Fobilerin Etkileri...

Fobileri olan bir insan o konularda ister istemez ben merkezci bir durumdadır Gerekirse, başkalarının da kendi tercihlerine uyum sağlamasını ister Örneğin fobileri olan bir anne, çocuğunun da bu korkulara göre hareket etmesini isteyebilir, agorafobisi olan bir kadın yalnız bırakılmamak ister, hastalık fobisi olan adam doktordan buna göre aşırı ayrıntılı bir inceleme bekler, kir fobisi olan, eve giren çıkanların kir taşımamaları için bir dolu törene riayet etmesini talep eder vb Kimi durumlarda fobisi olan kişi ile yaşamak güçleşebilir Fobik kişiler bunu çevrenin bilmesini çok da istemediklerinden bu taleplerini bazen dolaylı bir şekilde dile getirebilirler Örneğin sosyal fobisi olan bir koca, karısının ve diğer aile bireylerinin talebine rağmen normalde bulunmaları gereken bir davetten kaçınabilir ama bunun gerçek nedenini itiraf etmeyebilir

Bazı fobiler deyim yerindeyse salgın etkisi yapabilir deniliyor bunu biraz açabilir miyiz?

Evet, çünkü bir kişinin korkusu, içinde bulunduğu gruptaki aynı ya da benzeri korkuları da alevlendirebilir Grupça paylaşılmış korkulara da rastlanabilir, örneğin bir grup kişinin hep birlikte cinden, periden, hayaletlerden korkması gibi Özellikle o insan grubunda konu ile ilgili kültürel folklorik kimi inançlar var ise bu, durumu kolaylaştırabilir Günümüzde iletişim araçları eskisine göre çok daha fazla gelişmiştir Cep telefonu ve internetin yanı sıra belirli insanların bir araya geldiği "facebook" ya da eposta mektuplaşma grupları gibi araçlar belirli düşünce ve duyguların, bilgilerin, haberlerin büyük bir hızla yayılmasına yol açabilmekte ve kimi zaman önceden düşünülemeyen sonuçlara dahi götürebilmektedir Dolayısı ile eskiden ancak kırsal alanlarda, dışa kapalı köylerde görülen korku salgınları şimdi tam tersine iletişimin çok geliştiği, teknolojinin kullanıldığı alanlarda yayılma tehlikesi göstermektedir

Örneğin beslenme ve sağlıkla ilgili korkular sadece tek bir kişinin hastalık hastası olmasından çıkmakta, gazetelerde ve yayın organlarında topluca işlenilen konulara dönüşmektedir Günümüzde sağlıklı beslenme, diyet gibi konular çok ilgi çekmekte ve bu konularla uğraşan kişiler arasında tüm toplumda ün yapan, popüler, sözü dinlenilen kişiler ("guru"lar) ortaya çıkmaktadır Oysa birçok kişinin bu tavsiyeleri tam olarak yerine getirmesi mümkün olmadığı gibi çoğu zaman verilen bilgiler de zaman içersinde çelişmekte, bu da korkuyu yatıştıracağına artırmaktadır Bir başka örnek olarak bir uçak kazası bir anda tüm ayrıntıları ile birlikte gözümüzün önüne getirilmekte ve uzun süreler tartışılmaktadır Bu gibi dönemlerde uçağa binme korkularının toplumda artıp artmadığının araştırılması ilginç olabilir Tabii bu gibi olaylar ve durumlar bizim mesleki uygulamalarımız çerçevesinde karşımıza gelen insanlarda bireysel olarak etkili olmakta ve bizler bu durumu gözlemekteyiz

Buna karşılık eskiden korkulan ya da normalde korkulan bir takım durumlara ise giderek toplu halde alışmaktayız Yani korkunun, ya da gerçekçi biçimde korkulması gereken kimi konuların bir "negatif salgın" biçiminde topluca inkara uğraması, bunlara alışılması ve giderek görmezden gelinmesi de yaygın bir durumdur Yine iletişimin artması bunda bir rol oynamaktadır Herkesin inkar ettiği ya da önemsemediği bir durum bizim için de korku olmaktan çıkabilmektedir Buna en tipik örnekler deprem ve savaş konuları olabilir Deprem, özellikle İstanbul'da ve Türkiye'nin birçok yerinde gerçek bir tehlike durumundadır Fakat biz topluca bunu inkar etmekteyiz Mademki yüz binlerce insan bu tehlikeye rağmen normal yaşamını sürdürmekte, demek ki bu tehlike o kadar da büyük değil diye düşünmekteyiz Yoksa kendi başımıza karar versek herhalde hiçbirimiz deprem tehlikesi bulunan yerlerde bir gün bile yaşamaz, başka ortamlar arardık Çünkü ölüm tehlikesinden daha büyük bir tehlike olamaz

Günümüzde giderek savaş görüntülerine de alışmaktayız Oysa savaşın korkunçluğu en fazla içinde yaşayanlarca fark edilmektedir Ama mademki tüm dünya her şeye rağmen savaşa devam etmekte ve bunu seyretmekte, öyleyse bu durum yaşamın parçasıdır diye düşünmeye başlamaktayız Sonuç olarak sadece korkular değil korkuların inkarı da salgın yapabilmektedir

Çocukların fobileri karşısında aileler ne yapmalı? Özellikle çocuklarda görülen fobiler anne ve babanın özel ilgisini gerektirecek duruma gelebilir Örneğin okul korkusu olan bir çocuk, uzun süre aileyi çaresiz bırakabilir Başlangıçta anne ya da baba, çocuğu okula kendisi götürerek bu problemi halletme yoluna gitse de çocuk anne ve babanın sürekli olarak kendisiyle kalmalarını isteyerek aksi halde sıkıntı krizleri geçirerek, onları çaresiz bırakabilir Ya da karanlık korkusu nedeniyle yalnız başına yatmaktan korkan bir çocuk, anne ve babayı sürekli kendisi ile ilgilenmek zorunda bırakabilir Bu gibi durumlara aşırı biçimde uyum göstermek ise problemi küçültmez aksine sürmesine ve artmasına neden olur Fobik kişi çocuk da olsa, büyük de olsa korkusu hep ön planda olduğundan, zorlanmadıkça o korkuyu yenme yönünde davranış geliştirmez, onun yerine başkalarını ona uydurmaya çalışır Onu, korkusunu yenmeye zorlamak daha yararlı bir tutumdur Bunu başardığında kendisi de memnun olacak ve korkusu ile ilgili utanç ve benzeri olumsuz duygularından kurtulacaktır

Çocukların fobileri karşısında aileler ne yapmalı? Özellikle çocuklarda görülen fobiler anne ve babanın özel ilgisini gerektirecek duruma gelebilir Örneğin okul korkusu olan bir çocuk, uzun süre aileyi çaresiz bırakabilir Başlangıçta anne ya da baba, çocuğu okula kendisi götürerek bu problemi halletme yoluna gitse de çocuk anne ve babanın sürekli olarak kendisiyle kalmalarını isteyerek aksi halde sıkıntı krizleri geçirerek, onları çaresiz bırakabilir Ya da karanlık korkusu nedeniyle yalnız başına yatmaktan korkan bir çocuk, anne ve babayı sürekli kendisi ile ilgilenmek zorunda bırakabilir Bu gibi durumlara aşırı biçimde uyum göstermek ise problemi küçültmez aksine sürmesine ve artmasına neden olur Fobik kişi çocuk da olsa, büyük de olsa korkusu hep ön planda olduğundan, zorlanmadıkça o korkuyu yenme yönünde davranış geliştirmez, onun yerine başkalarını ona uydurmaya çalışır Onu, korkusunu yenmeye zorlamak daha yararlı bir tutumdur Bunu başardığında kendisi de memnun olacak ve korkusu ile ilgili utanç ve benzeri olumsuz duygularından kurtulacaktır


teşekkürler