Talat Paşa'nın Naaşı Türkiye'ye Getirildi

Almanya'da gömülü olan Talat Paşa'nın naaşı, Hürriyet-i Ebediye Tepesi'ne gömülmek üzere, 25 Şubat'da İstanbul'a getirildi

Eski Sadrazam ve Dahiliye Nazırı Mehmet Talat Paşa (1874-1921) İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin (İTC) belki de en önemli önderiydiİkinci Meşrutiyet döneminde İTC'nin öteki önderlerine ve bunlar çevresinde oluşmuş gruplara arabuluculuk yaparak Cemiyet'in dağılmasını önlemiş, İTC önderleri arasında dürüstlüğü ve doğruluğuyla tanınmıştıBirinci Dünya Saveşı sonrasında, İtilaf devletlerince savaş suçlusu olarak tutuklanma tehlikesi karşısında, aralarında Enver ve Cemal Paşalar,Dr Nazım ve Bahattin Şakir beyler de bulunan bir çok İttihatçıyla birlikte Almanya'ya sığınmıştıBerlin'e yerleşen Talat Paşa, 1915 Ermeni tehcirindeki rolü nedeniyle 1921'de bir ermeni tarafından öldürülmüş ve Berlin'de gönülmüştü

Talat Paşa'nın naaşı, Türkiye'ye Adolf Hitler'in özel emri üzerine gönderilmiştir Hitler'in bundan maksadı, İnönü ve Churchill'in 30-31 Ocak 1943'deki adana buluşmalarının, aralarında Türkiye'nin Almanya'ya karşı savaşa girmesi de bulunan, olası sonuçlarını etkisizleştirmektiHitler'in bu simgesel jestle elde etmeyi umduğu bir başka sonuç da , Almanların savaş alanlarında gerilemeye başladığı bir dönemde Türk-Alman ilişkilerini yeniden güçlendirmekti Talat Paşa, Birinci Dünya Savaşı'nda İngiltere, Fransa ve Rusya'ya karşı savaşan Türk-Alman ittifakının simgesiydiGerçi İkinci Dünya Savaşı'nda Türkiye tarafsız kalmıştı ama bu tarafsızlık daha çok Almanya'nın yararına olmuş, Nazi rejimi Türkiye'den krom satın alabilmişti

Ayrıca Türkiye, Sovyet ordularının 1941'de başlayan Nazi saldırısıyla ezilmesinden hoşnutluk duymamış da değildi Ama 1941 sonlarından itibaren Almanların durumu kötülemeye başladı 1941 Ekim'inde Moskova'yı ele geçirmemişler, bundan tam bir yıl sonra Mareşal Rommel Mısır'dan çekilmek zorunda kalmış, von Paulus komutasındaki Alman ordusu da 31 Ocak 1943'de Stalingrad'da teslim olmuştu Bu başarısızlıklar Türk hükümeti ve kamuoyu üzerinde, Almanya açısından olumsuz bir etki yaratmıştı

Ancak , Talat Paşa'nın naaşının Türkiye'ye geri verilmesi, Almanya'ya umduğunu sağlayamadı Türkiye, Almanya'dan gittikçe uzaklaştı ve 2 Ağustos 1944'de Berlin'le tüm iktisadi ve siyasi ilişkilerini kesti; 23 Şubat 1945'de ALmanya'ya savaş ilan etti
Talat Paşa'nın naaşının İstanbul'a getirilmesi, İnönü rejimi açısından bakıldığında ise, 1926 İzmir ve Ankara mahkemeleriyle damgalanmış olan İTC'nin Cumhuriyetle barışması anlamına geliyorduBu nedenle Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün de bir çelenk gönderdiği cenaze töreni pek şatafatlı oldu

Kaynak: Cumhuriyet Ansiklopedisi