı doğum için 670 olan anne ölüm oranı 1990'lı yıllara gelindiğinde 7-12 düzeyine inmiştirAnne ölümlerinin belki de en trajik yönü, bu ölümlerin neredeyse yarısından fazlasının çok basit önlemler ile engellenebilir olmasıdır Anne ölümlerinin nedenlerine bakıldığında çok büyük bir kısmının altında enfeksiyonlar, kan kaybı ve uygunsuz şartlarda yapılan doğum ve düşük girişimleri yatmaktadır Bu faktörlerin tamamına yakını yüksek teknoloji gerektirmeyen ekipman ve komplikasyon ile başedebilecek ehliyet sahibi kişilerin doğuma katılması ile engellenebilir Doğum hastane dışında bir yerde yapılsa bile 30 dakika içinde antibiyotik, kan nakli ve acil sezaryen olanaklarının bulunduğu bir kuruma naklin mümkün olması halinde anne ölümleri çok büyük oranda azalacaktır Oysa geri kalmış bölgelerde doğumların sadece %25'i tıbbi personel tarafından gerçekleştirilmekte, geri kalan kadınlar ise bu sağlık hizmetine ulaşma olanağından yoksun bir şekilde bebeklerini dünyaya getirmektedirler Konu ile ilgilenen sivil toplum örgütlerinin hedefi 2015 yılında bu hizmeti tüm dünyada kadınların en az %90'ına ulaştırabilmektir Ülkemiz için bakıldığında ise, Sağlık Bakanlığı'nın verilerine göre Türkiye'de yılda yaklaşık 2 milyon gebelik olduğu ve maalesef bu gebelerden 465000'inin gebelikleri süresince hiç bakım almadığı 1998 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmasında tespit edilmiştir Yine aynı araştırmada son 5 yıldaki doğumların %267'sinin evde ve %194'ünün sağlık personeli yardımı olmadan gerçekleştiği belirlenmiştir Ülkemizde anne ölüm oranı her 100000 canlı doğum için 492 iken yaşam boyu anne ölüm riski 570 gebelikte birdir Yani Türkiye'de her 570 kadından biri gebeliğe bağlı nedenler ile yaşamını yitirmektedir Tüm dünyadaki anne ölüm nedenlerinin görülme sıklığı şu şekildedir Neden %
Kanama 25
İndirekt nedenler (kalp hastalığı vb) 20
Enfeksiyon 15
Uygunsuz kürtaj 13
Gebelik toksemisi 12
Doğum komplikasyonu 8
Diğer nedenler (emboli, dış gebelik vb) 7 Yaklaşık yarısı doğum sırasında olan ölümlerin üçte biri çok basit bir şekilde önlenebilecek olan kanama nedeni ile gerçekleşmektedir Hastanede olan doğumlarda ise kanamaya bağlı anne ölüm oranı son derece düşüktür 1968-1992 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Hastanesinde görülen anne ölümleri incelendiğinde, kanamaya bağlı ölümlerin oranı sadece %85 iken, her 10 ölümden 6'sı enfeksiyon nedeniyle olmuştur Bu enfeksiyonların dörtte üçü ise uygunsuz şartlarda ve yetkili olmayan kişilerce yapılan kürtajlar ya da kadınların kendi kendilerine düşük yaptırmaya çalışmaları nedeni ile yaşanmıştır Anne ölüm nedenleri araştırmasında ölümlerin % 525 ünün yöredeki mevcut koşullarda, % 204 sinin gelişmiş hastane koşullarında önlenebilir olduğu saptanmıştır En az bunlar kadar acı olanı ülkemizde bebek ölüm hızının da yüksek olmasıdır Doğan 1000 bebekten yaklaşık 33 ü 1 yaşını tamamlamadan ölmektedirBebek ölüm nedenleri içinde perinatal nedenler, zatürree ve ishal gibi önlenebilir hastalıklar ilk sıralarda yer almaktadır Her gün yaklaşık 133 bebek yaşamını kaybetmektedirSağlık Bakanlığı 2002 yılını anne ve çocuk ölümlerini önleme yılı olarak kabul etmiş ve bu nedenle Ana ve Çocuk Ölümlerini Önleme Projesi sini geliştirmiştir21 yüzyılı yaşarken evde doğum yaparken bebeğiyle birlikte öldü gibi haberlerin hala daha gazetelerin üçüncü sayfalarında yer alması üzücü olduğu kadar düşündürücüdür


Gebelikte tam tahıllı ekmek!


Gebelikte folik asit, bebeğin gelişimi için çok önemli


Hamilelerde depresyon tehlikesi


Erkeklerde de gebelik belirtileri olabilir


Hamile kadın hassastır!



Epidural ile Ağrısız Doğum, Abortus - Düşük, Gebelikde Tarama Testleri, Hamilelik ve Saç Boyası, Doğum Korkusu, Hamilelikte Sağlıklı Saçlar, Gebelikte Spor, Genel Anestezi, Epidural Anestezi, Acil Şartlarda Doğum, Amniyotomi - Doktorun Su Kesesini Açması, Epizyotomi, İndüksiyon: Doğumun Yapay Olarak Başlatılması, Suni Sancı