Alzheimer - Genel Bilgi

Makaleler ve Yazılar

Bu yazıda ALZHEİMER hastalığı ile ilgili genel bilgileri ve hastalar ve yakınları için bakım sorunlarını bulabilrsiniz Aşağıdaki başlıklara ulaşabilrsiniz
GENEL BİLGİ, SEBEPLERİ, BELİRTİLERİ, TEŞHİS, EVRELERİ, TEDAVİ
ALZHEIMER HASTALIĞININ BERABERİNDE GETİRDİĞİ SORUNLARFİZİKSEL SORUNLARSOSYAL SORUNLARRUHSAL SORUNLAR
GENEL BİLGİ

Alzheimer hastalığı beynin düşünme, hafıza ve dil bölümlerini etkiler Hastalığın başlangıcı sinsidir ve yıkım genellikle yavaştır Günümüzde hastalığın sebebi bilinmemekte ve şifası bulunmamaktadır

Alzheimer hastalığının adı, 1906 yılında alışılmadık bir akıl hastalığından öldüğü düşünülen bir kadının beyin dokusundaki değişiklikleri betimleyen Dr Alois Alzheimer'dan gelmektedir Bu değişiklikler bugün Alzheimer hastalığının karakteristik anormal beyin değişiklikleri olarak bilinmektedir

Alzheimer hastalığı, toplumun bütün gruplarını etkiler ve sosyal sınıf, cinsiyet, etnik grup ya da coğrafi bölge ile bir ilgisi bulunmamaktadır Ayrıca, Alzheimer hastalığı yaşlılar arasında daha sıklıkla görülmekle birlikte genç insanlar da bu hastalıktan etkilenebilmektedirler

SEBEPLERİ

Alzheimer Hastalığı'na neler sebep olur?

Günümüzde Alzheimer hastalığının sebepleri bilinmemektedir Ancak, Alzheimer hastalığına sebebiyet vermeyen hususlar bellidir Alzheimer hastalığı:
Damar sertleşmesi yüzünden ortaya çıkmaz
Beynin normalden az ya da fazla kullanılması yüzünden ortaya çıkmaz
Cinsel yolla bulaşan hastalıklara bağlı değildir
Enfeksiyon sonucu oluşmaz
Yaşlılık yüzünden oluşmaz, yaşlanma sürecinin doğal bir parçası değildir
Alüminyum ya da diğer metallere maruz kalınması yüzünden gelişmez

BELİRTİLERİ

Alzheimer hastalığının semptomları (belirtileri ) nelerdir?

Alzheimer hastalığı her insanı farklı biçimde etkiler Etkisi büyük ölçüde kişinin hastalıktan önce nasıl olduğu ile ilgilidir, örneğin, kişilik, fiziksel durum ve yaşam biçimi gibi Alzheimer hastalığının semptomları üç gelişim aşaması şeklinde en iyi akla girebilir: erken dönem , orta dönem ve geç dönem

Alzheimer hastalığı olan herkes bütün bu semptomları göstermez ve bu semptomlar kişiden kişiye değişir Bu aşamalar bakımı üstlenenlerin potansiyel problemlerin farkında olmaları ve gelecekte ihtiyaç duyulacak bakım gerekliliklerine hazırlanmaları açısından rehberlik edebilirler Hiçbir hasta, hastalığın ilerleyişini bir diğer hasta ile aynı şekilde yaşamaz

Bu semptomların bazıları aşamaların herhangi birinde ortaya çıkabilir, örneğin geç dönemde sıralanmış olan davranış değişiklikleri orta dönemde yaşanabilir Aynı zamanda bakımı üstlenenler her dönemde kısa, aklı basında dönemler yaşanabileceğinin farkında olmalıdırlar

TEŞHİS

Teşhis neden önemlidir?

Erken teşhis bakımı üstlenen kişinin hastalıkla başa çıkmak için daha hazırlıklı olması ve nelerle karşılaşacağını önceden bilmesi açısından önemlidir Teşhis geleceği planlama yolunda atılan ilk adımdır

Teşhis edebilmek için basit bir test bulunmamaktadır Alzheimer hastalığının teşhisi, kişinin fiziksel ve mental durumunun muayenesinin yanı sıra, yakın bir akraba ya da arkadaşından kişinin geçmişinin incelenmesiyle konulur Hafıza kaybına yol açabilecek diğer hastalıkları ya da koşulları dışarıda bırakmak çok önemlidir

Alzheimer hastalığının teşhisi ancak beynin otopsiyle incelenmesi sonucunda kesinleşebilir

EVRELERİ

Erken Dönem

Erken dönem, profesyoneller, akrabalar ve arkadaşlar tarafından genellikle gözden kaçırılır ve yanlış bir şekilde yaşlılık ya da yaşlanmanın normal bir parçası gibi adlandırılır Hastalığın ilk başlangıcı sinsi olduğu için başladığı kesin tarihi belirlemek zordur Kişi:
Konuşmayla ilgili zorluk çekebilir
önemli hafıza kayıpları -özellikte kısa dönemli- sergileyebilir
Zamanı şaşırabilir
Tanıdığı yerlerde kaybolabilir
Karar vermede güçlükler yaşayabilir
İnisiyatif ve motivasyon eksikliği gösterebilir
Depresyon ve sinirlilik belirtileri gösterebilir
Hobi ve aktivitelerine ilgisini kaybedebilir

Orta Dönem

Hastalık ilerledikçe, problemler daha belirgin ve kısıtlayıcı olmaya başlar AH olan kişi günlük yaşamında zorluklar çekebilir ve;
çok unutkan olabilir- özellikle yakın zamanda yaşanmış olayları ve kişilerin isimlerini hatırlamada
Kendi basına sorunsuz bir şekilde yaşayamaz hale getir
Yemek pişiremez, temizlik ya da alışveriş yapamaz
Son derece bağımlı hale gelebilir
Giyinme ve kişisel hijyen açısından örneğin; tuvalet, yıkanma gibi yardıma ihtiyaç duyabilir
Giderek artan konuşma zorluğu çeker
Dolaşma zorlukları ve diğer davranışsal anormallikleri gösterir
Evde ve topluluk içinde kaybolur
Halüsinasyonlar olabilir

Geç Dönem

Bu, tamamen bağımlılık ve hareketsizlik dönemidir Hafıza sorunları oldukça ciddidir ve hastalığın fiziksel yanı gittikçe göze çarpar hale gelir Kişi;
Yemek yemede zorluklar yaşayabilir
Akrabalarını, arkadaşlarını ve alışıldık nesneleri tanımayabilir
Olayları anlama ve yorumlama güçlüğü çekebilir
Ev çevresinde yolunu bulamayabilir
Yürüme zorluğu çekebilir
Mesane ve bağırsak sorunları yaşayabilir
Toplum içinde uygun olmayan davranışlar gösterebilir
Tekerlekli sandalye ya da yatağa bağımlı hale gelebilir

TEDAVİ

Bir tedavi var mıdır?

Maalesef tedavisi mümkün değildir, şu anda Alzheimer hastalığı için herhangi bir iyileştirici tedavi bulunmamaktadır Ancak, Alzheimer hastasının olduğu kadar hastanın bakımını üstlenen kişinin de üzerindeki yükü azaltmak için yapılabilecek çok şey vardır Daha fazla bilgi için doktorunuza, sosyal hizmetler uzmanına ya da diğer sağlık uzmanlarına danışabilirsiniz

Bazı ülkelerde hafif ve orta şiddetli arası Alzheimer hastası olan kişiler için birtakım ilaçlar kullanılmaktadır Bu ilaçlar tedavi sağlamamakla birlikte Alzheimer hastalığının semptomlarını gösteren kimi hastalara yardımcı olabilir Bakımı üstlenen kişiler bu konuda daha ayrıntılı bilgi almak için doktorlarına ya da Alzheimer Derneği&;ne danışabilirlerBUNAMA ( DEMANS )

Bunama yada demans günlük yaşam işlevlerinin sürdürülmesini engelleyen ilerleyici bir beyin hastalığıdır Bellek kaybı, günlük yaşamın gereksinimleriyle başa çıkabilmeyeteneğinde azalma, algılamada, toplumsal davranışların düzenlenmesi ve duygusal tepkilerin kontrolünde bozulma, sık görülen belirtilerdir

Bunama çoğunlukla geri dönüşsüz bir ve ilerleyici bir durumdur

ALZHEIMER

Alzheimer en sık görülen demans tipidir İkinci sıklıkla görülen demans tipi damarsal nedenlerle oluşan demanstır ve beyin kan dolaşımındaki bozuklukla ilişkilidir Alzheimer hastalığı, bellek, düşünme, davranış ve günlük işlevlerin sürdürülmesinde bozulmaya neden olan ilerleyici bir beyin hastalığıdır

ALZHEIMER BELİRTİLERİ

* Günlük yaşam işlevlerini etkileyen bellek kaybı
* Günlük yaşam işlevlerini yapmada güçlük
* Kelime bulmada güçlük
* Zaman ve mekan karmaşası
* Yargı ve karar vermede güçlük
* Pratik düşünme becerisinde güçlük
* Sık kullanılan eşyaları yanlış yere koyma
* Ruh hali veya davranışlarda değişim
* Kişilik değişimleri
* Sorumluluktan kaçma

Kendinizde veya yakınlarınızda bu belirtiler varsa mutlaka tıp doktorlarına başvurunuz

ALZHEIMER HASTALIĞININ BERABERİNDE GETİRDİĞİ SORUNLAR

A - FİZİKSEL SORUNLAR

1- BESLENME İLE İLGİLİ SORUNLAR

Besin alımında sorunlar şu nedenlerle oluşur:

- Bozulan hafıza nedeni ile aşırı yada az yemek yenir ve yemek yeme unutulabilir
- Yutma güçlüğü yaşanabilir

2- SOLUNUM İLE İLGİLİ SORUNLAR

Hasta eğer zun süre yatağa bağımlı durumda ise, yeterli hareket edemediğinden yeterince soluk alıp vermede güçlük çeker ve öksüremez Yeterince havalanmayan akçiğer dokulara yeterli oksijen sağlayamaz Hastada oksijen eksikliğine bağlı olarak tırnak ve dokularda morarma olur, halsizlik hisseder

3- DERİ BüTüNLüĞüYLE İLGİLİ SORUNLAR

Hastanın deri bütünlüğünü bozan sebepler;

- Yaşlılık nedeni ile derisi kuruyabilir
- Derisinde döküntüler oluşabilir
- Eğer idrar ya da dışkısını altına kaçırıyorsa, derisi kolayca tahriş olabilir
- Hastanın hareketleri kısıtlı ya da yatak içinde zor hareket ediyorsa derisinde yatak yaraları açılabilir

4- BOŞALTIM İLE İLGİLİ SORUNLAR

Boşaltım sorunlarının sebepleri;

Hastada sakinleştirici ya da kas gevşetici ilaçlara, unutkanlığa, dikkatin dağınık olmasına, hareket yetersizliğine, banyoyu bulmada zorluğa bağlı olarak gece ve gündüz altına kaçırma ve kabızlık görülebilir

5- HİJYEN VE KİŞİSEL BAKIMLA İLGİLİ SORUNLAR

- Hasta unutkanlık, kaslarını yeterli kullanamamaya bağlı olarak kendi kendine yemek yiyemeyebilir
- Günlük temizliği kendisi yapamayabilir

6- UYKU SORUNLARI

- Hasta gündüzleri fazla uyuyabilir
- Hastada hareket kısıtlılığı ve kendi hayatını kontrol edememe duygusunun yarattığı iç sıkıntısına bağlı uyku sorunları olabilir

7- TRAVMA RİSKİ

Hasta yaşlılık, beyindeki bazı sinirsel değişimler, görme kaybı ve hareket kısıtlılığı gibi sebeplerden düşebilir ve kendisini yaralayabilir

8- HAREKET ETME İLE İLGİLİ SORUNLAR

Hastanın yatağa bağlı kalması, yürüyüşte bozukluk ve dengesizliğe bağlı olarak hareket etmesinde kısıtlılık olabilir

9- HAREKET EDERKEN KOLAY YORULMA

Hastanın yaşlılığa bağlı olarak solunum fonksiyonları, kalp fonksiyonları bozulabilir Bu nedenle hasta çok kolay bir harekette bile halsizlik, yorgunluk, soluk alıp vermede güçlük yaşayabilir

10- GüçSüZLüK

- Hastanızda beyin harabiyeti sonucunda fiziksel olarak güçsüzlük oluşabilir
- Hasta, hastalığına bağlı ruhsal sıkıntılar nedeniyle kendisini güçsüz hissedebilir Fiziksel olarak yeterli olmasına rağmen kendi işlerini yapamayabilir

11- ENFEKSİYON RİSKİ

- Sürekli yatağa bağımlı kişi harektsizliğe bağlı olarak akciğerde balgam ve salgılar birikebileceğinden, akciğer enfeksiyonu gelişebilir
- İdrar sondası var ise, hastada idrar yolu enfeksiyonu gelişebilir
- Yatağa bağımlı ise, hasta derisinde yatak yarası açılabilir
- Genel enfeksiyon belirtileri, vücut ısısının yükselmesi, deride kızarıklık, idrar yaparken yanma, zor idrar yapma, idrar renginin değişmesi, bulanık olması, idrar içinde partiküllerin olması, akıntılı yaralar vb Gibi belirtilerin olmasıdır

B- SOSYAL SORUNLAR

12- SOSYAL VE SöZEL ETKİLEŞİMDE BOZULMA

- Hasta, kişilik, davranış ve sosyal rollerde değişiklik yaşadığından dolayı sosyal etkileşimde bozulma sorunu yaşayabilir
- İşitme kayıpları, demans, görsel kayıplar, konuşma engelleri nedeniyle iletişim kuramayabilir
- Fonksiyonel kayıplar, eşinin ölümü ve emekliliğe bağlı olarak sosyal etkileşimde sorun yaşayabilir
- İşitme kaybına ve bazı algısal değişimlere bağlı olarak hasta sözel etkileşimde bozulma sorunu yaşayabilir

13- ROL PERFORMANSINDA DEĞİŞİM

- Hasta kendi rolünü algılama ya da yerine getirmeye ilişkin çatışma yaşanmasına, kendi rolüne ilişkin bakış açısında değişmeye bağlı olarak sorun yaşayabilir
- Alışılagelen sorumluluk davranışlarında değişmeye, fiziksel ve mental yetersizliğe bağlı olarak, kendi rolünü ve sorumluluklarını yerine getirmede sorunlar yaşayabilir

14- AİLE İçİ SüREçLERDE DEĞİŞİM RİSKİ

- Hastayla beraber yaşadığınız için sizin ve diğer aile üyelerinin de yaşamında bazı değişiklikler olabilir Hastanın bazı sorumluluklarını ve görevlerini siz karşılamak zorunda kalabilirsiniz
- Hasta çalışmadığı için ekonomik kayıp yaşayabilirsiniz Bu nedenle aile içinde yeni rol ve sorumluluklara alışmay, değişen rol ve sorumluluklarla birlikte yaşanan kayıplara bağlı olarak aiile yaşantınızda bir değişim olabilir

C- RUHSAL SORUNLAR

15- DüŞüNME SüRECİNDE DEĞİŞİM

- Hasta, beyninde sinirsel değişimler, hafıza kaybı yaşamaya bağlı olarak bir konuya dikkat etmekte ve yoğunlaşmakta sorun yaşayabilir
- Hasta, beyninde sinirsel değişimlere bağlı olarak sizin görmediklerinizi gördüğünü söyleyebilir, gerçek olmayan şeyleri tanımlayabilir, diğer bir deyişle hastanın halüsinasyon ve sanrıları olabilir

16- İç SIKINTISI ( ANKSİYETE )

Hasta kendi bedenini kontrol etmede yaşadığı kayıp, gelecek kaygısı yaşaması ve hastalığının ilerlemesi nedeni ile korku ve endişe yaşayabilir

Hastanın iç sıkıntısı olduğunda, nabız hızında artış, yorgunluk, halsizlik, terleme, bulantı, kusma, ağız kuruluğu, huzursuzluk, titreme, sinirlilik, endişe duyma, gevşeyememe, sabırsızlık ve öfke patlamaları gibi belirtiler yaşayabilir

17- SORUNLARLA BAŞEDEMEME

Aile içinde birinin hasta olması, bu hastalıkla beraber yaşamak zorunda kalması sadece hastayı değil bütün aileyi etkiler Yeni yaşam düzeni, hastalıklı bir bireye sahip olma, hastlıkla ilgili bilinmeyenler, hastalıkla beraber gelen kayıplar karşısındabaşedemeyebilir ve tükenmişlik yaşayabilirsiniz

18- DUYGUSAL - ALGISAL DEĞİŞİM

Hasta, unutkanlık, dalgınlık, hastalığı ve yaşını ilerlemesinden dolayı duyu organlarının hassasiyetinde azalma nedeni ile söylenenlerin ve etrafında olup bitenleri farkında olmayabilir

19- BAKIM VEREN KİŞİDE TüKENMİŞLİK YAŞANMASI

Sürekli bakıma ihtiyavcı olan bir hastaya sahip olduğunuzda, hasta kendi öz bakımını sağlasa bile, onu kontrolünüz altında tutmak zorunda kalabilirsiniz Bu süreçte zaman zaman tükenmişlik yaşanabilir, hastaya bakım vermede zorlanabilirsinizKaynaklar :
1 - wwwalzorgtr
2 - ALZHEİMER HASTALARI VE YAKINLARI İçİN BAKIM SORUNLARI EĞİTİM REHBERİ - Alzheimer Derneği Denizli ŞubesiBu yazı sadece bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbir tıbbi tedavi kaynağı olarak kullanılamaz Bu yazıda kendinizden birşeyler bulduysanız mutlaka TIP DOKTORLARINA başvurunuz Sitemizin forum bölümünde DavranışNörolojisi ile ilgili bölümde ALZHEİMER ile ilgili paylaşımlarda bulunabilirsiniz Forumları ziyaret ederek görüş ve bilgilerinizi paylaşabilirsiniz Tıp doktoruysanız ve bu yazının yanlış olduğunu veya eksik olduğunu düşünüyorsanız mutlaka mesaj atınız Tıp doktorlarından gelen her türlü öneri, düzeltme ve makale mutlaka değerlendirilecektir