Unesco - Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim Ve Kültür Örgütü

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü ya da UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization), Birleşmiş Milletler'in özel bir kurumu olarak, II Dünya Savaşı'ndan sonra, 1946 yılında kurulmuştur

UNESCO kelimesi, İngilizce United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization kelimelerinin baş harfleri alınarak oluşturulmuştur

Bu Kurumun Yasası 1945 yılı Kasım ayında Londra'da 44 ülkenin temsilcilerinin katıldıkları bir toplantıda kabul edilmişti Türkiye, bu Yasayı imzalayan ilk yirmi devlet arasında onuncudur UNESCO Sözleşmesi, ülkemizde 20 Mayıs 1946 tarihli ve 4895 sayılı kanunla onanmıştır
UNESCO bütçesi, üye devletlerin iki yılda bir bu Kuruma ödedikleri aidat ile sağlanır Bu bütçe dışında, Birleşmiş Milletler Özel Fonu'ndan, teknik yardım programından olmak üzere, önemli para kaynakları temin edilir Bu kaynaklar, iki yıllık UNESCO bütçesi tutarına yakındır
UNESCO eğitim, bilim ve kültür alanlarındaki amaçlarını, kendisine üye olan her devlette kurulan Milli Komisyonlarla gerçekleştirmeye çalışır

Merkezi Paris'te bulunan UNESCO (wwwunescoorg)'nun iç yapısı bakımından üç organı vardır:

• Genel Konferans
• Yürütme Konseyi
• Sekreterlik

Genel Konferans


Üye devletlerin temsilcilerinden oluşur 1946-1953 yılları arasında Genel Konferans halinde her yıl toplanmış, 1954 yılından beri de iki yılda bir toplanmaktadır Bugüne kadar 33 Genel Konferans toplanmıştır Genel Konferans, Kurum'un en yetkili organıdır Yürütme Konseyi üyelerini ve Genel Direktörü seçer, UNESCO'nun çalışma programlarını kabul eder, bütçesini belirler

Yürütme Konseyi

Genel Konferansa katılan ve hükümetlerince aday gösterilen temsilciler arasından dört yıl için seçilen 58 üyeden oluşur UNESCO Yürütme Konseyine 1946-1949 yılları arasından ülkemiz adına Reşat Nuri GÜNTEKİN; 1949-1951'de Ahmet Kutsi TECER; 1958-1966 yılları arasında Prof Dr Bedrettin TUNCEL seçilmişlerdir Prof Tuncel, 1964 yılı sonunda UNESCO Yürütme Konseyi Başkan Vekili olmuş, 1966 yılı sonunda UNESCO'nun XX yıldönümünde, iki yıl için (1966-1968) UNESCO Genel Konferansı Başkanı seçilmiştir 1978-1983 yılları arasında Yürütme Konseyinde ülkemiz Prof Dr Erdal İNÖNÜ ve Prof Talat HALMAN tarafından temsil edilmiştir Bu dönem de de, Prof Dr Orhan GÜVENEN bu görevi yürütmektedir

Sekreterlik

UNESCO Sekreterliği, Genel Konferansça altı yıl için seçilen bir Genel Direktörün yönetimi altında çalışır Eğitim, bilim, kültür ve iletişim bölümlerine ayrılmıştır Sekreterliğin başlıca görevi, iki yıllık UNESCO programlarının uygulanması için gerekli bütün teknik çalışmaları yapmak, tedbirleri almaktır

İlk Genel Direktör, Julian Huxley (1946-1948, İngiltere) olup kendisini Jaima Torres Bodes (1948-1952, Meksika); John Taylor (1952-1952, ABD); Luther Evans (1953-1958, ABD); Vittorino Veronese (1958-1961, İtalya); Rene Maheu (1962-1974, Fransa); Amadou Mahtar M'Bow (Senegal, 1974 yılında ilk kez ve 1980 yılında ikinci kez seçilmiştir); Federico Mayor (İspanya, 1987 yılında bu göreve getirilmiş ve 1993'te tekrar seçilmiştir); şimdiki Genel Direktör Koichiro Matsuura (Japonya) dır
UNESCO'ya üye devletlerin sayısı 191'dir


UNESCO'nun faaliyetleri başlıca şunlardır:

• Eğitim: Cehaleti ortadan kaldırmak ve eğitim sistemini geliştirmek,
• Tabiî bilimler: Bilim adamları arasında dünya barış ve güvenliğini esas tutacak bir işbirliğini kurmak,
• Sosyal bilimler: Psikolojik ve sosyolojik meselelerin çözümü için hız verici şartları hazırlamak; ırk ve din farkları anlaşmazlıklarını ortadan kaldırmak,
• Kültür çalışmaları: Memleketler arasında çeşitli kültür kollarını geliştirmek,
• Şahıslar mübadelesi: Dostluk ve kültürel yaklaşma için geziler konferanslar tertip etmek,
• Propaganda ve yayım: Kitlelerin UNESCO faaliyetlerinden haber alma imkânlarını geliştirmek için faydalı yayınlarda bulunmak,
• Tesisler: Okul, kütüphane gibi faydalı tesisler kurmak,
• Teknik yardım; Teknik ve kültür alanında kampanya açmak, öğretmenler sağlamak, bilim araştırmalarına imkân vermek

VİKİPEDİ