Düşünmeyi Öğrenmek...

Zihinsel Etkinlikler


Düşünme şekilleri ve becerilerinin neler olduğu konusunda yapılan en son çalışmalardan birisi de, Costa’nın (2000) zihin alışkanlıkları olarak adlandırdığı yeteneklerden oluşan zihinsel etkinlikleri içerir Costa’ya göre zihnin alışkanlıkları, zeki insanların karşılaştıkları çeşitli problemlere, dilemmalara veya gizemli olaylara karşı düşünme sonucu sergiledikleri davranışlar, eğitimler veya tavırlar olarak tanımlanabilir Bunlardan en önemlilerini incelemek gerekirse sırasıyla şu başlıklar altında toplayabiliriz:


Esnek Düşünmek

Esnek düşünmek, bir bireyin belli bir duruma başka bir açıdan bakabilmesi veya belli bir olaya ilişkin perspektifleri değiştirmek, alternatifleri üretmek ve seçenekleri hesaba katmak için bir yol bulmasıdır İnsan beyni elastiki bir yapıya sahiptir; yani, daha zeki olabilmek için kendini yeniden yapılandırabilir, değiştirebilir veya onarabilir Esnek insanlar, yeni bilgiler edindikçe, fikirlerini veya düşüncelerini değiştirme kapasitesine sahip bireylerdir Esnek insanlar, problemlerin çözümünde alternatifler veya seçenekler üretebileceklerini bilirler ve bu seçeneklerin sonuçların kestirebilirler

Düşünme Hakkında Düşünmek

Düşünme hakkında düşünmek, bir bireyin ne bildiğini ya da ne bilmediğini bilmesidir; yani bir bireyin sahip olduğu görüşlerinin, stratejilerinin ve hislerinin bilincinde olması ve bunların başkalarını nasıl etkilediğinin farkında olmasıdır Etkili insanlar, kendi düşünme becerilerinin ve stratejilerinin niteliğini anlamak için, belli bir dilemmanın çözümünde ilk olarak bir plan geliştirirler, daha sonra o planı uygularlar ve en sonunda da o planı değerlendirirler

Doğru ve Kesin İçin Çaba Harcamak
Doğru için çaba harcamak, bir bireyin yaptığı belli bir işi veya ürünü sürekli olarak kontrol etmesi veya değerlendirmesi ve o işte doğruluk, sadakatlik ve ustalık için istekli olmasıdır

Sorgulamak

Sorgulamak, bir bireyin belli olaylara veya durumlara karşı sorgulayıcı bir tutum sergilemesi, karşılaştığı problemleri çözmek için ne tür bilgilere ihtiyacı olduğunu belirlemesi ve bu bilgileri toplamak için hangi stratejileri kullanacağına karar vermesidir

Eski Bilgiyi Yeni Durumlara Uygulamak

Eski bilgiyi yeni durumlara uygulamak veya uyarlamak, bir bireyin daha önce belli bir olguya, olaya veya duruma ilişkin olarak öğrendiklerini, başak bire olgu, olay veya duruma transfer etmesidir Zeki insanlar, kendi tecrübe ve deneyimlerinden öğrenmesini bilenlerdir Bu kişiler, yeni bir problem durumu ile karşı karşıya kaldıklarında, daha önceki benzer problem durumlarında uyguladıkları bilgileri, stratejileri ve prensipleri işe koşarlar

Açık ve Net Olarak Düşünmek ve İletişimde Bulunmak

Açık ve net olarak düşünmek ve iletişimde bulunmak, bir bireyin belli bir konuya ilişkin hem yazılı hem sözlü iletişimde bulunurken, açık ve spesifik olması ve genellemelerden, çarpıtmalardan veya saptırmalardan sakınmasıdır Dil ve düşünme, bir madeni paranın iki yüzü gibidir Nitekim, bulanık ve net olmayan bir lisan, bulanık ve net olmayan bir düşünmenin ürünüdür denilebilir

Bütün Duyular Yoluyla Veri Toplamak

Duyular yoluyla veri toplamak, bir bireyin belli bir olgu, olay veya duruma ilişkin sahip olduğu doğal öğrenme yolları (yani, dokunma, tat alma, görme, işitme ve koklama gibi duyuları) ile bilgi edinmesidir




İmgelemek ve Keşfetmek

İmgelemek ve keşfetmek, bir bireyin belli bir problem durumuna uygulanabilecek yeni veya orijinal fikirleri, yolları veya stratejileri hayal etmesidir Yaratıcı insanlar, örneğin, eleştiriye açıktırlar ve yeni veya ilginç ürünler, çözümler veya teknikler ortaya koyma kapasitesine sahiptirler

Merak Etmek

Merak etmek, bir bireyin hayattaki gizemli ve hayranlık uyandıran olaylara karşı meraklı olmasıdır Etkili insanlar, sadece bir problemin “üstesinden gelebilirim” tutumuna sahip değildirler, fakat, aynı zamanda “problemleri çözmekten zevk alıyorum” hissini de taşırlar

Sorumlu riskler almak

Sorumlu riskler almak, bir bireyin kendi yetilerini en son sınırına kadar zorlamasıdır ve maceracı olmasıdır Etkili insanlar, belirsizliğe karşı toleranslı olurlar, karmaşıklığı kabul ederler ve öğrenme sürecinin doğal bir parçası olarak da başarısız olma riskini kolaylıkla göze alabilirler

Mizahı aramak ve Yakalamak

Mizahı aramak ve yakalamak, bir bireyin hayatın bazen acayip, tuhaf, bilinenlerle bağdaşmayan veya beklenmedik olaylarına karşı gülümsemesi ve onlara neşe işe yaklaşmasıdır Çünkü mizah, insanları
yaratıcı düşünmeye ve olaylar arasında yeni ilişkiler kurmaya sevk eder

Sürekli Öğrenmeye Açık Olmak

Sürekli öğrenmeye açık olmak, bir bireyin kendi tecrübelerinden öğrenmesini bilmesi ve hayattaki olaylara karşı kayıtsız kalmayı reddetmesidir Bu zihinsel alışkanlığa sahip insanlar, sürekli olarak kendilerini geliştirmek, yeni durumlara adapte etmek ve zihinsel yönden aktif kılmak için çaba sarf ederler