Dişhekimliğinde Acil Yaklaşım...

DİŞ HEKİMLİĞİNDE ACİL YAKLAŞIM

(Diş Ağrısı, Diş Kırılması, Diş Çekimi)


Kişiler genellikle, beklenmedik zamanlarda ortaya çıkan, dişlerindeki acil sorunlara yönelik ilk yardımın nasıl yapılacağı konusunda yeterli bilgiye sahip değildirler Oysa yapılacak çok basit uygulamalarla daha sonradan çözümlenmesi çok zor olan tabloların ortaya çıkması önlenebilmektedir


Acil yaklaşım gerektiren diş sorunları nelerdir?


Diş ağrısı

Ağrıyan diş üzerinde ve dişlerin arasında bulunan gıda birikintileri, diş fırçası ve diş ipi kullanılarak temizlenmeli ve yarım su bardağına yarım çay kaşığı tuz ilave edilerek elde edilen tuzlu su ile ağız iyice çalkalanmalıdır

Kesinlikle ağrıyan diş üzerine ASPİRİN ya da herhangi bir ağrı kesici ilaç uygulanmamalıdır Kimyasal yapıları nedeni ile bu gibi ilaçlar diş etinde ve çevre yumuşak dokularda tahrişlere neden olabilmektedir Bu da diş ağrısının yanında ikinci bir ağrının oluşmasına neden olacaktır

Eğer iltihap nedeni ile yüzde şişlik oluşmuşsa o bölgeye soğuk kompres yapılmalıdır

Dişhekimine gitmeden önce bir ağrı kesici ilaç alınabilir

Diş üzerinde çürük nedeni ile oyuk oluşmuşsa buraya çok az karanfil yağı (eugenol) emdirilmiş pamuk koyulabilir Eugenol ağrının azalmasını sağlayacaktır Ancak, bu işlemi yaparken eugenol fazla kullanılarak diş etine sızmasına neden olunmamalıdır Çünkü karanfil yağı da yumuşak dokuları tahrip edici özelliğe sahiptir

Bir an önce dişhekimine başvurulmalıdır


Diş kırılması / Diş yaralanması

Tedaviye yardımcı olabilir düşüncesi ile -mümkünse- kırılan diş parçası bulunarak koruma altına alınmalıdır

30 dakika içerisinde dişhekimine gidilmelidir

Bu arada bölgede kanama meydana gelmişse temiz bir gazlı bez ile basınç uygulanmalıdır Basınç uygulamasına rağmen kanama 15 dakika içerisinde durmazsa en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır

Diş kırılmaları, dişlerin yerlerinde oynaması ya da çıkması, ağız dokularında yaralanmalar ve beyin sarsıntısı sıklıkla da basketbol, futbol vs gibi kontak sporları yaparken oluşan çarpma ve düşmeler ile trafik kazaları sonucunda oluşmaktadır Özellikle kontakt spor yapan çocuklarda oluşabilecek ağız yaralanmalarını ve diş kırıklarını önlemek için uygulanacak en uygun yöntem ağız koruyucusu (mounth guard) kullanmalarını sağlamaktır

Diş darbe nedeni ile kendi yuvasında yer değiştirir ise hafif bir parmak basıncı ile diş eski pozisyonuna getirilmeye çalışılmalıdır

Dişi yuvasına yerleştirirken kesinlikle zorlanmamalıdır

En geç 30 dakika içerisinde dişhekimine başvurulmalıdır


Daimi dişin yerinden çıkması

Yerinden çıkan diş bulunmalıdır

Bulunan diş taç (kuron) kısmından tutulmalıdır Dişi kök kısmından tutarak buradaki dokuların daha fazla hasar görmesine neden olunmamalıdır Eğer dişin kök kısmındaki dokular fazla hasar görürse dişin yuvasına tutunması mümkün olmaz Kuron kısmından tutulan dişin üzerinde bulunan yabancı maddeler akan su altında yıkanmalıdır

Diş yüzeyinin temizlenmesi sırasında ovalama işlemi yapılmamalı ve kesinlikle fırça kullanılmamalıdır

Öncelikle dişi yuvasına yerleştirmeye çalışılmalıdır

Dişi yerine yerleştirirken aşırı kuvvet uygulanmamalıdır Aksi taktirde diş ve diş yuvasında ciddi hasarlara neden olunabilir

Diş yuvasına yerleştirilebilmişse yerinde sabit kalabilmesi için üzerine temiz bir gazlı bez koyularak ısırtılmalıdır

Bu şekilde en kısa zamanda dişhekimine başvurulmalıdır

Eğer diş yuvasına yerleştirilememişse diş hekimine gidinceye kadar süt ya da su içerisinde korunmalıdır

Yerinden çıkmış dişi tekrar kazanılması için diş dokularının fazla zedelenmemesi ve mümkün olduğunca çabuk diş hekimine baş vurulması gereklidir

Uygun şartlarda korunmuşsa ve en geç yarım saat içerisinde diş hekimine ulaştırılmışsa dişin tekrar kendi yuvasına yerleştirilerek (reimplantasyon) ile kurtulma şansı %90 dır


Dudak ve yanak yaralanmaları

Yaralı bölge ılık su ile temizlenmelidir

Yara bölgesinde kanama varsa kanamanın durması için gazlı bezle basınç uygulanmalıdır

Yanak ya da dudak dışından soğuk kompres uygulanmalıdır

Eğer yara fazla büyükse ve kanama devam ediyorsa, dişhekimine ya da en yakın acil polikliniğine başvurulmalıdır


Diş çekimi sonrasında oluşan kanamalar

Diş çekiminden sonra oluşan hafif kanamalar normaldir

Şiddetli kanama varsa hemen diş hekiminize ya da en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız

Sızıntı şeklinde kanama varsa çekim yeri üzerine konulan gazlı bez basınç uygulayarak yarım saat tutulursa kanama duracaktır

Eğer kanama hala devam ederse en uygun olanı dişhekiminize başvurmanızdır Bu mümkün değil ise bir çay poşetini suda ıslattıktan sonra gazlı beze sarınız ve çekim yerine basınçla uygulayınız Çay yaprağı içerisinde bulunan kanın pıhtılaşmasına yardımcı mineraller sayesinde yarım saat içerisinde kanama duracaktır

Eğer sonuç alınmaz ise diş hekiminiz ya da en yakın sağlık merkezine başvurunuz


Diş çekimini takiben öneriler

Hekiminizin yanından ayrıldıktan sonra, gaz tamponu ısırarak yerinde tutunuz Kanama var ise ikinci tamponu da çekim yerine uygulayabilirsiniz

Çekimi takiben 4-6 saat kadar sızıntı halinde kanama meydana gelebilir

Çekimden sonra mümkünse başınız yüksekte olmak kaydıyla yatınız

Çekimi takiben yaklaşık 2 saat kadar herhangi bir şey yemeyiniz Sıcak yiyeceklerden kaçınınız

Alkol ve kanamayı arttırabilecek olan ilaçları kullanmayınız

Eğer herhangi bir sorun olur ise (diş ağrısı, fazla ve uzun süre kanama) dişhekiminize başvurunuz