Yüksek Kolesterol Tedavisi Ve Yöntemleri

Hazırlayan: Prof Dr Tekin Akpolat

19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi

Nefroloji Bilim Dalı

Tedavide temel prensipler

İlaçsız tedaviler

Beslenme

Kolesterol ve fındık

Nasıl zayıflarım ?

İlaç tedavisi

Sık yapılan hatalar

Hastalara öneriler

Tedavide temel prensipler

Yüksek kolesterolün kontrol altına alınması ile yaşam süresinin uzadığı, kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümlerin azaldığı ve kalıcı sakatlıkların önlendiği kesin olarak gösterilmiştir Kolesterol yüksekliğine ilaveten şişmanlık, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, sigara gibi diğer kardiyovasküler risk faktörlerinin tedavisi de planlanmalıdırTedavi 2 aşamada gerçekleştirilir:1İlaç dışı tedavi2İlaç tedavisiHer hasta için tedavi farklılıklar taşır İlaç dışı tedaviler kesinlikle ihmal edilmemelidir İlaç tedavisi kesinlikle doktor denetiminde olmalıdırTedavide hedef belirlenirken LDL-kolesterol düzeyinin esas alınması tercih edilir Hedef LDL-kolesterol düzeyi hastada kalp ve damar hastalığının olup olmadığına göre değişirAKişide kalp ve damar hastalığı yoksa LDL-kolesterol düzeyinin 130 mg/dl nin altına düşürülmesi yeterlidirBKişide kalp ve damar hastalığı varsa hedef LDL-kolesterol düzeyi 100 mg/dl nin altı olmalıdır Yani kalp krizi geçirmişseniz, koroner arter daralmasına bağlı göğüs ağrınız varsa, koroner damar ameliyatı geçirmişseniz, koroner arterler balon ile genişletilmişse, beyine, böbreğe, bacaklara giden damarlarda kolesterol birikimi varsa hedef LDL-kolesterol düzeyi 100 mg/dl nin altıdır

İlaçsız tedaviler

İlaçsız tedaviler yaşam düzeninin değiştirilmesi olarak da isimlendirilir Yüksek kolesterol tedavisinde en önemli konu ilaçsız tedavilerdir, kesinlikle ihmal edilmemelidir İlaçsız tedavilerde yapılan ihmal kolesterol düşürmek amacı ile kullanılan ilaçların başarısını da azaltırİlaçsız tedavilerin başında beslenme alışkanlığının değiştirilmesi gelir

Sigara kesinlikle bırakılmalıdır Sigara da kolesterol yüksekliği gibi bir kardiyovasküler risk faktörüdür Sigara ayrıca akciğer kanseri, akciğer hastalığı, beyin kanaması ve birçok kansere de zemin hazırlar

Hastadayüksek tansiyon varsa, yüksek tansiyon tedavisinde geçerli olan ilaç dışı tedaviler ihmal edilmemelidir Yüksek tansiyon ve kolesterol yüksekliğinde uygulanan ilaç dışı tedaviler birbirine benzerlik gösterir Yüksek tansiyonlu hastalarda beslenme ile alınan tuzun da azaltılması gerekir

Şeker hastalığı kontrol altına alınmalıdır İnsülin kullanmak gerekiyorsa kaçınılmamalıdırŞişmanlık kesinlikle kontrol altına alınmalıdır

Nasıl zayıflarım ?

Düzenliegzersiz HDL-kolesterolü iyi kolesterol yükseltir, LDL-kolesterolü kötü kolesterol düşürür Hastalar düzenli egzersiz yapmayı alışkanlık haline getirmelidirler Haftada en az 3, tercihen 5 kez, 30-45 dakika süre ile yürüyüş, koşu, yüzme, bisiklete binme gibi sporlar yapılmalıdır

***** HDL-kolesterolü iyi kolesterol yükseltir, ancak *****ün insan sağlığı ve sosyal yaşantı üzerine çok sayıda olumsuz etkisi olduğu unutulmamalıdır Bu nedenle ***** alımı kesinlikle sınırlandırılmalıdır İzin verilen etil ***** miktarı erkeklerde günde 30 ml, kadınlarda günde 15 ml dir30 ml etil ***** 720 ml bira, 300 ml şarap, 60 ml 100 derece viski ve 60 ml rakıda bulunur

Beslenme

Yüksek kolesterol tedavisinin olmazsa olmaz koşuludur Vücut gereksinimi olan kolesterolü kendisi üretebilir bu nedenle diyetle kolesterol almaya gerek yoktur Beslenme konusunda tedavi planı beslenme uzmanı ile birlikte yapılmalıdırDoymuş yağlardan ve kolesterolden fakir diyet seçilmelidir Sıvı yağlarda doymamış yağ daha fazladır, tercih edilmelidir Genel olarak sebze, meyve ve hububat tercih edilmelidir Kızartmalardan kaçınılmalıdır Kırmızı et yerine beyaz eti tercih edilmelidir Yüksek tansiyonunuz varsa tuzu azaltınız Karaciğer, böbrek ve beyin gibi kolesterolden zengin etlerden uzak durunuz Gıdaların yağ ve kalori içeriklerine dikkat edilmelidir; Yağı azaltılmış peynir, sütü tercih ediniz Diyet peynir, diyet süt kullansanız bile bunları sınırlı miktarda tüketiniz Sağlıklı Beslenme Çizelgesine bakmak için tıklayınız

Kolesterol ve fındık

Fındığın kalp sağlığı üzerine olumlu etkileri gösterilmiştir 1998 yılında yayınlanan, 86000 hastayı içeren, 14 yıllık takibi olan bir çalışmada haftada en az 140 gram fındık yiyenlerde kalp ve damar hastalıklarına daha az rastlanmıştır Yapılan başka çalışmalarda da fındığın iyi kolesterolü yükselttiği ve kötü kolesterolü düşürdüğü gösterilmiştir Fındığın fazla tüketilmesinin kilo alınmasına yol açacağı unutulmamalıdır

Nasıl zayıflarım ?

Sağlıklı beslenme zayıflamanın temel noktasıdır Gün içinde sık ama az miktarda yenmelidir 1 saatte yarım kilo, 1 haftada 7 kilo, Arjantin diyeti, son şans diyeti, bilezik gibi reklamlara aldanmamak gerekir Kısa sürede aşırı kilo vermek sorunlara yol açabilir Su içsem yarıyor ifadesi ise doğru değildir çünkü suyun kalorisi sıfırdır

Kilo verirken acele etmemek gerekir Unutmayın ki bu kiloyu 2 haftada almadınız, bu nedenle 2 haftada vermeye çalışmayın Vereceğiniz kilo haftada 1-15 kilogramı geçmemelidir Bir yılda toplam vücut ağırlığınızın 10 unu vermeniz yeterlidir Kilo vermek için beslenme alışkanlığı değiştirilmeli ve egzersiz yapılmalıdır Kilo vermeyi kolaylaştıran ilaçlar piyasada mevcuttur Bu ilaçlar kesinlikle doktor kontrolünde kullanılmalıdır Bu ilaçların kullanılması ve sağlıklı beslenme birbirini tamamlayan tedavilerdir

Kilo vermek, verilen kiloyu geri almamaktan daha kolaydır Zayıflamanın kolesterol, şeker hastalığı, ruhsal durum, hipertansiyon üzerine de olumlu etkisi vardır Tekrarlayan zayıflama ve şişmanlama kalp hastalığı ve ani ölüm gibi istenmeyen sonuçlara yol açabilir

Alışkanlıkların değiştirilmesi kilo vermenin temel çözümüdür Herkesin mutlaka değiştirilmesi gereken ve değiştirmesi zor olmayan alışkanlıkları vardır Bu konuda bazı ipuçları:

Gazete, kitap okurken bir şey yemeyin

Televizyon seyrederken bir şey yemeyin

Karnınız açken mutfak alışverişi yapmayın

Alışverişe çıkarken liste yapın, liste dışında yiyecek almayın

Öğün atlamayın

Sadece açken yemek yemeye çalışın

Diyetinizi bozduğunuz için suçluluk duymayın, önünüzde başka öğünler olduğunu unutmayın

Gıdaların yağ, tuz, kalori içeriğine dikkat edin

Egzersiz yapın

Açık büfe tarzı yemeklerden uzak durun

Evinize gelen misafirlere yaptığınız ikramı azaltın

İştahlı arkadaşla yemeğe oturmayın

İlaç tedavisi

Yağ metabolizması bozukluklarını düzeltmek amacı ile çeşitli ilaçlar geliştirilmiştir1Statinler2Safra asidi bağlayıcı reçineler3Nikotinik asit4FibratlarBu ilaçlara ne zaman başlanacağı, ne kadar süre kullanılacağı ve hedef kolesterol, LDL-kolesterol, trigliserid düzeyleri kesinlikke doktor denetiminde olmalıdır

Sık yapılan hatalar

Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek

Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek

Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken diyeti önemsememek

İlk 3 maddenin aynı olması yanlışlık değildir, bu hataların çok sık yapıldığını vurgulamak için böyle yapılmıştır

Doktor randevusuna gitmeden birkaç gün-hafta önce diyete yapmaya başlamak

Doktor veya beslenme uzmanına danışmadan diyet değişiklikleri yapmak

Kolesterol düşürücü ilaç kullanırken şeker hastalığı, yüksek tansiyon, sigara içimi gibi diğer sorunları ihmal etmek

Komşu veya arkadaşın önerisi ile ilaç almak

İlacın bitmesi, muayeneye kısa bir zaman kalması gibi nedenlerle ilaç tedavisine kısa süreli bile olsa kesinlikle ara verilmemelidir

Kullanılan ilacın ismini hatırlamamak ve doktora giderken ilaç kutusunu yanına almamak

Yüksek kolesterolün çok yaygın bir hastalık olması kamuoyu ve medyanın da ilgisini çekmektedir Gerek kamuoyu gerek medyada yüksek kolesterol konusu çok konuşulmakta ve bu konuda uzman olmayan kişilerin de fikirleri yansıtılmaktadır Hastalar, yetkisiz ve bilgisiz kişiler tarafından eksik ve yanlış bilgilendirilebileceklerini unutmamalıdır

Hastalara öneriler

Kolesterol düzeylerinizi kaydetmeyi alışkanlık haline getirin

Türkiye de bilinçsiz ilaç kullanımı yaygın bir sorundur, kolesterol düşürücü ilaçlar Türkiye de yeni kabul edilebilir, bu nedenle yanlış ilaç kullanımından kaçınınız

Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Bağ-Kur gibi sağlık sigorta güvencesi olanlar eğer hastalıklarını belirtir bir heyet raporu alırlarsa ilaçlarına hiçbir ücret ödemezler Bu konuda doktorları yardımcı olacaktır

Bir seyahate giderken sağlık karnenizi, heyet raporlarınızı, ilaçlarınızı yanınıza almayı unutmayınız

İlaçlarınızı düzenli kullanın, ilacınızı aksatmayın

Doktora giderken şahsınıza ait tüm tıbbi dökümanları filmler, tahlil sonuçları, hastane dosyası, kullandığınız ilaçların kutusu mutlaka yanınıza alınız

İlaçlarınızın sadece ismine değil dozuna da bakınız, öğreniniz ve kaydediniz
Kaynak: MaxiSağlık