Kontakt Lens Muayenesinin Önemi...

Trafik kazalarının önemli bir kısmı araçların yetersizliğine bağlı olarak değil ,
Kontakt lensin gözde tehlikeli olup olmadığı ile ilgili sorulan sorulara, araç kullanma ile benzetme yaparak cevap verilebilir

Gözün kontakt lens takılabilmesi için gerekli minimum sıhhi şartlara sahip olup olmadığının göz hekimi tarafından muayenesi , sürücü ehliyeti almak için gereken ön muayeneye benzetilebilir Her ikisinde de minimal sıhhi ön şartlar bellidir Yetersiz sıhhi şartlarda kontakt lens kullanımı göze zarar verebilir Aynı ehliyet alma ön şartlarına haiz olmayan kişinin sıhhi yetersizlikleri nedeni ile kaza yapma olasılığının çok yüksek olması gibi…

Eğer muayene göz hekimi tarafından yapılmaz ise, gözün kontakt lens kullanımı için yeterli ön şarta sahip olup olmadığı anlaşılamaz

Uyum muayenesi , bir çok uyum ölçüsü olan kontakt lensin , adeta ısmarlama elbise gibi hastaya uyumunun sağlanmasını içerir

Kontakt lensin kalitesinin yüksek olması önemli bir ön koşuldur Ancak bu kaliteli kontakt lensin, göze uyum sağlaması en az bu kalite kadar önemlidir Bu uyum muayenesi de göz hekiminin görev ve sorumlulukları arasındadır

Kontakt lensin hangi ön koşul ve şartlarda kullanılacağı da
En kaliteli , en pahalı arabayı satın alsanız da, eğer arabanın özelliklerini iyi öğrenmedi iseniz veya arabayı kurallara uygun kullanmıyorsanız,kaza yapma ihtimaliniz yüksektir
Kontakt lensinizi de sizin yaşam şartlarınızda hangi durumlarda ve nasıl kullanabileceğinizi öğrenip, bu şartlarda takmanız, kontakt lensin bakımını da lensinizin materyaline uygun solüsyonlar ile önerilen sürelerde yapmanız komplikasyon ihtimalini minimale indirecektir

Sonuç olarak , kontakt lens ve göz beraber çalışan bir bütündür Her gözün tüm muayenesi yapılmadıkça ortaya çıkmayan farklı özellikleri olabilir Kontakt lensin göze uyumunun sağlanması göz hekiminin görevidir

Komplikasyonsuz bir kontakt lens kullanımı için, kontakt lensin göze uyumunun sağlanmalı , hasta da kontakt lensi uygun şartlarda ve zamanda kullanmalıdır

Kontakt lens kullanımı her zaman güvenli mi? Kontakt lens kullanımındaki hatalar ve sonuçları nelerdir?

Yukarıdaki sorulara cevap arıyorsanız, Göz Hekimi olarak karşılaştığımız, tedavi ve takip ettiğimiz iki olguyla ilgili , aşağıda özeti verilen bilimsel makaleden yararlanabilirsiniz

1 Hasta
35 yaşında bayan hasta, sağ gözünde bir haftadır ağrı ,sulanma,batma şikayeti ile hastahaneye başvurdu Hikayesinden,miyop astigmat nedeniyle 6 yıldır, sabah takılıp akşam çıkarılan ve ayda bir yenilenen yumuşak torik kontakt lensleri kullandığı ve aşağıdaki enfeksiyona neden olabilecek kullanım ve düşünce hatalarını yaptığı öğrenildi:

1-15 gün önce sokakta gözüne damdan kopan bir buz parçası düşmüş, lensini takmaya devam etmiş
2-Kontakt lensleri ile saunaya girmiş
3-Bir tatil döneminde birkaç akşam lensini çıkarmadan uyumuş
4-Lenslerini doktor kontrolü olmayan bir yerden almış,kontrolünü aksatmış
Hastanın yapılan göz muayenesi ve laboratuar incelemesinde, korneada ülser gelişmekte olduğu ve bu ülserin de Akantomoeba adı verilen, nadiren görülen fakat çok dirençli bir mikroorganizma tarafından oluşturulduğu saptandı Bütün tedavi çabalarına rağmen ülser iyileşmediği gibi korneada delinmeye yol açtı ve kornea nakli ameliyatı yapıldı Fakat, nakledilen yeni dokunun vücut tarafından reddedilmesi sonucu ikinci bir nakil daha gerekti Şu dönemde hasta, oluşabilecek yeni red cevabı nedeniyle yakın takip ve tedavi altındadır

2 Hasta
Üniversite eğitimi görmekte olan 21 yaşında bayan hasta, sol gözünde bir-iki gündür ağrı,batma,sabahları kanlanma şikayeti ile başvurdu 4 yıldır, sabah takılıp akşam çıkarılan ve ayda bir yenilenen yumuşak kontakt lens kullanmakta idi;
Kendisinden alınan bilgiye göre aşağıdaki kontakt lens kullanımı ile ilgili hatalar saptandı:
1- Kontakt Lensleri bitince doktor kontrolü olmaksızın temin ediyor,
2- Lenslerini bazen birkaç gün çıkarmıyor
3- Lensleri ile denize ve havuza girdiği oluyor
4- Banyo yaparken lenslerini çıkarmıyor
Yapılan göz muayenesinde korneada ilk hastanınkine benzer şekilde ülser geliştiği saptanmış ve yapılan laboratuar tetkikleri ile yine aynı mikroorganizmaya bağlı ortaya çıktığı anlaşılmıştır Yine tüm tedavi çabalarına rağmen sonuçta ülser genişlemiş ve kornea nakli yapılmasına rağmen görme kaybına sebep olmuştur

Bu iki olgunun arka arkaya verilmesinin amacı, benzer hatalar ile bağlantılı olarak ortaya çıktığını vurgulamaktır Hastalar arasında bağlantı mevcut olmayıp direkt bulaşıcılık da söz konusu değildir
Akantomoeba serbest yaşayan bir amip olup toprak, su (özellikle musluk suları ), deniz suyu, buz, sebze ve havada tespit edilebilir Hastalık oluşturan şekli ve kist şekli mevcuttur Kist formu, birçok koruyucu etkene dayanıklı olup bu tür ortamlarda yıllarca yaşayabilmektedir

Aslında Akantomoeba keratitinin ortaya çıkmasında çoğu kez hafif bir travma rol oynarBu, rüzgarla çarpan kum ,toz gibi maddeler, böcek veya sebze türü materyaller şeklinde olabileceği gibi sıklıkla kontakt lens kullanımı ve ona bağlı küçük sıyrıklar ile bağlantılıdır Bu şekilde bozulan epitel bütünlüğü, mikropların yerleşip gelişmesine imkan sağlamaktadır Sunulan her iki olguda da kontakt lens kullanımı ,hafif travma ve çeşme-havuz suyu ile etkileşim mevcut olup bulaşma yolu olarak tanımlanan şekil ile uyumludur Olumsuz koşullarda kontakt lens kullanımı Akantomoeba keratitinin en önemli sebeplerden birini oluşturmakla beraber lens kullanmayan ,travmaya maruz kalmış ve bu amibi bol miktarda içeren çeşme suyu, göl ,havuz, deniz ile temas etmiş kişilerde ayrıca kornea nakli ve LASİK cerrahisi gibi göz ameliyatlarını geçirenlerde de görülebilmektedir

Sıklıkla yumuşak kontakt lens kullananlarda görülmekle beraber sert lens kullananlarda da ortaya çıkabilmektedir İlk kanıtlanmış Acantomoeba enfeksiyonu 1974 yılında ABD’de, yumuşak kontakt lens kullanan bir kişide bildirilmiştir Aynı enfeksiyon, 1984-1987 yıllarında yine ABD ‘de üst üste çok sayıda yumuşak kontakt lens kullanan hastada tespit edilmiş ve bunun üzerine dikkatler yumuşak kontakt lenslerin dezenfeksiyon ve kullanım sorunlarının üzerine yoğunlaşmıştır Epidemi olarak nitelenen bu yaygın enfeksiyonun nedenlerini araştırmak üzere ,Contact Lens Associations of Ophthalmologists ve AmericanAcademy of Ophalmology gurupları ortak çalışma yürüterek risk faktörlerini belirlemiş ve bu yönde tedbirler alınmasına önayak olmuşturBu risk faktörleri; önerilenden daha az ve dikkatsiz dezenfeksiyon, evde üretilen salin solüsyonlarının kullanılması, kontakt lensler ile havuza ve denize girme, etkin olmayan dezenfeksiyon solüsyonlarının marketlerde halen satılıyor olması şeklinde bildirilmiştir

Ülkemizde ise bu faktörler,her iki hastada da ipuçlarının görüldüğü gibi , temizlik kurallarına dikkat edilmemesi, kontakt lensler ile denize ve havuza girilmesi, banyo yapılması , kontakt lenslerin kontrolsüz olarak uygulama yetkisi olmayan kişi veya şirketlerce satılması, promosyon adı altında doktor kontrolü olmaksızın hediye edilmesi, rutin kontrollerin aksatılması ve kontakt lens kullanıcılarının yeterince bilgilendirilmemesi şeklinde ortaya çıkmaktadır”

Kontakt lens sonrası gelişen allerjilere dikkat etmeliyiz

Kontakt lens kullanımı sırasında göz hekimi muayene ve takibinin ne kadar önemli olduğunu gösteren iki örnek vaka paylaşmak istiyorum

Spor yaparken kontakt lens kullanan 19 yaşındaki bir hasta muayeneye geldiğinde kendisinde ileri derecede göz alerjisi tespit edildi Kendisine alerjiye karşı kısa süreli (bir hafta) ilaç tedavisi önerildi Hastaya kontakt lensi kullanmaması ve ilaçları bir haftadan uzun süreli kullanmaması özellikle hatırlatıldı

Hasta çağırıldığı kontrol muayenesine gelmedi
Beş ay kadar sonra görme azalması şikayeti ile geldi Yapılan muayenesinde ilaçların yan etkisine bağlı olarak göz tansiyonu her iki gözde yükselmişti ve göz tansiyonuna bağlı görme bozuklukları ortaya çıkmıştı Hasta oynadığı takımda geri kalmamak için, kontakt lens kullanmaya hiç ara vermediğini , bunu yapabilmek için de bir hafta süreli önerilmiş olan ilaçları devamlı kullandığını belirtti

Hastanın kontakt lens kullanımı bırakması, alerji ilaçlarını da kesmesi önerildi Bu kez takipte kalan hastanın göz tansiyonu tedavi ile normale indirildi

Göz sağlığının elvermediği durumlarda kontakt lens kullanımına devam etmek doğru değildir Tıbben uygun olmadığı halde kontakt lens kullanabilmek için devamlı göz ilacı kullanmak da gözde hastalıklara neden olabilir

Doktor kontrolü olmadan Kontakt Lens satın alan iki hasta

Birinci hasta: 19 yaşında bayan hasta,

Numarasız renkli yumuşak kontakt lenslerini doktor muayenesi olmadan gözlükçüden satın almış Yaklaşık bir ay sonra gözünde kanlanma , sulanma,batma hissiyle başvurduğunda korneanın özellikle üst kısmında yaygın ödem görüldüYapılan tıbbi tedavi ile gözü düzeldi

İkinci hasta : 20 yaşında bayan hasta,

Sadece gözlük numaralarına göre doktor muayenesi olmadan gözlükçüden kontakt lens satın almış Yaklaşık iki ay sonra kanlanma ve çapaklanma şikayeti ile başvurduğunda gözünde kornea iltihabının geliştiği görüldü Bu iltihabın bir mikrop ile oluştuğu yapılan mikrobiyolojik muayenede saptandı ve buna göre tıbbi tedavi yapıldı Durum korneada iz bırakarak düzeldi

Doktor muayenesi ve kontrolu olmadan alınan ve göze uygun olmayan lenslere bağlı gelişmiş gerçek iki hastanın komplikasyonlarını okudunuz