Sınıf Yönetimi

Eğitim sözcüğünün farklı tanımlarının ortak yanı, onun, davranış değiştirme, davranış oluşturma amaçlı etkinlikler bütünü olmasıdır Öğretim, öğrenme, davranışın sağlanması amacıyla yapılan ön çabalardır İnsanların öğrenim düzeylerinin göstergesi diplomaları, eğitim düzeylerininki ise davranışlarıdır Terli iken soğuk su içmemek, yemekten sonra dişleri fırçalamak, gerektiğini bilen ama bu davranışları uygun koşullarda yapmayan insan, öğrenmiş ama eğitilmemiştir Öğrenimin yalnızca cahilliği giderdiğini belirten halk deyişimiz de bu yargının farklı bir anlatımıdır

Toplumsal yaşamımıza bu açıdan baktığımızda, öğrenim düzeyi yüksek olan çok sayıda insanın azımsanmayacak sayıdaki davranışının, bilmesi gereken yasal-düşünsel kurallara, çoğu kez bilinçsiz olarak uymadığını görürüz Bu davranışların süreklilik kazanması durumunda o kişiler için, öğretilmiş ama eğitilmemiş denebilir

Bilgiyi taşıyan ama kullanamayan değil, nasıl öğreneceğini bilen, gerçek bilgilere ulaşabilen, bildiği gibi davranan, düşünerek yeni bilgiler üretebilen, sorun çözen insanlara gereksinim vardır

Nasıl bir öğrenme sağlayalım ki zamanla çabuk unutulmasın,uygun koşullarda davranışa dönüşebilsin sorusunun yanıtı verilmelidir Bunun içinde Öğretmenlerde sınıf yönetimi becerisinin bulunması gerekir

Okulun üç temel işlevi vardır;

1 Öğrencileri dış çevrenin güçlüklerinden koruyarak onlara yaşamı kolaylaştırmak (okulda bilgilerin verilişi de kolaydan zora, basitten karmaşığa bir düzen içindedir)

2 Dış çevrede kolay rastlanabilecek istenmeyen davranışları okuldan içeri sokmayarak, öğrenci davranışlarını temizlemek (kumar, alkol, küfür gibi öğrenci için istenmeyen yaşam ögeleri okula alınmaz, okulda hoş görülmez)

3 Dengeleme Toplumsal yaşamda olmayan dengeyi okul sağlar

SINIF YÖNETİMİNİN BOYUTLARI

Sınıf Yönetimi, eğitim yönetimi hiyerarşisinin ilk ve temel basamağıdır

Sınıf, öğrencilerle yüz yüze olunan bir yerdir

Eğitim Yönetiminin kalitesi, büyük ölçüde sınıf yönetiminin kalitesine bağlıdır

Etkili Bir Öğretimin Değişkenleri

*Sınıfın iklimi
*Sınıftaki etkileşim düzeni
*Sınıftaki iyi ve olumlu ilişkiler
*Öğrencilerin katılımı
*Örgütlenme;görev paylaşımı
*Davranış düzeni

Sınıf Ortamının Fiziksel Düzenlemesi

Sınıfın genişliği, düzenlenmesi, renkler, ısı ve ışık, oturma düzeni, öğrencilerin gruplanırılması, temizlik, estetik, eğitsel araçlar

Plan-Program Etkinlikleri

Programlara uygun Yıllık,ünite planları yapıldıktan sonra öğrenciyi asıl etkileyen Günlük Planların yapılması ve uygulanması

Zaman Düzenine yönelik etkinlikler

Etkili öğretim, öğrenmeye ayrılan zamanın çoğunluğuna ve etkili kullanımına bağlıdır Zamanın ders dışı ve bozucu etkinliklerle harcanmaması, sıkıcılığın önlenmesi, öğrenci zamanının çoğunluğunu okulda-sınıfta geçirmesi; devamsızlığın önlenmesi

İlişki Düzenlemeleri

Sınıf kurallarının belirlenip, öğrencilere benimsetilmesi, sınıf yaş>ının kolaylaştırılması, öğrenci-öğrenci, öğrenci-öğretmen ilişki düzenlemeleri vs

Davranış Düzenlemeleri

*Sınıf ortamının istenen davranışı sağlayabilir hale getirilmesi
*Sınıf ikliminin olumlulaştırılması
*Sorunların ortaya çıkmadan tahmin edilmesi yoluyla istenmeyen davranışların önlenmesi
*Sınıf kurallarına uyulmasına sağ>ılması
*Yapılmış olan istenmeyen davranışların değiştirilmesi

Sınıf Yönetiminin Modelleri

*Eğitim alanındaki gelişmeler toplumsal gelişmelere de bağlı olarak sınıf yönetimi modellerini; baskıcıdan demokratiğe, şekil yöneliminden amaç yönelimliye, öğretmen ağırlıklıdan öğrenci ağırlıklıya yönlendirmiştir

Bu yönelimlerin seçimi, yine de yönetim durumuna, ortama, olaylara, sınıf sisteminin çevresine göre kaymalar gösterebilirÖrnek: Yönetim algısı şekil ağırlıklı olan bir okulda öğretmen amaç yönelimli modeli kullanmak için bu şekil özelliklerinde değişiklik yapmaya kalktığında, okul yönetiminin tepkisiyle karşılaşabilir Bu tepki aşılamazsa, öğretmenin benimsediği modelde, tepkiye yanıt verici değişimler gerekebilir

Sınıf Yönetiminin Modellerini Şöyle sıralayabiliriz:

Tepkisel Model

İstenmeyen bir düzenleniş sonucuna yada bir davranışa tepki olan sınıf yönetimi modelidirAmacı; istenmeyen durum yada davranışın değiştirilmesidir İşleyişi, istenmeyen sonuç-tepki şeklindedirDüzen sağlayıcı ödül-ceza türü etkinlikleri içerir

Önlemsel Model

Planlama düşüncesine bağlı, geleceği kestirme, istenmeyen davranış ve sonucu, olmadan önleme yönelimlidir Amacı:Sınıf sorunlarının ortaya çıkmasına olanak vermeyici bir düzenleyiş ve işleyiş oluşturarak, tepkisel modele gereksinimi azaltmaktırSınıfta yanlış davranışa olanak vermeyen bir sosyal sistem oluşturmaya çalışır Etkinlikler bireyden çok gruba yöneliktir

Gelişim Modeli

Sınıf yönetiminde öğrencilerin, fiziksel,duygusal, deneyimsel gelişim düzeylerinin gerektirdiği uygulamaların geliştirilmesini esas alır; uygulamaya geçilmeden önce öğrencilerin ona bu açıdan hazırlanmasını öngörür 4 Basamaktan oluşur:

1 Onuncu yaşa kadar sürer Öğretmene çok iş düşer Nasıl öğrenci olunacağının öğrenildiği zamandır

2 On-Oniki yaş arası dönemdir Sınıf yönetimine verilen ağırlık azalır Öğrenciler olgunlaşma döneminde sınıf yönetimine uymaya, öğretmeni hoşnut etmeye isteklidir

3 Oniki - Onbeş yaşları arasıdır Arkadaş beğeni ön plana çıkabilir Öğretmeni sıkıntıya sokmayı seçebilirler Sınıf yönetiminin kurallarını ararlar

4 Lise yıllarıdır Öğrenciler kim olduklarını, nasıl davranmaları gerektiğini anlamaya başlarlarAkıllanırlar Yönetim sorunları azalır Arkadaşlarının etkisi gittikçe artar

Bütünsel Sınıf Modeli

Bu modelde önlemsel sınıf yönetimine öncelik verme, gruba olduğu kadar bireye de yönelme, istenen davranışa ulaşabilmek için, istenmeyenin nedenlerini ortadan kaldırma vardır

Etkinlikler sürecinde seçilecek davranış örgüleri, öğrencinin gelişim basamakları ile uyumlu olanlardan seçilir

Modelin çevre boyutunda, okul, aile, boş zaman etkinliklerinin yer aldığı arkadaş çevresi vardır

Sınıf Yönetiminde Etkililik

Sınıf Yönetimi kararları, öğrencileri kontrolden çok eğitimin kalite ve sürekliliğini sağlamaya yönelik olmalıdır

İyi bir sınıf yönetimi, iyi bir öğretime bağlıdır

Bu anlamda sınıf yönetimi araç, kaliteli bir eğitim amaçtır

Öğrenci başarısının değişkenlerinden biri, belki başlıcası sınıf yönetimidir Araştırmacılar, öğrenci özelliklerindeki farklar kadar, sınıfın yapı ve yönetimindeki farkların da başarıyı belirleyici olduğunu göstermiştir Bir sınıfta başarılı olan bir öğretmen benzer öğrencilerin bulunduğu başka bir sınıfta başarısız olmuştur

Sınıf Yönetimi,

Çok yönlü ve uzun çabalar isteyen, güç bir iştir Her gün saatlerce kalabalık bir öğrenci grubuyla beraber olmak, yapılacak her davranışı ayrıntısıyla planlamak, gerçekleşmesini sağlamak, sınıftaki her şeyden her an haberli olmak kolay bir iş değildir

*Öğrenciler uzun süre oturarak, derse ilgilerini veremezler Öğretmenin erken-geç, kolay-güç öğrenen, normal-özürlü öğrencilerle ayrı ayrı ilgilenmesi gerekir

*Sınıfta çok yönlü karmaşık bir ilişki ağı vardır Sınıf ve öğrencilerin özellikleri değiştikçe yönetsel uygulamalarda farklılaşmalıdır(Ör: Düşük yetenekli öğrencilerin çoğunlukta olduğu sınıflarda, daha çok zamana ihtiyaç vardır)

*Sınıf Yönetiminin değişkenleri, öğrenci, öğretmen, okul ve eğitim yönetimi, çevre olarak sıralanabilir

*Etkili bir sınıf yönetiminin kritik ögesi ÖĞRETMEN’ dir Çünkü o diğer ögelerin bütünleştiricisi ve bir dereceye kadar da belirleyicisidir

*Öğretmenin yeterlilikleri artırılıp, bunların kullanımının temel değişkeni olan mesleğe karşı tutumu olumlulaştırılmadıkça, iyi bir sınıf yönetimi beklenemez

*Etkili bir sınıf yöneticisi olarak öğretmenin, sınıfı eğitim için hazırlaması, sınıf kural ve süreçlerini belirleyip, öğretmesi, öğretimini düzenleyip sürdürmesi, öğrencilerin uygun davranmasını sağlaması beklenir

DERSLİĞİN DÜZENLENMESİ

Dersliğin Düzenlenmesinin Amacı

*Özellikle birinci sınıfa yeni gelen öğrenciler için Sınıf yeni ve genelde korku duyulan bir kavramdır Öğrencinin bu korkusunun temelinde yeni bir ortama girmesinin getirdiği yabancılık, ailesinden aldığı duyumlar ve üst sınıflara giden büyüklerinden aldığı sınıfla ilgili olumsuz duyumlar neden olabilmektedir

Bu nedenle:

*Öğrencilerde görülebilecek bu olumsuz ve yanlış izlenimin ortadan kaldırılması için,*Yaşı, seviyesi ve eğitim düzeyine uygun olarak gerekli bilgi, beceri ve davranışların kazandırılabilmesi için sınıf düzenlemesinin amacına uygun yapılması eğitim-öğretim çalışmaları için zorunluluktur

Dersliğin Düzenlenmesinde Uyulacak Kurallar:

FİZİKSEL YÖNDEN:

1 Aydınlatma: Dersliğin aydınlatması dersliğin tüm bölümlerinde ders ve ders dışı etkinliklerin rahatlıkla yapılabileceği türde olmalı, derslikte bulunanların aydınlatmanın azlığından veya çokluğundan rahatsız olmalarına fırsat verilmemelidir Işığın göze direk gelmesi engellenmelidir İmkan varsa derslikte ayarlanabilir elektrik düğmeleri kullanılmalıdır

2 Havalandırma: Dersliğin havalandırmasına gereken önem verilmelidir Oksijen azlığı öğrencileri dikkatsiz ve uykulu yapar Etkinlikler esnasında bozulan dersliğin havalandırması teneffüslerde yapılmalı, ders içinde derslik havalandırmasından, özellikle karşılıklı pencerelerin açılarak yapı> derslik havalandırmasından kaçınmalıdır Çünkü karşılıklı açı> pencereden oluşacak cereyan öğrencileri rahatsız eder

3 Isınma: Dersliğin ısısı mevsim ve zamana uygun olarak yapılmalıdır Çünkü duruma uygun olmayan ısı fiziksel rahatsızlıklara, ilginin azalmasına, zihnin gevşemesine, özellikle düşük ısı çabaları ısınmaya yöneltmekte, zihnin etkinliklere odaklaşmasını güçleştirmektedir Bu nedenle dersliğin ısısı ortalama yirmi derece civarında olmalıdır

4 Temizlik: Dersliğin ve derslik içinde bulunan araç,gereçlerin temizliğine önem verilmelidir Dersliğin temizliği öğrencilerin fiziksel ve ruhsal rahatlıkları açısından gereklidir Temiz bir ortamda bulunan öğrenciler hem etkinliklere rahat ve istekli olarak katılır, hem de kazanmaları gereken temel davranışları kazanmalarına fırsat verilmiş olur, öğrenci sınıfı temiz bulmalı ve temiz terketmelidir Aynı şekilde kullanılacak araç-gereçlerin temizliğine de gereken önem verilmelidir Unutulmamalıdır ki, temiz bir araçla çalışan öğrenci ile temiz bir araçla çalışan öğrenci davranışı arasında çok fark vardır

5 Renk: Renkler öğrencilerin fiziksel ve psikolojik davranışlarını etkiler Bu nedenle dersliğin ve derslik içinde bulunan araçların renk seçimlerinde öğrencilerin sınıf düzeyleri dikkate alınmalı, araç-gereçlerde etkinliğe uygun renk seçimi yapılmalıdır Okulun derslik, salon ve diğer bölümlerinin boyanmasında pekala öğrencilerin görüşleri alınabilir

6 Gürültü : Öğrencileri rahatsız edici, işitmeyi engelleyici, dikkati dağıtıcı, fiziksel ve ruhsal sağlığı bozucu bir etkendir Bu nedenle okulun dışından gelebilecek gürültüyü azaltmanın en önemli yolu okul binasının yapımında çözümlenmelidir (ses yalıtımı vb) Derslik içinde oluşan gürültü derslik içi etkileşimi olumsuz yönde etkiler İletişim güçlüğü çeken ve gürültüyü öğretmene söyleyemeyen öğrenciler çoğu kez söyleneni anlayamazlar, ayrıca gürültülü bir ortamda öğretmenin söylediklerini yinelemesi zamanın iyi kullanılmasını engeller Öğretmenin gürültü olduğunda sesini yükseltmemelidir Bunun yerine bir süre sessiz kalması, varlığını hissettirecek bir davranış göstermesi yararlı olabilir

Oturma Düzenleri

Öğrencilerin oturma düzenleri yapılan eğitim-öğretim çalışmalarını; sınıf yönetimini olumlu yada olumsuz yönde etkiler

Öğrenci arkadaş ilişkileri, çalışkan- tembel durumları, seviye grupları oluşturma, farkında olunmadan sevilen sevilmeyen öğrenci durumları, ders araçlarının, sıraların, öğretmen masalarının vb durumlar sınıf yönetimi ve eğitim-öğretimi olumlu-olumsuz yönde etkileyen etkenlerdir

Fiziksel Ortamın Düzenlenmesi

Sınıf ustaca düzenlenmiş bir çevre olmalı Çünkü davranış değiştirmenin çok etkili yolu, çevreyi değiştirmektir*Sınıf ortamı, işlevsel bir sanat ve güzellik alanı, öğrenme için güdü merkezi olmalı, öğrenci özelliklerine göre kolaylık sağlamalı

Uyarıcı ve çeşitlenmiş ortamda öğrenme daha iyi gerçekleşir

Sınıfın Ana Bölümleri

Sınıf,öğrencilerin sessiz oturup ders dinlediği bir müze değil, arkadaşlarıyla birlikte araştırmalar yaptığı bir laboratuar olmalıdır
Öğrencilerin oturma düzenleri değiştirilmeli
Öğrenme stratejilerine uygun oturma grupları oluşturulmalıdır

DERS DIŞI YAPILACAK ETKİNLİKLER

1 Program Yönünden

İnsana, göstermesi gereken davranışları kazandırma, göstermemesi gerekenleri değiştirme olarak tanımlanabilecek olan eğitim sürecinde, gerekenin ne olduğu yasa ile belirlenmiştir (METK)

*Okulların kuruluş gerekçesi, bu yasada belirtilen özelliklere sahip bireyler yetiştirmektir

*Bu özellikler grubunun adı “Türk Milli Eğitiminin Amaçları”dır

Eğitim bakanlığı, okullar, yöneticiler, öğretmenler, dersler, programlar, bunlar için ayrılan kaynakların hepsi, bu “amaç”ları gerçekleştirmenin “araçları”dır

*Her dersin, o okul için, o sınıf için özel amaçları programlarda belirlenmiştir

*Programda yer alan bazı ünite ve konular için bakanlıkça, hedefler ve davranışlar da yazılmış, örnek hedefler alınarak bunlar için örnek eylem planları yapılmıştır *Eğitim Bakanlığı bunların uygulama esaslarını, öğretmenin esneklik sınırlarını belirlemiştir

Bu esnekliğin kullanılmasında dikkat edilecek hususları Şöyle sıralayabiliriz:

a)Her öğrencinin gücü yettiği oranda yetiştirilmesi,
b)Gereksiz bilgi vermek yerine, eğitsel amaçlara uygun davranış kazandırılması,
c)Bütün sınıflarda başlangıç noktası yakın çevre olması,
d)Ünitelere, konulara ve bunların programdaki sırasına aynen uyulma zorluğunun olmaması,

2 Eğitim Planları Yönünden

Uygun öğrenme düzenlemeleri yapılırsa herkes öğrenebilir, bu düzenekleri hazırlama işinin bir dilimi de planlamadır *Planın, geleceğe geniş açıdan ama ayrıntıya inmeden gören biçimi, eğitimde yıllık plandır

Gelecekteki yaklaşık kırk dakikalık dilimi, her dakikası ile belirleyen, ders planıdır

Bu ikisi arasında ünite planı vardır

Eğitimde bireysellik, bireysel planlamayı gerekli kılar

Sınıfta seviye grupları oluşmuşsa bunlar için ayrı planlar yapılmalıdır

Ders planı bir mikro yönetim örneği olmalı, nelerin yapılacağı yanında, bunların nelerle yapılacağı da ayrıntısı ile belirlenmelidir
İyi bir ders planının olmayışı, sınıfiçi etkinlikleri sıkıcı hale getirir Bu da öğrencileri dersten hatta okuldan soğutup, uzaklaştırır

Plan yapmadan Şu üç notaya dikkat edilmelidir:

1 Sıra : İçeriğin mantıksal ve tutarlı bir düzen ile verilmesini anlatır

2Süreklilik: Öğrenmenin bütünlüğünden kaynaklanır Her eğitsel etkinlik, geçmişte yapılanlardan yararlan malı, onlarla tutarlı olmalı, gelecekle yapılacakları gözeterek, onlara hazırlık sağlamalıdır Plan, önceki ve sonraki öğrenmeler gözetilip, onlarla bütünleşme sağlanacak şekilde yapılmalıdır

3Bütünlük: Bir derste kazanılanların, başka derslerdeki etkinliklerde kullanılmasıdır

Bir ders planının, hazırlık, uygulama, denetleme, pekiştirme dilimlerinden oluştuğu söylenebilir

İyi Planın Özellikleri

*Hedef ve davranışların belirlenmesi
*Konunun belirlenmesi
*Sürenin belirlenmesi
*Yöntem ve öğretim stratejilerin belirlenmesi
*Araç-gereçlerin belirlenmesi
*Yapılacak ders içi ve ders dışı çalışmaların belirlenmesi
*Bir önceki etkinlikten kazandırılamayan bilgi, beceri ver davranışların belirlenmesi
*Değerlendirme etkinliğinin belirlenmesi

3- Çevrenin Tanınması Yönünden

Öğretmen eğitim-öğretim yapacağı ortamı en iyi şekilde tanımak zorundadır Çalışmalarında çevre imkanlarından olabildiğince yararlanmak, hem öğrencilere kazandırılacak bilgi beceri ve davranışları geliştirmek ve pekiştirmek, hem de çevrede görülebilecek eğitim-öğretimi olumsuz etkileyecek faktörlerin belirlenmesi ve buna uygun tedbirlerin alınması için çevrenin çok iyi şekilde tanınması gerekir

Bu bağlamda:

A- Bütün olarak,

a)Çocuğun yaşadığı çevrenin fiziki özellikleri,
b)İklim koşulları,
c)Ekonomik yapısı,
d)Sosyo-Kültürel yapısı,
e)Gelenek,görenek, örf-adet ve diğer yaşantıları

B- Özel olarak,çocuğun

a)Fiziki yapısı,
b)Psikolojik yapısı,
c)Sosyal yapısı,
d)Bilgi-Beceri ve Davranış seviyesi,
e)Yetenekleri,ilgileri
f)Beklentileri,
Yönlerinde öğretmenin iyi bir çevre tanıma çalışması yapması gereklidir

4Hazırlık Yönünden

Öğretmen ders öncesi işleyeceği konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmalı, gerekirse konu ile ilgili değişik kaynaklardan bilgi edinme ve bilgi pekiştirme yoluna gitmeli, dersini hangi ortamda işleyeceğini, hangi araçları kullanacağını, hangi yöntem ve teknikleri kullanacağını, etkinlik esnasında yapılacak çalışmaları önceden belirlemelidir Derste kullanılacak araç-gereçlerin önceden denemesi yapılmalı, kirli, arızalı veya kullanılamayan araç-gereçlerle sınıfa girilmemelidir Gerekirse ders esnasında kaynak kişi olarak yararlanılacak kişiler de belirlenmeli ve kesinleştirilmelidir Ayrıca ders sonunda yapılacak değerlendirme etkinlikleri ve değerlendirme türü de önceden belirlenmelidir

Sınıf İçinde Öğretmen

1- Davranış ortamı oluşturma: Öğretmen sınıfta konu veya etkinlik durumuna göre öğrencilerin uygun davranış gösterebilmelerini sağlayacak ortamlar oluşturması gereklidir Hem fiziksel anlamda (uygun sınıf düzenlemesi), hem de psikolojik anlamda (olumlu davranışların takdir edilmesi, örnek gösterilmesi vb) öğrencileri olumlu davranış göstermeye teşvik edecek çalışmalara yer verilmelidir

2- Sınıfta öğretmenin yeri: Öğretmen sınıftaki yeri konuların işlenişi ve amaçların türüne göre değişir En önemlisi sınıfın tümünü görebilmek, sınıfta olan bitenin farkına varmak, istenmeyen davranışların farkına varmak, olumlu davranışları fark edebilmektir Öğretmen ders içinde araç-gereç kullanırken ve özellikle sınıf tahtasını kullanırken sınıfa sırtını dönmemeli, bir öğrenci veya bir grupla ilgilenirken, diğer öğrencileri gözden kaçırmamalıdır Ayrıca öğretmenin sınıftaki dolaşması da bir amaca dayalı olmalıdır Çünkü gelişigüzel yapı> sınıf içi dolaşması bazen öğrencilerin dikkatini dağıtmakta, bazen de öğrenciler ile öğretmen arasındaki iletişimi olumsuz yönde etkilemektedir Çünkü gezerek bir konuyu anlatan öğretmeni sınıfın bütününün dinlemesi ve izlemesi imkansız olmaktadır

3-Öğretmenin örnek olması: Öğrencilerin gözünde öğretmen anne ve babasından daha önemli ve örnek alınacak kişidir Öğrencilerin eğitimle ilk tanışması genelde görsel olmaktadır Çocuk genelde gördüğü şeyi benimser ve taklit eder Bu nedenle öğretmen her davranışı ile model olmalıdır Kılık kıyafet, yürüme, konuşma, planlı olma, kurallara uyma, kendi söylediklerine uygun hareket etme, soğuk kanlı ve sabırlı olmak, davranışlarda açık olmak, uygun koşul yaratma, olumlu ve uygun öğretmen davranışları arasında sayılabilir Öğretmenin derste yaptığı önerilerle kendi yaşantısı tezat teşkil etmemeli, öğrencileri ikilem içine düşürmemelidir

4- Sınıfta güç ilişkisi: Öğretmen sınıfta her durumda öğrenci bulunabileceğini, bir ders ortamında değişik durumdaki öğrencilerle etkileşimde bulunması gerektiğini bilmeli ve sınıfta kendisinden başka güçlü kişilerin de bulunduğunu dikkate almalıdır Örneğin öğretmenin yardımına gereksinimi olan öğrenciler bu yardımın zamanına, şekline ve süresine çoğu kez kendileri karar verirler Önemli olan sınıfta güçler çatışması oluşturmak değil, güç ilişkisini yerinde kullanarak karşılıklı iletişim yoluyla güç dengesini verimli kullanmak ve değerlendirmektir

5- Demokratik ortam: Eğitim-öğretim ortamında en çok gerekli olan durumlardan bir tanesidir Hem sınıf ortamında öğrencinin kendisinden beklenen davranışları gösterebilmesi, demokrasi bilincinin yerleşip gelişebilmesinin temelinde ailesinde ve sınıfında demokratik ortamın oluşturulması yatar Sınıfta bulunan tüm kişilerin fikirlerini serbestçe söyleyebildikleri, göstermeleri gereken davranışları göstere-bildikleri, diğer kişilerin de konuşma ve hareketlerine saygı duyabildikleri bir ortam oluşturulmalı, bu ortam herkes tarafından benimsenmeli ve korunmalıdır Sınıf ve okul kurallarının belirlenmesinde öğrencilerin görüşleri alınmalıdır Öğretmen burada ne baskıcı, ne de serbest bırakıcı olmamalı, tam tersine demokratik ortamın oluşmasında demokrasinin kuralları işletilmelidir

6- Sınıfta iletişim: Sınıf ortamında işlemesi gereken en aktif kuraldır Öğrencinin tanınması, imkanların belirlenmesi, seviyelerinin belirlenmesi, sorunlarının belirlenmesi, ilgi ve yeteneklerinin belirlenmesi, bilgi akışının sağlanması, olumlu davranış kazandırılması hep iletişimle olur İletişim öğretmenden öğrenciye, öğrenciden öğrenciye, öğrenciden öğretmene, çevreden hepsine, daha doğrusu herkesten herkese olursa yararlı olur Tek yönlü iletişim sıkıcıdır ve dönütün yararlarından uzaktır

Sınıfta öğretmen iletişim için uygun ortamı hazırlamalı, iletişim bir amaca dayalı olmalı, sınırlı olmalı, gereken kişiler gerektiği kadar iletişime katılabilmelidir İletişim gerek öğretmen, gerekse başka kişilerce engellenmemelidir Konuşmacının akıcı ve işlek bir dil kullanması, konuşmanın jest ve mimiklerle desteklenmesi iletişimi olumlu yönde etkiler Sınıfta bulunan herkesle göz temasında bulunulması, tatlı bir söz, uygun bir davranışı başıyla onaylama, gülümseme etkili bir iletişimin özelliklerin-dendir Kırıcı, küçük düşürücü, alay edici olma-yan, sınıftaki herkesi cesaretlendiren yöntemler etkili iletişimin anahtarı sayılır

7- Zaman yönetimi : Sınıftaki zamanın tümü eğitsel amaçlara yönelik etkinlikler için kullanılmalıdır Bunu sağlamanın yolu sınıf süreçlerinin dikkatle planlanması, zamana bağlanmasıdır Öğretmen sınıfta yönetsel işlerle fazla uğraşmamalıdır Örneğin idari bir işlemle ilgili gereğinden fazla açıklamada bulunmak veya numara ve ad soyadı okuyarak yoklama yapmak gibi Ayrıca araç-gereçlerin ders öncesinde hazırlanması, kitap dolabının uygun yerde bulunması da zamanın etkili ve verimli kullanılmasını sağlar

8- Eşitlik : Eğitim-öğretimi olumsuz etkileyen en önemli faktörlerden bir tanesi de öğrencilerin öğretmen hakkında edindiği izlenimdir “Öğretmen en çok Ali’yi seviyor” veya “Öğretmen Esra’nın akrabası, ona daha fazla önem veriyor” Şeklinde düşünen öğrencilerin yeterli katılımı sağlaması güçtür Bu nedenle öğretmenini sınıfta bulunan tüm öğrencilere eşit mesafede bulunması, herkesle eşit olarak ilgilenmesi, tüm öğrencilere eşit oranda değer verdiğini göstermesi gerekir Verilecek bir ödül tüm öğrenciler için eşit olmalı, sınıf kurallarına uymayan bir öğrenci veya istenmeyen bir davranışı gösteren bir öğrenci için öğrenmenin davranışı aynı oranda olmalıdır

Sınıfın Öğretim Ortamı

a)Hedef davranışların belirlenmesi ,
b)Öğretim araçlarının belirlenmesi,
c)Öğretimin uygulanması,
d)Dikkati çekme,
e)Amaçları açıklama (hedeften haberdar etme,
f)Güdüleme,
g)İçeriği kazandırma,
h)Dönüt alma-düzeltme,
i)Özetleme-Değerlendirme,
j)Pekiştirme,

İstenmeyen Davranışların Değiştirilmesi

1-Sorunu anlamak,
2-Görmezden gelmek,
3-Uyarmak,
4-Derste değişiklik yapmak,
5-Sorumluluk vermek,
6-Öğrenciyle konuşmak,
7-Okul yönetimi ve aileyle ilişki kurmak,
8-Ceza vermek

Ceza

Ceza, öğrencinin istemeyeceği, hoşlanmayacağı bir durumla karşı karşıya getirmek anlamında kullanılmıştır

Cezadan çok önleyici yöntemlere baş vurulmalı, ama ceza vermemeye çalışmak uğruna dersin engellenmesine de izin verilmemelidir

Ceza davranışla orantılı olarak, o davranışın yinelenmesini engelleyecek şekilde uygulanmalı, bunun için de öğrenci neyi nasıl yaptığı için ceza aldığını bilmelidir

Okulda bulunmanın ve ödev yapmanın ceza olarak algılanması iyi olmaz

Cezalar, istenmeyeni vermek veya istenenden yoksun bırakmak şeklinde düşünülebilir

Cezanın hemen davranışın ardından gelmesi, etkilenme durumlarına göre kişilere ceza verilmesi, sınıf dışında uygulanması önerilmektedir Öğrencilerin çoğunun duyacağı şekilde ayıplama, olumsuz davranışı çoğaltan, yalnızca yanlış davrananın duyacağı şekilde olan ise azaltan bir yöntem olarak bulunmuştur

İstenen bir davranış denetlenmeden sürdürüldüğünde, doyum, bıkkınlık, yorgunluk yaratır, davranış terk edilebilir Terkedilme durumunda doğal olarak oluşan , şiddetli olmayan bir ceza kullanılabilir

Okulda fiziksel cezanın yeri olmamalıdır Geçici bir uyum sağlama dışında yararı yoktur Ceza kalkınca daha çoğalan bir uyumsuzluğa dönüşür İnsanı saldırgan yapar,kişi ilk fırsatta o cezayı başkasına yansıtır

Fiziksel ceza gören öğrenciler korkak ve yalancı olur

Kaynak