Mor Süsen Bitkisi Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-20-2012

Orjinal Adı İris germanica (ya da İ

versicolor) Diğer Adları Mezarlık zambağı, Mor zambak

Süsengiller familyasındandır

Kuzey Yarıküre'nin sıcak ve ılıman iklim kuşağındaki bölgelerde yetişen ve gösterişli çiçekler açan mor süsen, ülkemizde de birçok yerde süs bitkisi olarak üretilmektedir

100-150 cm'ye kadar boylanabilen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir

Sivri uçlu yaprakları, 50 cm

kadar uzunlukta kılıçsı biçimli, paralel damarlı ve açık yeşil renklidir, ilkbahar sonu ile yazın başaklar halinde açan baygın kokulu ve mor renkli iri çiçekleri üçer adet çanak ve taç yaprağından oluşur

Bu çanak ve taç yaprakları almaşık olarak dizilmiştir

Çiçeğin çanak biçimini alan ortası sarı renktedir

Burada erkek ve dişi organları yer alır

Mor süsenin rizomu (kökgövdesi) kalın, güçlü ve dallara ayrılan yapıdadır

Bitki 2-3 yılda bir, yerinden sökülerek rizomları bölünür

Bunlar ayrı yerlere dikilerek bitki çoğaltılır

Mor süsenin konumuzu en çok ilgilendiren bölümü olan rizomu uçucu yağ, yapışkan bitki sıvısı, nişasta, şeker, reçineli maddeler, tanen, salisilik asit ve iridin adlı maddeyi içerir

Mor süsenin güçlü kokulu çiçekleri parfümeri ve kozmetik endüstrilerinde kullanılmaktadır

Tibbi Etkileri ve Kullanımı

Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir:

• Safra söktürücüdür

• Karaciğer ve safrayla ilgili peklik durumlarında değerli bir müshil etkisi sağlar

• İdrar söktürücüdür

• Bedendeki yangıları hafifletir

• Tükürük salgısını artırır

Bu etkilerinden yararlanmak üzere, mor süsenin rizomu sonbahar mevsiminde toprağı kazılarak çıkarılır

Temizlenir ve havadar, gölge bir yerde özenle kurutulur

Parçalanan rizomundan 1/2-1 tatlı kasığı alınıp 1 bardak suda kaynama noktasına kadar ısıtılır

Daha sonra ateş kısılarak ısıtma işlemi 10-15 dakika daha sürdürülür

Böylece elde edilen dekoksiyondan, günde üç kez birer bardak içilir

• Egzama ve sedef hastalığı gibi kronik deri sorunlarında iyileştirici etkiler yapar

Bu durumlarda şikâyet edilen yerlere bu dekoksiyon dıştan ovularak uygulanır

07-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Mor Süsen Bitkisi Genel Bilgi Ve Tıbbi Etkileri Orjinal Adı İris germanica (ya da İ versicolor) Diğer Adları Mezarlık zambağı, Mor zambak Süsengiller familyasındandır Kuzey Yarıküre'nin sıcak ve ılıman iklim kuşağındaki bölgelerde yetişen ve gösterişli çiçekler açan mor süsen, ülkemizde de birçok yerde süs bitkisi olarak üretilmektedir 100-150 cm'ye kadar boylanabilen, çokyıllık dayanıklı otsu bitkidir Sivri uçlu yaprakları, 50 cm kadar uzunlukta kılıçsı biçimli, paralel damarlı ve açık yeşil renklidir, ilkbahar sonu ile yazın başaklar halinde açan baygın kokulu ve mor renkli iri çiçekleri üçer adet çanak ve taç yaprağından oluşur Bu çanak ve taç yaprakları almaşık olarak dizilmiştir Çiçeğin çanak biçimini alan ortası sarı renktedir Burada erkek ve dişi organları yer alır Mor süsenin rizomu (kökgövdesi) kalın, güçlü ve dallara ayrılan yapıdadır Bitki 2-3 yılda bir, yerinden sökülerek rizomları bölünür Bunlar ayrı yerlere dikilerek bitki çoğaltılır Mor süsenin konumuzu en çok ilgilendiren bölümü olan rizomu uçucu yağ, yapışkan bitki sıvısı, nişasta, şeker, reçineli maddeler, tanen, salisilik asit ve iridin adlı maddeyi içerir Mor süsenin güçlü kokulu çiçekleri parfümeri ve kozmetik endüstrilerinde kullanılmaktadır Tibbi Etkileri ve Kullanımı Bitkinin tıbbi etkileri ve bunlardan yararlanma yöntemleri şöyle özetlenebilir: • Safra söktürücüdür • Karaciğer ve safrayla ilgili peklik durumlarında değerli bir müshil etkisi sağlar • İdrar söktürücüdür • Bedendeki yangıları hafifletir • Tükürük salgısını artırır Bu etkilerinden yararlanmak üzere, mor süsenin rizomu sonbahar mevsiminde toprağı kazılarak çıkarılır Temizlenir ve havadar, gölge bir yerde özenle kurutulur Parçalanan rizomundan 1/2-1 tatlı kasığı alınıp 1 bardak suda kaynama noktasına kadar ısıtılır Daha sonra ateş kısılarak ısıtma işlemi 10-15 dakika daha sürdürülür Böylece elde edilen dekoksiyondan, günde üç kez birer bardak içilir • Egzama ve sedef hastalığı gibi kronik deri sorunlarında iyileştirici etkiler yapar Bu durumlarda şikâyet edilen yerlere bu dekoksiyon dıştan ovularak uygulanır