Vojta Tedavi Yöntemi

VOJTA TEDAVİ YöNTEMİ
1954 yılında çekoslavak asıllı , çocuk nöroloğu olan Dr Vaclav Vojta tarafından ilk defa tarif edilmiştir1968 yılına kadar çekoslovakya'da çalışmalarına devam eden Dr Vojta, bu yıldan itibaren Almanya'ya göçmen olarak giderek çalışmalarına burda devam etmiştir Erken teşhis ve tedavi olmak üzere iki alanda çalışmalar yapmıştır
Yenidoğan döneminden bir yaşa kadar olan gelişimi inceleyen DrVojta, bu süre zarfında gelişen refleksleri ve hareketleri bir araya getirmiş, böylece hareket sistemindeki gerilikleri teşhis etmeye yardımcı olan, erken tanı yöntemini bulmuştur


Kinezyolojik olarak motor gelişimi inceleyen VVojta , üç önemli mihenktaşını ve üç önemli yaşa göre dayanma yüzeylerini açıklamıştır GELİŞMENİN MİHENK TAŞLARI
1 Altıncı ayda çift taraflı dönme,
2 Sekizinci ayda resiprokal emekleme, 3 Onbirinci aydan itibaren vertikalizasyon yani ayakta durmanın başlaması DAYANMA YüZEYLERİ: 1Bebek üçüncü ayda , yüz üstü pozisyonda , her iki kolun dirseklerinin iç kısmına dayanarak başını karnın üst kısmına kadar kalkar Böylece bir üçgen oluşturmuş olur Bu şekilde dayanabilen çocuğun baş kontrolü gelişmeye, omurgası dikleşmeye, omuz kasları arasında ilişki doğru olarak kurulmaya başlamış demektir Bu otomatik mekanizmanın zamanında gelişmesiyle çevresini görme, tanıma ve uzaydaki oryantasyonunu sağlama imkanını sağlamış olur
2Sağlıklı çocuklar 45 ‘uncu ayda, yüz üstü pozisyonda, başın arkasındaki kolun dirseğine, başın arkasındaki bacağın üst kısmına, yüzün baktığı taraftaki dizin iç kısmına dayanır Diğer koluyla hedefteki oyuncağa uzanır Bu motor gelişimle baş ve gövde hareketlerinin birbirlerinden ayrı, bağımsız çalışmaya başladığını gösterir Böylece omurga adeleleri ,kol ve gövde adeleleri birbirleriyle koordine şekilde çalışabilmektedir3 7ayın başlarında çocukta destek yüzeyi dizlere doğru kaymaya başlamıştır El ayasının bileğe yakın olan kısmına dayanır Bu aşamadan sonra kol ve bacakların ayrı ayrı çalışması, emekleme hareketine hazırlanmasına yardımcı olur DrVojta , altı araştırmacının rapor ettiği postural reaksiyonlarla , Vojta reaksiyonunu birleştirerek bir yaşın altında tanı konulma imkanını sağlamıştırBu şekilde ön tanı olarak SANTRAL KOORDİNASYON BOZUKLUĞU TANISI'NI koyan DrVojta , bunu çok hafif, hafif, orta ve ağır olmak üzere dört bölüme ayırmıştır Orta ve hafif santral koordinasyon bozukluğu olan çocuklarda ileride serebral palsi yada başka hareket bozukluklarının ortaya çıkacağını, hafif santral koordinasyon bozukluğu olanlarda ise basit motor gecikmelerinin olacağını rapor etmiş ve bunun için erken tedavi yöntemi olan VOJTA TEDAVİ yöntemini tavsiye etmiştir1954 yılında, spastik çocukları ve yenidoğan bebekleri inceleyen DrVojta , aynı tip hareketlerin belli noktalardan hareketle çıktığını tesbit etmiştir Bu incelemeler sonucunda iki ana kaba hareket şekli tarif etmiştir: Refleks emekleme ve refleks dönme
Hareketler sırasında, adelelerin koordineli şekilde çalışmasına refleks lokomasyon prensibi denir Normal motor hareketin ortaya çıkartılması için belli noktalar, belirli açılarda uyarılmaktadır Bu uyarımlar sonucu her zaman aynı hareketler ortaya çıkmaktadır Bu hareketler rehabilitasyon süresince defalarca tekrarlanır, böylece normal olmayan yapı çözülür ve normal adele gelişimi olur
Tedavi sırasında çocuğa verilen pozisyon her zaman aynıdır ve tedavi sırasında bu pozisyon yastıklarla desteklenerek bozulmaması sağlanmalıdırVerilen uyarıyla tüm vücutta destek alma, dikleşme ve öne doğru hareket aktivasyonları ortaya çıkar Bu harekete direnç vererek adele gücünün artmasına, hareketlerin tedavi sırasında defalarca tekrarlanmasına ve böylece spastisitenin çözülüp, normal motor gelişimin ortaya çıkmasına imkan sağlar Uyarım noktaları ana ve yardımcı noktalar olmak üzere ikiye ayrılır Uyarım etkisi sadece yapılan kısma değil, tüm vücudadırRefleks emeklemenin pozisyonu : Baş bir tarafa dönük, yüzün baktığı taraftaki kol 125 derece açıklıkta önde, başın arkasıdaki kol gövdenin yanında, bacaklar hafif açık ve kıvrık Uyarım sırasında direnç verilmezse çocuk başını tam aksi tarafa çevirir, yüze bakan kol öne gelir, çocuk bir adım öne sürünmüş olur UYARI NOKTALARI:ANA NOKTALAR : 1Dirseğin iç kısmındaki kemik (Humerusun iç epikondili)
2Dizin iç kısmındaki kemik ( Femurun iç kondili )
3Bileğin iç kısmı ( Radiusun stiloid çıkıntısı)
4 Topuk (Tüber calcani ) YARDIMCI NOKTALAR : 1Omuz (Acromion ), 2 Kürek kemiği (Skapulanın iç kenarı ) , 3Popo ( Gluteal bölge )
4İki kaburga arası ( 7-8 Costalar arası ) , 5 çene altı , 6Kasık (Spina iliaca anterior superior) Refleks Dönmenin pozisyonu : çocuk sırt üstü yatar Baş hafifçe anneye doğru yan çevrilmiştir Bu hareket sonucu çocuk yan tarafadönerUyarıma devam edilirse emekleme pozisyonuna geçer UYARIM NOKTASI : Göğüs kafesinde,memenin iki altındaki iki kaburga kemiği arası , ( 7-8 costalar arası,mamiller çizgi ) Bu noktalara verilen uyarılar mutlaka üç boyutlu olmalıdırDüzgün basılmadığı taktirde tedaviniz boşa giderMutlaka sertifikası olan terapistlerden öğrenilmesi gerekmektedirGünde 3-4 seans , en fazla günde 90 dakika yapılmalıdırBuda mutlaka fizyoterapistinizin tavsiye ettiği süre ve şekilde olmalıdırHiçbir zaman tek seansta bunu vermemelidir Günü aşağı - yukarı dörde bölerek yapılmalıdır Solunum , kalp problemi olan bebeklerde çok dikkatli kullanılması gerekmektedirTedavi sırasında çocuklar tepkisel olarak ağlayabilirler , bu onların canı acıdığı için değil , sabit tutulmaya olan tepkileridir

VOJTA TEDAVİSİNİN UYGULANDIĞI PROBLEMLER : 1Basit motor gerilikleri , 2Asimetrik vücut gelişimleri , 3 Serebral palsi , 4Doğumsal boyun eğrilikleri (torticollis ) 5 Doğumsal kol felçleri (Brachial pleksus felci ) 6 Bel açıklığı ( Spina Bifida ) , 7 Kaza sonrası oluşan felçler , 8 Doğumsal kas hastalıkları ve vücut bozukluklarında ( Artrogrypozis multipleks, skolyoz, düşük ayak deformitesi vs) 9 Kromozom bozuklukları ( Down sendromu vs) 10 Yetişkin hemiplejisi