Çocuklarda Borderline Kişilik Bozukluğu...

Borderline hastalar, gelişimin ayrılma–bireyleşme evresinin yeniden yakınlaşma alt evresinde gerçekleşen bir duraklama sıkıntısı çekerler Duraklama, çocuğun ayrılma ve bireyleşme çabalarına karşılık annenin libidinal ulaşılabilirliğini geri çekmesinden kaynaklanmaktadır Çünkü çocuğun bireyleşmesi annenin çocuğuna yapışmak için duyduğu savunucu ihtiyacına büyük bir tehdit oluşturur ve annenin libidinal ulaşabilirliğini geri çekmesine neden olur Çocuk büyüyebilmek için annenin sağlayacağı desteklere muhtaçtır, fakat büyümeye başlarsa desteklerde geri çekilecektir Bu durum, geri çekilmeyi kendiliğinin bir parçasının kaybı olarak algılayan çocukta bir anda terk edilme depresyonunu başlatır Çocuk, bu hislere karşı kendini savunmak için, ayrılmayı inkâr eder ve metarnel (anneye dair) figüre/nesneye yapışır ve böylelikle ayrılma–bireyleşmeden özerkliğe kadar uzanan normal gelişimsel evreleri tamamlamakta başarısızlığa uğrar Böylece, çocuk gelişimsel duraklamaya maruz kalır Bu etkileşim iki/ikiz teması, yani gerileme ve yapışma için ödüllendirme ile ayrılma-bireyleşme için geri çekilme, bu etkileşimlerle bağlantılı duyguyla birlikte kendilik ve nesle temsili olarak çocuk tarafından içe alınır Bunlar, borderline hastanın intrapsişik yapısının ana motifini biçimlendirir ve böylece şu yapı ortaya çıkar: Bir ödüllendirici parça birim (ÖNİP) ve bir geri çekilen parça birimden (GNİP) oluşan bölünmüş nesne ilişkileri birimi ve bu ikiye bölünmüş birimden her birinin de kendine özgü bir nesne temsili; kendilik temsili ve duygulanım Hasta aynı zamanda şöyle bir bölünmüş ego geliştirir: Anne, yapışmaya olanak sağlayan; bireyleşmekten kaçınma, ayrılmayı inkâr etme, yapışarak yeniden birleşme isteğini eyleme vurma ve yansıtma şeklindeki ego işlevlerini ödüllendirir Böylelikle egonun bir bölümü, haz ilkesinden gerçeklik ilkesine olan gerekli değişimi geçiremez Çünkü bu değişimi geçirmek, ayrılma gerçeğini kabullenmesi anlamına gelmektedir ve bu da terk depresyonunu doğurur Annenin yapışması ve geri çekilmesi ve bu hastanın yeniden birleşme için eyleme vurma isteği, egonun bir bölümünün gelişimde başarısızlığa uğramasına neden olur ve sonuç olarak bölünmüş bir ego yapısı oluşur Böylece terk edilme korkularından gerektiren bir patolojik haz egosu ve gerçeklik ilkesine ulaştıran gerçeklik egosu oluşur

ÖNİP birimi bir patolojik ego arasında bir ittifak (işbirliği) gelişir Bu işbirliğinin amacı ‘iyi’ duyguları yaşatmak ve GNİP birimi ile bağlantılı olan terk edilmenin kötü duygularına karşı savunmalıdır GNİP, yaşanan ayrılma veya kaybetme deneyimleri tarafından ya da terapinin bir sonucu olarak gösterilen çabaları da içeren ayrılma ve bireyleşme çabalarıyla harekete geçebilir ÖNİP–patolojik haz egosu ittifakı, terk depresyonuna karşı savunma için GNİP’in tekrar baş göstermesiyle harekete geçebilir

ÖNİP böylelikle, GNİP bağlantılı acı verici duygu durumuna karşı, borderline hastanın birincil savunması haline gelir Bununla birlikte gerçeklik açısından, her iki parça birimde patolojiktir Aynı zamanda da, hastanın sanki 2 seçeneği var gibidir;

—ya terk edilme depresyonunu yaşayıp kendini kötü hissetmek (GNİP) ya da
—gerektiğinde inkar edilmesi ve kendilik yıkıcı davranışların eyleme vurulması pahasına kendini iyi hissetmek ( ÖNİP )

Borderline hastalarının aktarımı, bölünmüş nesne ilişkileri birimlerin yani ÖNİP ve GNİP birimlerinin yansıtılması ve harekete geçirilmesi sonucunda olur Hasta, alternatif olarak terapist üzerine yansıtmak için her iki birimi de sürdürür Terapiste yansıtılan birim GNİP olduğunda, hasta terapiyi, terk edilmeye yol açan bir şey olduğunu görür, terapötik yararın gerçekliğini inkâr eder ve bir savunma olarak ÖNİP’i harekete geçirir Yansıtılan birim ÖNİP olduğunda ise, hasta, kendini iyi hisseder fakat patolojik haz egosunun yöneliminin altında genellikle kendilik yıkıcı davranışlar yatar
Psikoterapi, borderline hastaların intrapsişik yapılarındaki yani nesne ilişkileri ve ego yapısındaki iki ana gelişimsel bozukluğu iki terapötik teknikle telefi etmektedir Bunlar;

—Terapist, hastanın bireyleşmesini destekleyen gerçek bir insan (nesne) olmalı ve
—hastayı patolojik egonun zarar ve yıkıcılığının inkârıyla yüzleştirerek ona gerçeklik egosu kazandırmalıdır

Yüzleşmenin amacı, hastanın ÖNİP-patolojik haz egos ittifakını deneyimlemesini, egoya uyumlu durumundan, egoya yabancı durumu dönüştürmektir Yüzleştirme, davranışların kontrolünün gelişmesine yardımcı oldukça GNİP harekete geçer, bu durumda karşılık olarak daha fazla direncin ortaya çıkışıyla birlikte ÖNİP’i harekete geçirir Bu döngüsel süreç sırasıyla, direnç, yüzleştirme ve terk edilme depresyonunun (GNİP) derinliğine çalışması, daha fazla direnç (ÖNİP), daha fazla yüzleştirme ve bu yüzleştirmenin sevk ettiği daha fazla derinliğine çalışma ile sonuçlanır Bu süreç başarı gösterdiği takdirde, hastanın terapisti pozitif bir nesne olarak içe alımı sonucunda, terapistin sağlıklı egosu ile hastanın güç durumdaki gerçeklik egosu arasında yeni bir ittifak (işbirliği) gelişir Bu yeni ittifak hastanın motivasyonunun ve davranışlarının kontrolü için ÖNİP-patolojik haz egosu ittifakı ile savaşır Pozitif bir nesne temsili olarak, ayrılama-bireyleşmeyi destekleyen terapist ile birlikte, yeni bir nesne ilişkileri birimi ayrıca, yeterli, gelişmekte olan bir insan olarak bir kendilik temsili ve bunlara ilaveten geri çekilen davranışlardan ziyade inşacı bir şekilde hayatın üstesinden gelme ve hakim olmanın ardından gelen bir duygu (kendini iyi hissetme) gelişir Derinliğine çalışma, GNİP ve ÖNİP birimlerinin gittikçe gelişen dışsallaştırılmasına sevk eder (ÖNİP’in yol açtığı öfke ve depresyonla birlikte) ve tüm nesne ilişkilerine bir başlangıç niteliğinde olan kötü ve iyi kendilik ile nesne temsillerinin birleşmesi evresini oluşturur

Yalın bir destekten ibaret olamayan ve çok kısa sürmeyen destekleyici psikoterapi, hastanın farkındalık kazanmasını ve patolojik haz egosunun savunma mekanizmalarını kontrol altına almayı öğrenmesini ve böylelikle bu savunmaları, zarar verici etkileriyle birlikte yaşam tarzının dışına çıkmasını amaçlar

Destekleyici psikoterapi, hastanın intrapsişik durumunu yeniden yapılandırmamasına rağmen, yine de hasta patolojik egosunu kontrol altına aldıkça ve motivasyonu fantezi yönelimliden ziyade daha çok gerçeklik yönelimli hale geldikçe hastanın hayatında önemli değişmelere neden olur Yani hastanın hayatı, gerçeklik problemini inkâr etme pahasına kendini iyi hissetmekten ziyade gerçeklikle uğraşma ve gerçekliğe hâkim olma çabalarıyla yönetilir

Yoğun ve psikanalitik yönelimli yeniden yapılandırıcı psikoterapi, genellikle destekleyici psikoterapinin genişletilmiş ve büyütülmüş halidir ve ilk ayrılma–bireyleşme evresi duraklamasıyla bağlantılı olan terk depresyonunu derinliğine çalışarak, hastanın intrapsişik durumunun yeniden yapılanmasını amaçlar Bu çalışma bölünmüş nesne parça birimlerinin, bütünleşmiş nesne birimlerine ve bölünmüş egonun, bütünleşmiş egoya dönüşmesi ile birlikte ego özerkliği başarısına ulaştırır Hastanın bireyleşmesi filizlendikçe, sevmek ve üretmek için yeni kapasiteler ortaya çıkar Hepsi olmamakla birlikte çoğu borderline hastalar, uygun terapötik destek sağladığı takdirde, yoğun psikoterapiye yanıt verebilir ve vereceklerdir Strese (hem ayrılma hem de bireyleşme stresine) karşı incinebilirliğin önemli ölçüde azalması ve insan hayatını zenginleştiren yeni keşfedilmiş kapasiteler, mümkün görüldüğünde yoğun psikoterapi girişimi için ikna edici hususlardır

Kaynak: James F MASTERSON - Borderline Yetişkinlerde Psikoterapisi