Over (Yumurtalık) Kanseri |
|
|
#1 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Over (Yumurtalık) KanseriOver (yumurtalık) kanseri [/b] Jinekolojik kanserleri içinde en geç tanısı konabilen ve bu nedenle en fazla ölüme sebebiyet veren kanser türü olması nedeni ile ayrı bir öneme sahiptir ![]() Kadın kanserlerinn %4'ünü, genital kanserlerin ise %23'ünü meydana getirir Her 100 kadından 5'i over kanseri nedeni ileyaşamını kaybeder Over kanseri tanısı konan kadınlarda 5yıllık yaşam % 35 civarındadır Endüstrileşmiş ülkelerdedaha fazla görülür Bu çevresel faktörlerin etkisinidüşündürmektedir Her yaşta görülebilmesine rağmen en fazla 45 yaşından sonra rastlanır 75-79 yaşlar arasında pik yapar Menopoz öncesidönemde over tümörlerinin sadece % 7'si kanserken bu oran menopoz sonrası %30'a çıkar Over dokusu pek çok değişikhücreyi barındırır Kanserin köken aldığı hücre türünegöre de görülme yaşları ve oranları değişir Overin vediğer tüm dokuların ana yapısını oluşturan epitel hücrelerden köken alan tümörler en sık görülen tümürlerdir Menpopoz sonrası kanser teşhisi konan vakaların% 80'i epitheliyal tümörlerken, 20 yaş altında teşhis edilen vakaların % 60'ı germ hücreli yani embryonik döneme ait hücreler ile ilgili tümörlerdir ![]() Risk Faktörleri Hormonal, ailesel ve çevresel faktörlerin over kanseri gelişmini etkiledikleri düşünülmektedir Sık ve fazlasayıda kesintisiz bir şekilde yumurtlama olanlarda kanserin daha fazla görüldüğü bilinmektedir Buna göre hiç gebekalmamışlarda risk daha fazlayken doğum yapanlarda risk 1/2 ile 1/4 oranında azalır Yumurtlamayı baskılayarak etki edendoğum kontrol hapları da kanser görülme sıklığını belirgin derecede azaltır Yani inanılanın aksine OK'lerkanser yapmadığı gibi kansere karşı koruyucu rol oynarlar Buna karşılık menopoz sonrası dönemde eğerprogesteron eklenmeden tek başına östrojen verilirse over kanseri riskinin arttığı iddia edilmektedir Birinci dereceakrabalarında over kanseri olanlarda hastalığın daha sık görülmesi genetik bir faktörün etkisini düşündürmektedir ![]() Bu gözleme yönelik çalışmalar sonucu meme ve over kanserine neden olduğu saptanan bazı genler bulunmuştur ![]() Sınıflama Over kanserleri köken aldıkları hücre türüne göre 5 ana sınıf altında toplanırlar Bunlar epitheliyal tümörler,germ hücreli tümörler, stromal tümörler (yumurta hücresi ve follikülden köken alan), nonspesifik bağ dokusu hücrelerinden köken alan tümörler ve başka bir organdan metastaz yolu ie gelen tümörlerdir Yumurtalık kanserleri ayrıca malign veborderline olarak da sınıflanır Malign kötü huylu demektir![]() Borderline tümörlerin ise histolojik davranışları selim ve malign arasında bulunur Bu tümörler malign olanlara göredaha genç yaşlarda görülürler, hastalığın gidişatı çokdaha iyidir Epitheliyal tümörler de kendi aralarında yine köken aldıkları epitheliyal hücrelere göre sınıflandırılırlar Bunların %50-75'i serözkistadenokarsinomlardır Daha sonra sırasıyla müsnöz,endometrioid, brenner gibi tümörler gelir ![]() Klinik Over kanserinde erken tanı son derece zordur Çünkü çoğuzaman şikayetler belirgin değildir Karın ağrısı ,şişkinlik, hazımsızlık erken devredeki belirtilerdir İlerievrelerde ise komşu organlara ait bası bulguları, karın ağrısı, pelviste kitle ve aşağı doğru bası hissi, ******l kanama gibi spesifik olmayan şikayetlerdir Hastayı doktoragötüren en sık şikayet ise aşırı derecede karın şişliğidir Bu şişliğin sebebi çoğu zaman karıniçerisinde sıvı birikimi yani asittir ![]() Tanı Muayeneler esnasında özellikle menopoz sonrası kadınlarda pelvik alanda kitle saptanması over kanserini düşündürmelidir Ultrasonografide çift taraflı ovariankitle, 8 cm'den büyük kitle ile muayende bu kitlenin hareketli olmaması tanıyı destekler Ayırıcı tanıda myomlar, normalve anormal gebelikler ve diğer komşu organ kanserleri ekarte edilmelidir Over kanseri düşünülen hastalarda aile öyküsüdikkatli alınmalı, iyi bir sistemik ve jinekolojik muayene yapılmalı, özellkle genç hastalarda smear tetkiki elde edilmelidir Ayrıca damarlanmanın tespiti açısından dopplerultrason ile komşu organları incelemeye yönelik radyolojik tetkikler yapılmalıdır Manyetik rezonans ve bilgisayarlıtomografi kitlenin daha iyi incelenmesine olanak sağlar Overkanseri tanısını güçlendiren ve bu konuda hekimlere son derece yardımcı olan bir başka tetkik de tümör belirteçleridir ![]() Tümör Belirteçleri Tümör belirteçleri kabaca normal dokularda fazla miktarda bulunmayan ancak malign dokulardan kana salınan maddeler olarak tanımlanabilir Kullanılan ya da araştırma safhasında olanpekçok belirteç olmasına rağmen ideal bir tümör marker henüz saptanamamıştır Over kanserinde en çok işimizeyarayan Ca 125 adı verilen belirteçtir Over bölgesindeşüpheli bir kitle bulunan kadınlarda yüksek saptanması tanıyı destekler Ancak sigara içimi, erken gebelik,endometriozis gibi hastalıklarda da yükselebilmesi güvenilirliğini kısıtlar ![]() Evreleme Over kanserinde evreleme cerrahi olarak yapılır Bu işlemesnasında karın boşluğu orta hattan göbek üstüne kadar uzanan bir kesi ile açılır Önce karın sıvısından örnekalınır Daha sonra karın boşluğu gözle ve elle incelenir![]() Omentum adı verilen karın boşluğundaki organları çevreleyen yağ dokusu çıkartılır Tümör dokusu mümkün olduğuncaçıkartılır Eğer sadece tek overde ise o over çıkartılırhastanın yaşı genç ise diğer overden biopsi alınır ve ameliyat esnasında patolojik incelemeye tabii tutulur Eğer ooverde de tutulum varsa rahim ve yumurtalıklar tamamen çıkartılır Takiben pelvik alandaki ve aort damarıetrafındaki lenf düğümleri mümkün olan en fazla sayıda çıkartılmaya çalışılır ![]() Tedavi Over kanserinin tedavisi birçok branştan hekimin bir arada davranmasını gerektirir ![]() Bunlar jinekolog, onkolog, radyoterapist, kemoterapist, patolog, dietisyen ve psikiyatristtir Tedavi kabaca cerrahi ve cerrahiolmayan olarak ikiye ayrılır Bazen klinik olarak bulguvermeyen vakalarda başka bir nedenden dolayı yapılan ameliyat sonucu şans eseri over kanseri tanısı konabilir Bu gibidurumlarda evrelemeyi tamamlamak için hastanın yeniden ameliyat edilmesi gerekir cerrahi sonrası ise kemoterapi ve radyoterapiyaygın olarak uygulanır Günümüzde heniz deneme aşamasındaolan bazı hormon ve allerjik tedavilerde vardır ![]() Son zamanlarda ikinci bakı cerrahisi kavramı over kanseri tedavisinde giderek popülerite kazanmaktadır Buna göre cerrahi ve kemoterapiyi takiben hastaikinci kez ameliyat edilir ve yeniden durum değerlendirmesi yapılır ![]() Prognoz Prognozda en önemli faktör hastalığın evresidir Buna göreEvre 1 de 5 yıllık yaşam % 70, evre 2 de %25, Evre 3 de %18 ve evre 4 de %0'dır ![]() Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
Over (Yumurtalık) Kanseri |
|
|
#2 |
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Over (Yumurtalık) KanseriOver (yumurtalık) kanseri [/b] Jinekolojik kanserleri içinde en geç tanısı konabilen ve bu nedenle en fazla ölüme sebebiyet veren kanser türü olması nedeni ile ayrı bir öneme sahiptir ![]() Kadın kanserlerinn %4'ünü, genital kanserlerin ise %23'ünü meydana getirir Her 100 kadından 5'i over kanseri nedeni ileyaşamını kaybeder Over kanseri tanısı konan kadınlarda 5yıllık yaşam % 35 civarındadır Endüstrileşmiş ülkelerdedaha fazla görülür Bu çevresel faktörlerin etkisinidüşündürmektedir Her yaşta görülebilmesine rağmen en fazla 45 yaşından sonra rastlanır 75-79 yaşlar arasında pik yapar Menopoz öncesidönemde over tümörlerinin sadece % 7'si kanserken bu oran menopoz sonrası %30'a çıkar Over dokusu pek çok değişikhücreyi barındırır Kanserin köken aldığı hücre türünegöre de görülme yaşları ve oranları değişir Overin vediğer tüm dokuların ana yapısını oluşturan epitel hücrelerden köken alan tümörler en sık görülen tümürlerdir Menpopoz sonrası kanser teşhisi konan vakaların% 80'i epitheliyal tümörlerken, 20 yaş altında teşhis edilen vakaların % 60'ı germ hücreli yani embryonik döneme ait hücreler ile ilgili tümörlerdir ![]() Risk Faktörleri Hormonal, ailesel ve çevresel faktörlerin over kanseri gelişmini etkiledikleri düşünülmektedir Sık ve fazlasayıda kesintisiz bir şekilde yumurtlama olanlarda kanserin daha fazla görüldüğü bilinmektedir Buna göre hiç gebekalmamışlarda risk daha fazlayken doğum yapanlarda risk 1/2 ile 1/4 oranında azalır Yumurtlamayı baskılayarak etki edendoğum kontrol hapları da kanser görülme sıklığını belirgin derecede azaltır Yani inanılanın aksine OK'lerkanser yapmadığı gibi kansere karşı koruyucu rol oynarlar Buna karşılık menopoz sonrası dönemde eğerprogesteron eklenmeden tek başına östrojen verilirse over kanseri riskinin arttığı iddia edilmektedir Birinci dereceakrabalarında over kanseri olanlarda hastalığın daha sık görülmesi genetik bir faktörün etkisini düşündürmektedir ![]() Bu gözleme yönelik çalışmalar sonucu meme ve over kanserine neden olduğu saptanan bazı genler bulunmuştur ![]() Sınıflama Over kanserleri köken aldıkları hücre türüne göre 5 ana sınıf altında toplanırlar Bunlar epitheliyal tümörler,germ hücreli tümörler, stromal tümörler (yumurta hücresi ve follikülden köken alan), nonspesifik bağ dokusu hücrelerinden köken alan tümörler ve başka bir organdan metastaz yolu ie gelen tümörlerdir Yumurtalık kanserleri ayrıca malign veborderline olarak da sınıflanır Malign kötü huylu demektir![]() Borderline tümörlerin ise histolojik davranışları selim ve malign arasında bulunur Bu tümörler malign olanlara göredaha genç yaşlarda görülürler, hastalığın gidişatı çokdaha iyidir Epitheliyal tümörler de kendi aralarında yine köken aldıkları epitheliyal hücrelere göre sınıflandırılırlar Bunların %50-75'i serözkistadenokarsinomlardır Daha sonra sırasıyla müsnöz,endometrioid, brenner gibi tümörler gelir ![]() Klinik Over kanserinde erken tanı son derece zordur Çünkü çoğuzaman şikayetler belirgin değildir Karın ağrısı ,şişkinlik, hazımsızlık erken devredeki belirtilerdir İlerievrelerde ise komşu organlara ait bası bulguları, karın ağrısı, pelviste kitle ve aşağı doğru bası hissi, ******l kanama gibi spesifik olmayan şikayetlerdir Hastayı doktoragötüren en sık şikayet ise aşırı derecede karın şişliğidir Bu şişliğin sebebi çoğu zaman karıniçerisinde sıvı birikimi yani asittir ![]() Tanı Muayeneler esnasında özellikle menopoz sonrası kadınlarda pelvik alanda kitle saptanması over kanserini düşündürmelidir Ultrasonografide çift taraflı ovariankitle, 8 cm'den büyük kitle ile muayende bu kitlenin hareketli olmaması tanıyı destekler Ayırıcı tanıda myomlar, normalve anormal gebelikler ve diğer komşu organ kanserleri ekarte edilmelidir Over kanseri düşünülen hastalarda aile öyküsüdikkatli alınmalı, iyi bir sistemik ve jinekolojik muayene yapılmalı, özellkle genç hastalarda smear tetkiki elde edilmelidir Ayrıca damarlanmanın tespiti açısından dopplerultrason ile komşu organları incelemeye yönelik radyolojik tetkikler yapılmalıdır Manyetik rezonans ve bilgisayarlıtomografi kitlenin daha iyi incelenmesine olanak sağlar Overkanseri tanısını güçlendiren ve bu konuda hekimlere son derece yardımcı olan bir başka tetkik de tümör belirteçleridir ![]() Tümör Belirteçleri Tümör belirteçleri kabaca normal dokularda fazla miktarda bulunmayan ancak malign dokulardan kana salınan maddeler olarak tanımlanabilir Kullanılan ya da araştırma safhasında olanpekçok belirteç olmasına rağmen ideal bir tümör marker henüz saptanamamıştır Over kanserinde en çok işimizeyarayan Ca 125 adı verilen belirteçtir Over bölgesindeşüpheli bir kitle bulunan kadınlarda yüksek saptanması tanıyı destekler Ancak sigara içimi, erken gebelik,endometriozis gibi hastalıklarda da yükselebilmesi güvenilirliğini kısıtlar ![]() Evreleme Over kanserinde evreleme cerrahi olarak yapılır Bu işlemesnasında karın boşluğu orta hattan göbek üstüne kadar uzanan bir kesi ile açılır Önce karın sıvısından örnekalınır Daha sonra karın boşluğu gözle ve elle incelenir![]() Omentum adı verilen karın boşluğundaki organları çevreleyen yağ dokusu çıkartılır Tümör dokusu mümkün olduğuncaçıkartılır Eğer sadece tek overde ise o over çıkartılırhastanın yaşı genç ise diğer overden biopsi alınır ve ameliyat esnasında patolojik incelemeye tabii tutulur Eğer ooverde de tutulum varsa rahim ve yumurtalıklar tamamen çıkartılır Takiben pelvik alandaki ve aort damarıetrafındaki lenf düğümleri mümkün olan en fazla sayıda çıkartılmaya çalışılır ![]() Tedavi Over kanserinin tedavisi birçok branştan hekimin bir arada davranmasını gerektirir ![]() Bunlar jinekolog, onkolog, radyoterapist, kemoterapist, patolog, dietisyen ve psikiyatristtir Tedavi kabaca cerrahi ve cerrahiolmayan olarak ikiye ayrılır Bazen klinik olarak bulguvermeyen vakalarda başka bir nedenden dolayı yapılan ameliyat sonucu şans eseri over kanseri tanısı konabilir Bu gibidurumlarda evrelemeyi tamamlamak için hastanın yeniden ameliyat edilmesi gerekir cerrahi sonrası ise kemoterapi ve radyoterapiyaygın olarak uygulanır Günümüzde heniz deneme aşamasındaolan bazı hormon ve allerjik tedavilerde vardır ![]() Son zamanlarda ikinci bakı cerrahisi kavramı over kanseri tedavisinde giderek popülerite kazanmaktadır Buna göre cerrahi ve kemoterapiyi takiben hastaikinci kez ameliyat edilir ve yeniden durum değerlendirmesi yapılır ![]() Prognoz Prognozda en önemli faktör hastalığın evresidir Buna göreEvre 1 de 5 yıllık yaşam % 70, evre 2 de %25, Evre 3 de %18 ve evre 4 de %0'dır ![]() Kaynak: Dr Alper Mumcu |
|
|
|