Multipl Skleroz Nedir?

Beyin ve Omuriligin ( Merkezi Sinir Sisteminin ) bir hastaligidir

MS beynin görme, konusma, yürüme gibi
Fonksiyonlar üzerindeki kontrol kabiliyetini
bozarMultipl denmesinin nedeni :

- Beynin ve omuriligin bir çok farkli alani etkilenir
- Belirtiler hafif ya da agir olabilir Aniden ortaya çikabilir, ya da kaybolabilir

Skleroz denmesinin nedeni :

Hastalik beyin ve omuiligin hasarli alanlarinda sklerozan plaklar, yani sertlesmis dokular olustururMultipl Skleroz hakkinda bilinmesi gereken en önemli sey nedir?

Merkezi sinir sisteminin ( SSS ) gençler arasinda görülen yaygin bir hastaligidir


MS' lilerin aileleri ve yakinlarinda olusan çok daha fazla sayida kisi ise duygusal, maddi ve fiziksel zorluklarla karsi karsiyadir

Genç eriskinler MS'e yakalanma olasiligi en yüksek olanlardir; hem de hayatlarinin en verimli yillarinda

Her yil arastirma için dünyada milyonlarca dolar harcanmaktadir En az bir o kadari da yardim ve destek için harcanmaktadir Hastalik nedeniyle kaybolan isgücü
degeri ise faturayi ayrica kabartmaktadir

MS'i daha yakindan tanimakla MS'lilerin hayattan daha çok tad almalarini ve MS'den daha az etkilenmelerini saglayabilirsiniz

MS Merkezi Sinir Sistemini nasil etkiler ?

Merkezi sinir sistemi sinirler boyunca vücudun çesitli bölgelerine elektriksel mesajlar gönderen bir telefon santralina benzer Bu mesajlar bilinçli ve bilinçsiz tüm hareketlerimizi kontrol eder

Multipl Skleroz mesajlarin düzgün bir sekilde
Iletilmesini bozar

Saglikli sinir liflerinin çogu mesajlarin iletilmesini kolaylastiran myelin denen yagli bir madde ile çevrelenmistir

MS' de myelin parçalanir ve myelin yerini nedbelesmis ( sertlesmis ) doku alir Bu da mesajin geçisini saptirir ya da tümden bloke eder

Vücut fonksiyonlari kontrol edilemez hale gelir, çünkü ;

Mesajlar gerektigi gibi iletilemez
Mesajlar yanlis bölgeye gider
Multipl Skleroz'a yol açan nedir ?

Bu, tibbin en büyük sirlarindan biridir

Sebeb bilinmemektedir

Bir tedavi bulunamamistir

Kimin MS‘ye yakalanacagini önceden bilmek mümkün degildir

Bu konuda 3 yaygin teori vardir :

1 Virus Saldirisi
2 Bagisiklik reaksiyonu
3 Kombinasyon

Virus Saldirisi : Virüsler vücuda girdiklerinde vücut hücreleri içinde hizla çogalirlar çogu virüsler hizla bazi hastalik belirtilerine yol açarlar Yavas etkileyen belirli bazi virüsler ise daha sonra ortaya çikarak yeni belirtilere yol açarlar Diger bazi yavas etkili virüsler ise vücutta herhangi bir hastaliga yol açmadan önce aylar hatta yillarca gizli kalabilirler MS bazi yavas etkili virüsler tarafindan meydana getirilebilir ya da bilinen bir virüse karsi gösterilen gecikmis bir reaksiyon olabilir

Bagisiklik Reaksiyonu : Vücudumuz, virüsler ve bakteriler gibi hastalik etmenlerini yok eden ve dogustan gelen bir savunma sistemine sahiptir Savunma sistemi geri tepebilir ve vücudun kendi hücrelerine saldirabilir Buna Oto immun reaksiyon denir MS, vücudun yanlislikla kendi dokusuna saldirdigi bir oto immun reaksiyon sonucunda ortaya çikmis olabilir

Kombinasyon : Hem virüsler hem de bagisiklik sistemi reaksiyonu MS e yol açabilir Virüsler vücuda girdiginde hücreler içinde gelismeye baslarlar Vücudun savunma mekanizmasi hem virüslere karsi hem de vücudun kendi hücrelerine karsi tahrip edici olabilir


MS hakkinda bilmedigimiz o kadar çok sey var ki, kimin MS ‘ e yakalanacagini tahmin edemeyiz Gene de kimlerin MS ‘ e yakalanma olasiliginin Daha yüksek oldugu hakkinda söyle bir tablo çizilebilir :

Genç Eriskinler : Belirtiler genellikle 40 50 yaslari arasinda ortaya çikar 15 yasin altinda ve 50 yasin üstünde nadiren görülür
Kadinlar : Kadinlar erkeklere göre daha fazla oranda MS'e yakalanirlar MS hamilelikle ilgili degildir ( MSli hanimlar çocuk sahibi olabilirler)

Iliman Iklim kusaginda oturan insanlar : MS, 40 60 derece güney ve kuzey enlemleri arasinda daha sik görülür Bir bölge Ekvator'a ne kadar yakinsa MS vakasi da o kadar azdir

Saglik Sartlarini iyi oldugu bölgelerde yasayan insanlar : Bu bölgelerde MS vakasi sik görülür Muhtemelen bu bölgede yasayan çocuklar MS'e karsi bagisiklik saglayacak bazi faktörlere maruz kalmamaktadirlar
MS'in Belirtileri çok çesitlidir

Kisiden kisiye degisir

Ayni kiside zaman zaman degisebilir

MS Belirtileri sunlari içerebilir :

Göz bozuklugu : çift görme veya gözün irade disi
hareketi

Konusma Bozukluklari : Dilde pelteklesme gibi

Felçler : Vücudun herhangi bir bölgesinin kismen
veya tamamen felç olmasi

Halsizlik, Yorgunluk : Asiri halsizlik veya kendini
alisilmamis biçimde yorgun hissetme

Ellerde Titreme

Koordinasyon Bozuklugu

Mesane veya Kalin barsak kontrolünün kaybi

Uyusma veya karincalanma hissi

Sendelenme veya denge kaybi

Ayaklarin belirgin sekilde sürüklenmesi
Baslangiç Belirtileri : Genellikle hafiftir ve tedavi edilmeden kaybolur Fakat zaman ilerledikçe bunlar daha sik ve daha agir olabilir

Tipik Tablo : Akut belirtilerin görüldügü kisa bir dönem ve bunu izleyen dönemde belirtilerin hafiflemesi ya da haftalar, aylar hatta yillarca kaybolmasi seklinde çizilebilir

Belirtiler sinir sisteminin tutulan bölgesine göre degisiklik gösterirler


Multipl sklerozu ortaya çikarmak zor olabilir, ilk belirtilerin ortaya çikisindan kesin taninin konmasina kadar çogunlukla yillar geçebilir, çünkü :
Ilk belirtiler o kadar hafiftir ki kisi bir doktora görünmez bile
Sinir sisteminin diger hastaliklari da ayni uyarici belirtilerin bazilarini gösterirler
Gelismis tüm laboratuvar teknik imkanlarina ragmen MS'i kesin olarak gösteren ya da ekarte ettiren bir teknik yoktur diyebiliriz

MS tanisini koymak için iki temel bulgu aranir


1 Sinir sistemi hasarinin belirtileri

Elde ve ayakta hissizlik veya titreme, ani güç kaybi veya felç ortaya çikabilir (bu durumda merkezi sinir sisteminin iki ya da daha çok bölgesi tutulmus olmalidir)

2 Iyilesmeler ve kötülesmeler

MS belirtileri diger sinir sistemi hastaliklarindan farkli olarak herhangi bir uyari olmaksizin ortaya çikabilir ve kendiliginden iyilesmeler gösterebilir
Fakat MS tanisi ümitsizlige yol açmamalidir çünkü çok az hastada ilerleyici ve ciddi komplikasyonlarla karsilasilir

Mslilerin çogu tekrarlayan alevlenmelere ragmen aktif bir hayat sürerler ve hayata olumlu yönden bakmayi ögrenebilirler

MS uygun bir yaklasimla ele alindiginda sikayetler en aza indirgenebilir

TEDAVI


Halen MS için kesin bir tedavi yoktur Fakat hastalarin bagimsiz, rahat ve üretken olmalarini saglamak için çok sey yapilabilir

Genel vücut sagligini korumak :

Herkes gibi MSlilerinde aktivitelerini sürdürmeleri, besin degeri yüksek bir diyet uygulamalari, kendilerini iyi hissetmek ve dirençlerini korumak için yeterince dinlenmeleri gerekir
Enfeksiyonlarin, özellikle solunum veya idrar yollari enfeksiyonlarinin aninda tedavi edilmesi son derece önemlidir

Fizyoterapi

Egzersiz programlari ve kaslarin çalistirilmasi hastalarin akut atak döneminin izlerini silmesine ve kas spazmlarinin giderilmesine yardimci olur Barlar ve diger yardimci aletlerle yapilan çalismalar birçok hastanin kendine güvenini arttirir

Psikoterapi ve Danismanlik

Kisisel ve grup terapileri hastalara ve ailelerine depresyon, korku ve MS'in yol açtigi sinirlamalarla mücadelede yardimci olur ( Ne kadar sürecegi belli olmayan iyilesme dönemleri bu hastaliga uyum saglamayi özellikle güçlestirir )