İnternette Görgü Kuralları

Hepimiz gerçek hayatta kurallarla yaşarız Hukuk kuralları, dinlerin öngördüğü kurallar ve görgü kuralları… İnsanlık yaşamında her zaman yer etmiş ve edecek kurallarıdır Günlük yaşamımızda en önemlisi, yani daha çok özen gösterdiklerimiz ise dini kurallar ve görgü kurallarıdır Hukuk kuralları zaten yaptırıma dayanır ve genelde çeşitli sapkınlıkları veya zaafları olanları düzeltmek, yahut cezalandırmak için vardır

Fakat dini kurallar ve görgü kuralları daha çok karşımıza çıkar Giyinmede, yemek yemede, konuşmada, dinlemede, misafirlikte, oturma-kalkmada ve daha uzayan birçok yaşam düzenleyici ve toplum oluşturucu kurallar vardır Bu kurallar bize topluma ait olma hissi-bilinci, o toplumda yer edinme duygusu verir Yabancı ülkelere gittiğinizde de oranın toplum kurallarına uyarsınız Yani etrafımızda aslında kendiliğinden oluşan kurallar içersinde yaşarız

Tabi ki bu kurallara uymayanlar da vardır Aslında hepsini bilmeye de belki de imkân yoktur Çünkü sayısı çok fazla Ama standart bir yaşam kalitesi için bunları öğrenmemiz gerekir Çünkü bunlar nereye gidersek gidelim, bize lazım olacak kurallardır Görmemişlik ve görgüsüzlük diye nitelendirilen kavramlar ise bu kurallara aykırı hareket eden veya kendi kendine yaşadığı kuralları toplumunkiyle bağdaşmayanları adlandırır

Peki, internet ortamındaki kurallar nasıldır? İnternette kurallar var mıdır? Nasıl oluşur? Nelerdir?

İşte bu sorulara cevap arayalım:
Netiquette kelimesini hiç duydunuz mu bilmiyorum, ama öğrenseniz iyi edersiniz Bu kelime İngilizce, “görgü kuralları” anlamına gelen etiquette’ den türemiştir ve internetteki görgü kurallarını belirlemek için kullanılır Şimdi bunları inceleyelim:

1-Karşınızdakinin de insan olduğunu unutmayın

E-posta, sohbet ya da forum gibi ortamlarda konuştuğunuz kişinin sanal bir varlık olduğu hissine kapılabilirsiniz Ama bunu yapmayın Monitörün karşısında yazdıklarınızı okuyan bir insan olduğu akıllardan çıkabilir Ama bir şekilde bunu kendimize hissettirmeliyiz ve bu olaya alışmalıyız

Sanal ortamdaki gizli kimlik, yüz yüze olmamak veya yalancı bilgiler, insanları her zaman rahatlatıyor Akabinde küfürlere varan hakaretler olabiliyor Tabi ki büyük bir etkense yer tespitinin zor olması

2-Yazarken iyi düşünüp kendinizi iyi ifade edin

Yazarken iyi düşünün Çünkü konuşmada insanlar vurgu yaparak ve mimiklerle çok geniş bir iletişim alanına sahiptir Sanal ortamda bu olmadığı için karşıdaki insana mimik benzeri çeşitli yüz ifadeleri kullanarak iletişiminizi kuvvetlendirebilirsiniz Tartışmayı düşünüyorsanız da; “Eğer karşımda olsaydı yüzüne karşı da söyleyebilir miydim?” diye düşünmelisiniz

3-Sanal ortamın neresinde olduğunuzu bilin

İnternetteki görgü kuralları, alandan alana değişiklik gösterir Bazı ortamlarda çok uygun görülen davranışlar bir başka yerde kabul edilemez ve kabalık sayılabilir Örneğin, popüler müzik forumlarında dilediğiniz dedikoduyu ya da söylentiyi tartışabilirsiniz Ama aynı tutumu grafik tasarım veya animasyon konulu bölümde yaparsanız bu büyük bir gaf olur

Katılmak istediğiniz forumda veya sitede öncelikle sık sorulan sorular bölümünü okumanız size oldukça yardımcı olacaktır

4-İnsanların zamanına ve bant genişliğine saygı gösterin

E-posta içeriğini yazışmanın gidişatını uygun uzunlukta hazırlayın İhtiyaç olmadıkça uzun yazışmalardan kaçının Çünkü karşınızdaki insanın işleri sizin uzun mesajlarınızı okumaya zaman tanıyamayacak kadar çok olabilir Ayrıca, postalarınızı gönderirken uygun bir başlık kullanmalısınız ki karşıdaki konuyu anlasın Yolladığınız bazı eğlence içerikli dosyalar, bazen gerektiğinden büyük olabiliyor Bunları da göz önünde bulundurup bu tarz dosyaları çok sık yollamamaya özen gösterin

5-Sanal ortamda görüşünüzü belirleyin

İnternette görüşünüzü belirleyen tek şey yazışmalarınızdır Normal hayattan farklı olarak fiziksel özelliklerin pek bir geçerliliği kalmayacaktır Bir anlamda sanal ortamda sadece hayat görüşünüz, düşünceleriniz, zekânız ortada olacaktır Bunu en iyi ortaya koyacak şekilde kendinizi düzenlemelisiniz

6-Bilgiyi paylaşın

İnternet ortamının gelişmesinde en büyük etken bilgiyi paylaşma kervanına siz de katılın Bilgileri kendinize saklamak gibi bir düşünce içersine girmek son derece yanlıştır İnternette son derece güncel olan şey artık, yazı, makale ve söyleşileri arkadaşlarla paylaşmaktır Hatta, son zamanlarda konuşulan konuların çoğu, bu paylaşılan bilgiden kaynaklanmaktadır İnternetin en yararlı olduğu konulardan biri hiç şüphesiz paylaşılan bilgidir

7-Tepkilerinizi kontrol altında tutun

Forum gibi ortamlarda ani ve sert reaksiyonlarla ortalığı bir anda ateşe vermemeye özen gösterin Yazdığınız herhangi bir ters reaksiyon size daha güçlü bir şekilde dönebilir Gerçekte netquette reaksiyona karşı değil, hatta destekler niteliktedir Fakat, haklı olan konuda ve dengeli olarak ortaya konulan fiiller her zaman tercih edilendir

8-İnsanların gizliliğine saygı gösterin

Bir başkasının e-posta hesapları, sanal banka şubesi veya alan adı gibi değerlerine asla el uzatmayın Masum gibi görünse de bir başkasının e-postalarına bile göz atmak onun özel hayatına tecavüz sayılır E-posta gönderirken de size gelen postadaki kişilerin adlarını görünmeyecek şekilde düzenleyip öyle göndermelisiniz

9-Gücünüzü kötüye kullanmayın

Bu konu aslında insanlık tarihinin en önemli ve zor konularından biridir Bazılarının sanal ortamdaki yetkisi ve bilgisi diğerlerine göre daha fazladır Sohbet kanallarındaki yöneticiler ve forumlardaki moderatörler buna örnektir İşte bu yetkiyi kullanırken son derece özen ve eşit hakları gözetmek gelmelidir

10-Hataları mazur görün

Herkesin her yerde bir acemilik dönemi olacaktır Yeni kullanıcılarının yaptığı hataları, yanlış soru ve cevaplara tepkinizi koyarken bunları göz önünde bulundurmalısınız Ve kullanıcıların ahlak gelişimine de böylelikle katkıda bulunmuş olacaksınız