Allerji İlaçları

Astma İlaçlarıİlaç tedavisi nefes darlığını oluşturan mekanizmaya göre yapılır Bunlar; 1) Solunum yolunun balgam ile dolması, müküs sekresyonu 2) Solunum yolu çevresindeki kaslarının kasılması, bronş spazmı,



3) Solunum yolunu kaplayan zarın şişmesi, ödemi



Müküs sekresyonunun tedavisi hastaya günde 3-4 litre sıvı verilerek yapılır

Bronş Açıcı İlaçlar



Astma ilaçlarından solunum yollarındaki darlığı açıp rahatlatanlara bronş açıcı bronkodilatatör adını veriyoruz Bu ilaçlar enjeksiyon, tablet, şurup, veya sprey tarzında bulunmaktadır



1) Adrenalin Anaflaktik şok, akut bronşiel astma ve anjioödemlerde acil olarak kullanılan önemli bir ilaçtır Deri altına enjeksiyon şeklinde verilir Ancak, bu ilacın kan basıncını yükseltmesi, çarpıntı ve baş dönmesi gibi etkileri olduğundan sadece klinik veya hastanelerde doktor gözetiminde uygulanmalıdır



2) Beta -2 uyarıcılar Akut astma nöbetinde, solunum yollarındaki spazmı en hızlı açan ilaç gurubudur Salbutamol veya terbutalin'in tablet, şurup ve sprey tipleri vardır Bu ilaçlar bronş açıcı etkileri yanısıra, çarpıntı, sinirlilik, uykusuzluk, titreme gibi yan etkileri görülebilir Bu durumda genellikle ilacı kesmeye gerek yoktur Çünkü ilaç alınmaya devam edilirse bu yan etkiler azalır veya tamamen kaybolur



3) Teofilin Akut astma şikayetleri esnasında damar içine teofilin verilmesi eskiden beri uygulanan bir tedavi yöntemidir Halk arasında astmalı hastalar bu ilaca damar ilacı veya ciğer açıcı gibi isimler vermişlerdir Merkezi sinir sistemini etkilediği için serum teofilin seviyesini ölçmeden verilmesi hayatı tehdid eden reaksiyonlara sebep olabilmektedir Bu ilacın damardan verilebilen ampulu, uzun ve kısa etkili tabletleri mevcuttur 4) Kromolin sodium Allerjik reaksiyonları önleyici özelliği olan bu ilaçlar, kandaki bazofil hücrelerinden allerjik kimyasal maddelerin ortaya çıkmasını engeller Allerjik nezle ve astmada; sprey, göz allerjilerinde; damla ve besin allerjilerinde de tablet formu kullanılır 5) Antihistaminikler Antihistaminikler, allerjik nezle, özellikle bahar nezlesi, allerjik konjonktivit ve ürtiker tedavisinde en etkin ilaçlardır Bu ilaçların en önemli yan etkisi uyku yapmasıdır Ancak yeni çıkan bazı antihistaminiklerin uyku etkisi oldukça azdır Antihistaminik grubu ilaçların kimyasal yapıları ve etki süreleri birbirinden farklıdır Etki süreleri birkaç saat olan ilaçlar olduğu gibi 24 saat etkili olanları da vardır 6) Kortikosteroidler Genellikle halk arasında "kortizon" veya "zararlı" ilaç olarak tanınmaktadır Kortizon grubu ilaçlar hormon olduğundan düzensiz kullanılırsa yan etkileri fazladır Ancak doğru kullanıldığında bu yan etkiler çok azaltılabilir Gereksiz yere kullanılması veya gereğinde kullanılmaması aynı derecede vücuda zararlıdır Bu nedenle bu ilaç mutlaka doktor tavsiyesi ile kullanılmalıdır Metilprednisolon, veya hidrokortizon sık kullanılan kortizonlardandır Bu ilaçların ağızdan alınan tablet ve şurupları, damardan verilen enjeksiyon tipleri, ve solunum yollarına sprey ile verilen toz formları vardır



Kortizonlar anti-inflamatuar etkisini hücre içi protein sentezini artırarak meydana getirdiğinden, tedaviye faydası en az 6 ile 8 saat sonra ortaya çıkmaktadır Bu nedenle akut krizlerde erken safhada kortizon başlanmalıdır Kronik astma tedavisinde, yan etkilerinin daha az olması nedeniyle sprey formları tercih edilir



Allerjik hastalıklarda sprey formları hariç kortizon tedavisi en fazla 1 haftada sınırlandırılmalıdır Bu şekil ilaç verilmesine tıpda vur-kaç tekniği adı verilir Bu kısa sürede kortizonun alınmasında önemli bir yan etki ortaya çıkmamaktadır Fakat bu kısa süreler sık sık tekrarlanır veya birkaç hafta sürekli kortizon kullanılırsa bariz yan etkiler görülebilir Özellikle kuşingoid tip adı verilen ay yüzü tarzı şişmanlama, ciltte kıllanma, sivilcelenme ilk ortaya çıkan yanetkilerdir Daha sonra da gözde katarakt, kemiklerde erime ve çocuklarda büyüme ve gelişme geriliği gibi çok önemli yanetkiler ortaya çıkar Şeker hastalığı olan veya hipertansiyon gibi kronik sistemik hastalığı olan kişilerde ise kortizonun yan etkileri daha da önem kazanır



Sprey tipi inhale kortizonların dozları daha az olduğundan ve doğrudan solunum yollarına tatbik edildiğinden yan etkileri daha az görülür Ancak 1997 den bu yana yayınlanan araştırmalarda sprey tipi kortizonların da katarakt, kemiklerde erime ve çocuklarda gelişme geriliği gibi bilinen yan etkileri ortaya çıkardığı saptanmıştır Bu nedenle inhale kortizonların da çok uzun süre kullanılması sakıncalıdır 7) Ketotifen Ketotifen ile yapılan son çalışmalar bu ilacın astma tedavisinde her zaman olumlu sonuç vermediğini göstermiştir Astma tedavisindeki etkinliğinin tam açıklık kazanmaması nedeniyle bazı batı ülkelerinde kullanıldığı halde bazılarında örneğin ABD de henüz kullanılmamaktadır 8) Anti-lökotrien ilaçlar Bu tip ilaçlar 1996'dan bu yana kullanılmaya başlanmıştır Altı yaşından büyük bronşiel astma hastalarına, önleyici olarak tavsiye edilmektedir Özellikle ekzersiz ile ortaya çıkan ve aspirin hassasiyetine bağlı astma hastalarında etkilidir

İmmünoterapi



"Allerji Aşı Tedavisi"



Allerjik bir hastanın yaşadığı çevre göz önüne alınarak havada bulunan yüzlerce allerjenler arasından, allerjiye sebep olan polen, küf sporları ve ev akarlarına karşı deri testleri yapılır Bu deri test sonuçlarına göre allerji aşılarının tertibine girecek allerjenlerin cins ve dozları tesbit edilir Bu allerjenlerin seçilmesi ve deri testleri sonuçlarına göre aşıların hazırlanması her hasta için ayrı ayrı yapılır Test yapılacak allerjenlerin seçilmesi ve aşı tertibine girecek allerjenlerin cins ve konsantrasyonların tayini tamamen uzmanlık dalıdır Zira hastanın allerjik olduğu allerjenlerin tamamının iyi seçilememesi veya tedavi başlama dozunun iyi ayarlanamaması, aşı tedavisinin daha başından başarısız olacağının işaretidir Eskiden desensitizasyon, veya hiposensitizasyon olarak ta isimlendirilen immünoterapi;bu şekilde hazırlanan aşı maddesinin ilerleyerek artan dozlarda, belirli aralıklarla enjekte edilmesi şeklinde yapılır Bu şekilde o kimse allerjik olduğu maddelere karşı tolerans kazanmış olur Bu tedavi astma ve allerjik nezle nin halen mükemmel olmamakla birlikte yegane tedavi şeklidir İmmünotrerapide kullanılan allerji test maddeleri ve allerji aşıları belirli standartlara göre hazırlanır Aşıları bu standartlara göre uygun olarak hazırlayan çeşitli laboratuarlar ve firmalar vardır Allerji uzmanları bu maddeleri buralardan temin eder ve hastanın test sonucuna göre karışımı tertipler Bu aşılarda deri testleri ile tesbit edilen allerjenler (polen, küf mantar sporları ve ev tozu akarlar) dışında hiçbir ilaç veya başka madde bulunmaz Allerjik maddeler enjekte edildiğinde immün sistemimizi etkiliyerek iki yolla hastalığın semptomlarının azalmasınaı sağlar Birincisi vücudumuzda bu allerjen maddelere karşı koruyucu antikor maddeleri (IgG) meydana gelir Ikincisi de allerjiye sebep olan kandaki maddelerin yapımına mani olur Bu tedavi başlangıçta ilk dozları allerji uzmanı tarafından ayarlanır Belirli bir doz dan sonra da primer doktoru tarafından devam edilmek üzere kendisine verilir Tabii ideal olanı bu aşıların tedavi müddetince bizzat allerji doktoru nezaretinde yapılmasıdır Ama birçok ülkede olduğu gibi Türkiyede de allerji uzman sayısının azlığı nedeniyle allerjenlerin ve aşı dozlarının tesbitinden sonra, kendi doktorlarınca tedaviye devam edilmek üzere aşılar hastaya verilir Amerika Birleşik Devletlerinde ve Kanada gibi ülkelerde immünoterapi sadece sertifikalı allerji uzmanları tarafından yapılması zorunluğu varken bazı ülkelerde uzman olmayan hekimler tarafından da yapılabilmektedir Bir zamanlar İngiltrede uzman olmayan hekimler tarafından aşı tedavisinde hatalı uygulamalar sonucunda bazı hastaların hayatını kaybetmesi nedeniyle aşı tedavileri önce kaldırılmış, daha sonra da Amerikadaki gibi sadece allerji uzmanları tarafından uygulanması şartı getirilmiştirAllerji aşılarının enjeksiyon aralıkları allerjen ekstrelerinin cinslerine göre değişmektedir Genelde bu ekstrelerin sulu solusyon formlarında haftada bir enjekte edilmesi esas olduğundan, bu aralıkları artırmak gayesiyle yüksek dozdaki ekstrelerin depo şekline getirip yavaş absorpsiyon çareleri araştırılmıştır Allerjen ekstrelerin yağda emülsiyon hale getirilmesi, polen ekstrelerin aluminyum, tanik asit veya piridin ile çöktürülmesi denenmiş metodlardır Fakat bu metodla hazırlanan ve 2-3 hafta ara ile enjekte edilen aşıların yan etkileri görüldüğünden allerji uzmanlarının çoğu tarafından terk edilmiş ve sulu solusyon formları tercih edilmektedirAmerikadaki allerji uzmanlarının %90 ı sulu aşıların haftada bir enjeksiyonu metodunu tatbik etmektedir Allerji aşıları hastaya özel olarak hazırlandıktan sonra genelde 4 ay bozulmadan dayanabilmektedir İçine belirli özel kimyasal madde ilavesiyle bu dayanıklılık 6 aya kadar uzatılabilir Bu aşıların içindeki allerjen maddeleri protein tabiatında olduğundan bütün tedavi müddetince soğukda +4-8 °C derecede muhafaza edilmesi ve buz tutmaması gerekmektedir Bu sebeple aşılar taşınırken içinde buz bulunan termos içinde nakledilmeleri ve evde buz dolabında +4-8 °C derece arasında yani meyve ve sebzelerin tutulduğu bölmelerde muhafaza edilmeleri gerekmektedir12 - 18 saatten fazla buz dolabı dışında kalan aşılar kullanılmamalıdırİmmünoterapi Bronşiel Astma ve Allerjik Nezlede Faydalımı?

Başlıklara dön



Allerji aşı tedavisinin ilk 2-3 ay içinde belirgin bir faydası olmaz Daha sonra hastalık belirtilerinde her sene yüzde 20-25 oranında iyileşme görülür



Beklenen oranda iyileşme olmayan hallerde hastamızın şikayetlerini artırabilen diğer faktörler (hormonal değişikler, enfeksiyon hali, emosyonel durumlar, ev tozu eliminasyonuna gösterdiği duyarlılık tekrar araştırılır Ayrıca mesleği ; (tekstil, halıcılk, kuaför, mobilya vs) ve yaşantısı ile ilgili özellikler tekrar gözden geçirilir Her hastalıkta olduğu gibi allerjik hastalıklarda da erken teşhis ve tedavi önemlidir Aşı tedavisine başlayan hastalarda iyileşme oranı hastanın yaşından çok hastalığın yaşına bağlıdır



Hacettepe Üniversitesinde yaptığımız bir araştırma bu tedavide başarı oranının tedaviden önceki hastalık süreleri ile ilgili olduğunu göstermiştir Yapılan bu araştırmada tedaviye başlamadan önce 1-5 yıl süre ile bronşiel astma şikayetleri olanlarda iyileşme oranı yüzde 85-90, 5-10 yıldır hasta olanlarda yüzde 80, ve 10 yıldan fazla süreyle hastalık devam etmiş olanlarda ise yüzde 75 oranında iyileşme olduğu gösterilmiştir



Immünoterapiye 4-5 yıl süresince devam edilir Hastanın son seneyi şikayetsiz olarak geçirmesi ölçü olarak kabul edilerek kesin süre takiple saptanır



İmmünoterapi Hangi Allerjik Hastalıklara Uygulanır?



1) Allerjik Nezle

2) Allerjik Astma

3) Sistemik Arı Allerjik Reaksiyonları (Venom İmmunoterapi)



İmmünoterapi Hangi Yaşlarda Uygulanır?Immünoterapi uygulanması için bir yaş sınırı yoktur Hastanın yaşından çok hastalığın yaşı önemlidir Yani, hastanın rinit veya bronşiel astma şikayetlerinin ne süreyle ve ciddiyette devam ettiğidir Ayrıca bronşlarda broşektazi veya amfizem gibi astma komplikasyonlarının olup olmadığı, hastanın meslek durumu ve allerjenlerden korunmada gösterdiği duyarlılık tedavi sonucuna etkili olduğu için önemlidir

İmmünoterapinin Yan Etkiler Nelerdir?



Allerji doktorlarının tavsiyesine uyarak gününde ve tavsiye edildiği miktarda yapılan aşıların hiçbir yan etkisi yoktur Başlangıçta doz ayarlaması yapılırken 15-20 dakika içinde aşı yapılan yerlerde az veya çok kızarıklık şişlik veya ağrı olabilir



Bu durumlar aşının başladığı ilk günlerinde olur ve bu sebeple allerji uzmanları hastalarına aşı yapıldıktan sonra belirli süre aşı yerinde beklemelerini ve hemşire veya doktor tarafından görüldükten sonra ayrılmalarını isterler Bununla beraber tedbir bakımından bu bekleme bütün tedavi müddetince tavsiye edilir



Genelde aşı dozları ayarlandıktan sonra zamanla bu şikayetlerde ortadan kalkar Ancak tedavi 4 -5 sene gibi uzun bir süre devam ettiğinden bu süre içinde hastalar birçok şikayetlerini aşı tedavisinin bir yan etkisi olduğunu sanabilmektedir



Sıklıkla allerji uzmanlarına sorulan ve aşı tedavisinin bir yan etkisi olmadığı kesinlikle bilinen bazı şikayetleri şu şekilde sıralayabiliriz karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kabızlık, sinirlilik, halsizlik, terleme, ateş, kırgınlık, iştahsızlık, veya iştah artması, kilo alma, zayıflama, çarpıntı, vücutta kıllanma, saç dökülmesi, göz kararması, kaşıntı, sivilce, gözlerde kanlanma, ateş, eklem ağrıları, uyku, uykusuzluk, dalgınlık, unutkanlık, baş dönmesi, sırt ve bel ağrısı, bacaklarda uyuşma, vs vs

Hamilelik Esnasında Tedavi Yapılabilir mi? Evet, aşı tedavisi devam ederken başlayan hamilelik durumunda aşı tedavisine devam edilmesinde hiçbir sakınca yoktur Ancak, hasta hamile ise ve şikayetleri de fazla değilse başlanması düşünülen immünoterapiyi doğum sonrasına ertelemek yerinde olur Hamilelik sırasında ağızdan alınan ilaçların bazılarının alınmaması gerekir Hamilelik durumunda doktora haber verilerek ilaçların tekrar gözden geçirilmesi yerinde olur

İmmünoterapi Sonunda Deri Testleri Gerekli mi?



Hayır, deri testleri ile deri içindeki mast hücrelerinin üstünde yapışan IgE ler tasbit edilir Bu hücreler kan içindeki bazofil hücrelerinin benzerleridir ama hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasında direkt rol oynamazlar Tedaviden sonra mast hücrelerin durumlarında değişiklik olmaz

Bu sebeple tekrar deri test yaparak hastayı inciltmek gereksizdir Bu iyileşmenin kontrolu aşı sonunda kanda ortaya çıkan IgG tipi (hastalıklardan koruyucu) antikorların ölçülmesi ile mümkün olabilmektedir Bu ise, özel teknik gerektirdiğinden ancak araştırma niteliğinde yapılmaktadır İyileşme; hastalığın teşhisinde olduğu gibi hastanın tedavisinin son senesinde gösterdiği iyileşme oranı ile saptanır Bu da hastanın zaman zaman kontrol muayenelerinin yapılması şeklinde takip edilmesi ile olur

Kaynak: cocukkbb