Adım Adım Memede Kitlenin Değerlendirilmesi

Meme hastalıklarının en ciddi şekli, meme kanseridirDoktorun öncelikli amacı bir meme şikayetini değerlendiriken meme kanserini iyi huylu meme hastalıklarından ayırd etmektir Ne yazıkki iyi huylu meme hastalıkları meme kanseri semptomlarını ev bulgılarını taklit ederlerEn sık görülen meme şikayetlerinden kitle , ağrı,enflemasyon ve meme başı akıntısıdır ve bunlar hem iyi huylu hem de kötü huylu meme hastalıklarında şikayet olarak gözlenmektedir





Memede Kitle Nedir? Ne Gibi Bulgular Verir?


Meme kanseri olan hastaların bir çoğu kitle ile ortaya çıkabildiğinden bu bulgu önemlidir Memede kitle sık görülmektedirFizik muayene esnasında menapoz sonrası kadınların %50 sinde memede kitle saptanırBunların bir çoğu beningdir yani iyi huyludur, ancak hastalarda kanser korkusu mevcutturMemede kitlenin değerlendirilmesinde tanının kesinleştirilmesi için sıklıkla görüntüleme yöntemleri ve doku örneklemesi gerekmektedir

Eğer hasta memede bir kitle olduğundan bahsediyorsa hastaya ne zamandan beri mevcut olduğu , menstruel siklusla büyüme ve küçülme gösterip göstermediği ve siklik ağrı ile ilişkili olup olmadığı sorulmalıdırBir yıldan beri mevcut olup değişiklik göstermeyen nodüller genellikle iyi huyludur Gözle muayenede ciltte çökme ya da asimetri olması şüphelidirElle muayenede ise iyi huylu meme kitleleri genellikle birden fazla ,çif taraflı , genel olarak uniform olup simetrik olarak dağılan noduller olup hafif ağrılıdırlarKitlenin üzerinde parmakla yapılan palpasyonda bezelye veya üzüm gibi bir his alınırNodullerin yoğunluğu sert ve lastik kıvamından fluktuasyon verene kadar farklı derecede olabilirlerDoktorlar bu fizik bulguları sıklıkla fibrokistik hastalık olarak adlandısada patolojik sonuç olmaksızın bu meme değişikliklerine memede kitle denilmemelidirMemede kitle, eğer memedeki değişiklik büyük,sert ve asimetrik lyerleşimde ise dominant kitle olarak tanımlanırDominant kitleler meme kanserini düşündürür ve ileri değerlendirme gerektirir25 yaşın altındaki genç kadınlardaki tek kitleler yumşak lastik kıvamında ve mobil ise biopside sıklıkla fibroadenom bulunur Kitleler küçük,yumuşak,kistik,düzgün düzeyli ve mobilse büyük ihtimalle iyi huyludurTersine eğer kitle sert , irregüler ,fikse yani yapışmış şekilde ise ve kalınlaşma asimetrikse meme kanseri düşünülürNe yazık ki bu şüpheli fizik bulguların klinik karakteristikleri iyi huylu ve kötü huylu hastalığı ayırd etmek için yeterli olmayıp ileri diagnostik testler ve incelemeler zorunludur


Memede Kitle Varlığında Hangi İncelemeler Yapılmalıdır?


Meme kitlelerinin değerlendirilmesinde rutin laboratuar testleri yardımcı değildirKullanışlı diagnostik işlemler mamografi, iğne aspirasyonu ve eksizyonel biopsiyi içerir


1-Diagnostik mamografi,ultrasonogtafi: Mamogramda saptanan anormallikler radyolojik karakteristiklerine göre bening (iyi huylu), malign ( kötü huylu) veya şüpheli olarak sınıflandırılırFizik muayenede şüpheli olan meme kitlesinin değerlendirilmesinde mamografinin güvenirliliği yaklaşık %90 dırGenel olarak ele gelen kanseri olan kadınların yaklaşık %10 ‘ unda mamogramda kanser kanıtı bulunmamaktadır ve bu oran yoğu meme dokusu bulunan genç kadınlarda %20-30 a dek yükselebilir Dijital mamografi eşliğinde meme ultrasonografisi-dopleri kullanımı ile bu oranlar daha da aşağı çekilebilmektedir



2-İnce iğne aspirasyonu, biopsisi (FNA): FNA ele gelen bir kitleden sıvı ve hücresel materyal elde etmek için uygulana bir metodtturAspire edilen materyalin sitolojik muayenesinin sonucunda malign8kötü huylu),bening (iyi huylu) yada şüpheli olarak karar verilirAspirasyon deneyimli bir sitolog tarafından değerlendirildiğinde hatalı negatif oranı (lezyon kanser olduğu halde FNA ile elde edilen materyalin iyi huylu olarak tanımlanması) %2 dir;



Bu düzey frozen incelemede %07-49 iken eksizyonel biopside %14 tür Hatalı pozitif oran(lezyon iyi huylu olduğu halde FNA ile elde edilen materyalin kanser olarak tanımlanması) sıfıra yakındırEğer aspirasyon materyalin fiksasyonu ve sitolojik değerlendirmesi deneyimli olmayan kişiler tarafından yapıldığında testin doğruluğu kabul edilemez düzeye düşer


3-Eksizyonel biopsi:

Klinik uygulamada FNA ve sitolojik değerlendirme kullanılmıyorsa şüpheli kitlenin değerlendirilmesinde eksizyonel biopsi gereklidirBiopsi genellikle lokal anestezi altında ayaktan başvuran hastaya yapılan cerrahi birişlem olup tüm kitlelerin çıkartılmasına teşebbüs edilmelidirPatolojik tanıya göre risk ve tedavi şekli planlanır a-Ultrasonografi eşliğinde kitlenin önce bir iğne ile belirlenip işaretlenmesi


b-İşaretlenmiş yere lokal anestezi sonrası bir ensizyon ile ulaşılması


c-İşaretlenmiş kitlenin çıkarılıp patolojiye gönderilmesi






İnceleme Sonuçlarının Değerlendirilmesi Ve Tedavisi Nasıl Yapılır?


Kitle şiakayeti ile başvuran ve doktor tarafından muayenesi şüpheli bulunan kadınlarda kitlenin değerlendirilmesi için mamografi uygulanmalıdır Mamografi ile ayrıca ek şüpheli alanlar da incelenir ve yapılacak diğer muayeneler için temel bilgiler sağlanırMamografinin sonucuna göre iğne aspirasyon biopsisi ile kitleden materyal aspire edilmeli ve eğer solid bir kitle aspire edilmişse çıkan hücreler sitolojik-patolojik muayeneye gönderilmelidirEğer aspirasyonla sıvı elde edilmişse ve kitle yok oldu ise ileri değerlendirme zorunlu değildir fakat yine de çıkam materyal patolojiye gönderilirBununla birlikte eğer aspirasyonla sıvı elde edildiği halde ele kitle sebat ediyorsa , ya iğne kistin yanındaki solid kitleyi atlamıştır ya da solid kitleyle kistin ikisine birden girip iyi huylu kist sıvısını hücrelerle birlikte dilue şekilde aspire etmiştirBu durumda geride kalan solid kitle hemen tekrar iğne ile aspire edilmeli ve solid kitleden alınan materyal sitolojik –patolojik analiz için gönderilmelidir


Eğer sitolojik sonuç malign (kötü huylu) bir kitleyi gösteriyorsa hasta cerrahi bir müdehele için hastaneye gönderilmelidir Eğer sitolojik sonuç şüpheli bir kitleyi gösteriyorsa eksizyonel biopsi yapılmalıdırEğer sitolojik analiz kitlenin iyi huylu olduğunu gösteriyorsa ve mamografide kanseri düşündürecek herhangi bir bulgu saptanmamışsa hasta 6 aylık aralarla dikkatli klinik değerlendirmeye alınmalıdırBununla birlikte sitolojik analiz kitlenin bening (iyi huylu) olduğunu gösterse de eğer fizik muayene bulguları ve doktorun kanaati kuvvetli ihtimalle meme kanseri düşündüyorsa ve mamografide kanser için şüpheli bulgular varsa eksizyonel biopsi uygulanmalıdır


İyi huylu meme kitlesi bulunan kadınlarda genel olarak tedavi ihtiyacı yoktur Meme kanseri olan kadınlar değerlendirme ve kanser dokusunun çıkartılması için meme cerrahına refere edilmelidirTakip eden tedavi planı bir onkolog ile birlikte ayarlanmalıdır