Yapılandırmacı Yaklaşımın Esasları...

•Yapılandırmacılık, bireylerin öğrenme sürecinde kendi bilgilerini,zihinsel süreç içerisinde keşfedip algıladıkları biçimde zihinde algoritmik esaslara dayalı olarak yapılandırdıklarını kabul eder (Hatifield, Edwards, Bitter, 1997)


•Yapılandırmacılığın ilk öncülüğünü Barlett (1932) yapmıştır Diğer taraftan Jean Piaget’ in çalışmalarının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına önemli katkıları olmuştur(Smorganboard, 1977) Daha sonra, günümüzde öğrenme teorisinde etkin rol oynayan yapılandırmacı yaklaşımın temel esasları verilmiştir(Good, Brophy,1990) Bu çalışmada,öğrenme sürecinde öğrencilerin aktif rol almaları gerektiği saptanmıştır


•Gerçek yapılandırmada zihinsel yapılar, öğrenme süreci içinde bulunan öğrenciler tarafından oluşturulur Radikal yapılandırma, bir öğrenme süreci içinde bulunan öğrencinin keşfetmeden ziyade deneyimlerini organize etmesini esas alır (Smorgansboard,1997)


•Yapılandırmacı yaklaşımda esas hareket noktası, öğrenmekte olan kişinin zihinsel süreç içine girmeden o ana kadar kavradığı bilgiler ve bu bilgilerin oluşturduğu bilişsel yapılardırBu bilişsel yapılar kavramların anlamlandırılmasında temel yapı taşlarıdır Yeni kavramların öğrenilmesinde, eğer bireyler kendi bilişsel yapılarını kullanarak mantıksal ilişkilendirmeleri yapabiliyor ise öğrenme süreci gerçekleşmiş olur


•Aksi durumda, var olan bilişsel yapı içinde yeni kavramlar özümlenemez Bunun için bireyin yeni zihinsel sürece girip bilgiyi yapılandırması gerekir Bu süreçte öğretmen, öğrencilerin kavramları deneyimsel olarak geliştirebileceği ortamı hazırlamalı ve rehberlik yapmalıdır Öğrencilerin, üst düzeyde becerilerini geliştirebilecekleri biçimde, aktif katılımı sağlanmalı ve bu süreçte insiyatif alabilmelerine olanak sağlanmalıdır(Dubinsky, 2002)


•Yapılacak etkinlikler, analiz, sentez, değerlendirme, ilişkilendirme, sınıflandırma, genellendirme ve sonuç çıkarma gibi yüksek düzeyde matematiksel düşünme becerilerini kazanmalarına yönelik olmalıdır(Hatifield, Edwards, Bitter, 1997)


•Zihinde yapılandırmayla öğrenmede kültürün ve dilin önemli katkı sağladığını söyleyen Vygotsky’nın geliştirdiği bu teori günümüzde sosyal yapılandırmacılık olarak adlandırmaktadır

Bilginin Sınıfta Yapılandırılma Süreci


•Dersin başında öğrencilerin dikkati çekilmelidir


•Öğrencilerin özgür ve girişken olabilmeleri için teşvik edilmeli ve cesaretlendirilmelidir


•Problem durumu sunmakta ve öğrenenlerin önbilgileri açığa çıkarılmalıdır


•Öğretmen öğrencilere açık uçlu sorular sormalı ve cevapları beklemelidir


•Öğrenciler yüksek düzeyde düşünmeye teşvik edilmeli ve diğer arkadaşlarıyla diyalog kurma fırsatı verilmelidir


•Öğrencilerin hipotez kurmada deneyim kazanabilmeleri için, kendi aralarında tartışabilecekleri uygun ortamlar hazırlanmalıdır


•Öğrenenler işbirliği içinde problemleri incelemeli, bilgi kaynaklarına ulaşabilmeli, çözüm önerileri geliştirebilmeli, görüşlerini paylaşmalı, diğer görüşleri eleştirmelidir


•Yapılandırmacı sınıflardaki öğrenmede işlenmemiş veriler ana kaynaklar, elle işlenebilecek fiziksel ve interaktif materyaller kullanılmalıdır



Sınıfın içinde: Vygotsky’nin Teorisinin Uygulanması


Öğrencilerin kendilerini zor işler boyunca konuşmaya teşvik et


Onun öğrencileri gibi, bu gibi kompleks matematiksel denklemlerde çalış,


X= 2(4 * 9)2 + 3

6

küçük bir lise matematik öğretmeni öğrencilerine kendi kendilerine tekrar edip çeşitli işlemlerde kullanabilecekleri bir sıralamayı(“paranthesess, exponents, multiplications and division, addition and substraction”) hatırlamalarına yardımcı olması için bir mnemonic verir (“Please excuse my dear aunt Sally”)


Yetişkince düşünme yollarını göster ve cesaretlendir


Bir lise kimya öğretmeni iki eşit ölçülerde şişmiş balonu bir tanesi 250C ve bir tanesi 500C’de su dolu iki deney şişesi içerisine koyar Tüm öğrenciler daha sıcak suya koyulan balonun daha fazla genişleyeceği konusunda hemfikirdir Öğretmen sorar “şimdi 50 derecedeki balon ne kadar daha fazla genişledi?” “Şimdi kavramak için Charles’ın yasasını kullanalım”

Öğrencilere yalnızca yardımla başarabilecekleri bazı işler sun


Bir beşinci kademe öğretmeni öğrencilerine ilk çalışma yapraklarını verirken onların bu iş üzerinde çalışmaları boyunca büyük bir rehberlik işi yapmak zorunda kalacaktır

Çocukların uğraştırıcı işleri başarıyla yapmaları için yeterli desteği(yapı iskelesi) sağla ve yeterince yetenekli hale gelmeye başladıklarında yavaş yavaş desteği çek


Bir ilköğretim beden eğitimi öğretmeni ileri ve geri yavaş yuvarlanma hareketlerini göstermek üzere derse yuvarlanarak başlar ve fiziksel olarak öğrencilerine doğru hareket yapılana kadar rehberlik eder Öğrenciler daha becerikli hale gelmeye başladıkça minderin arkasında durarak nasıl daha iyi yapılacağı hakkında sözel geribildirim verir


Öğrencilerin karmaşık işleri başarması için küçük grupların içinde çalışmasına izin ver


Bir ortaokul resim öğretmeni öğrencilerine farklı ekosistemleri—yağmur ormanları, çöl, otlak, tundra ve benzer—gösterecek ve her birinde çeşitli türde bitkiler ve hayvanların yaşadığı 4 ya da 5 tane duvar resmi tasarlamaları için grup içerisinde çalışmalarını söyler Gruplar sonra okul koridorlarında duvarlarda kendi duvar resimlerini boyarlar


Çıraklıklar açıkça emek yoğun işlerdir; bunun gibi, onların sınıftaki yararı daima pratik veya mantıksal olarak olası değildir (eg, De Corte, Greer, & Verschaffel, 1996)Aynı zamanda, biz öğrencilerimizin daha fazla karmaşık beceriler geliştirmesine yardım etmek için kesinlikle bir çıraklık modeli öğelerini kullanabiliriz Örneğin, uzman yazarların yaptığı gibi, aynı yolla öğrencilerin düşünmelerine yardım etmek için yazma işleri hakkında bu gibi hatırlatma sözleri kullanabiliriz (Scardamalie and Bereiter, 1985):


• “Benim ana noktam”

• “Bunun bir örneği”

• “Bence bunun için”

• “Bu canlandırmak için, şunu yapacağım”

• “Bunu hepsine –le bağlıycam”


Bunun gibi, hatırlatılan sözler tecrübeli bir yazarın sağlayabileceği ile aynı tür rehberlik sağlar ve öğrencilerin daha gelişmiş yazma stratejileri geliştirmelerine yardımcı olurlar(Scardamalia and Bereiter, 1985)


Çıraklıklar sık sık doğal ortamlarda yer alırlar—örneğin, bir stüdyoda, atölyede, ya da işyerinde—ve gerçek hayat işlerini içerirler


Etkileşim Gözetleme


Daha önce not edildiği gibi, öğrenciler çoğunlukla zor işleri birlikte çalışırken yalnız yapılandan daha çok başarırlar; bu gibi durumlarda, öğrenciler temel olarak bir diğerinin çabalarına yapı iskeleti sağlarlar Son yıllarda, araştırmacılar ve doktorlar öğrencilerin yalıtılmışlıktan daha fazla işbirliğine dayalı çalıştığı, etkileşimli yaklaşımların eğitime uygulanmasının, hem bilişsel gelişim hem de sınıf başarılarının yükselmesinde etkili olabileceğine gittikçe ikna olmaktadırlar


Vygotsky çocukların dünya hakkında yavaş yavaş yetişkinlerin düşünce yollarını kazandıkları birkaç mekanizma tanımlamıştır (içselleştirme, kendi kendine konuşma ve bunun gibi) Son zamanlarda, diğer araştırmacılar ayrıca bilişsel gelişimi yükselten mekanizmalar üzerinde yaptıkları çalışmalar, Vgotsky’nin yaptığından daha büyük kesinliktedir Yeni araştırmacılar, ayrıca çeşitli yaşlarda düşünme sürecinin doğasını nitelendirmeye çalışmışlardır, muhakeme ve mantıktan daha çok (Piaget’in yaptığı gibi), genel anlamda bilincin gelişmesi üzerinde durmuşlardır Bu araştırmacıların kabullendikleri bakış açısı—bilgi işleme teorisi—bir başka tartışma konusudur


İşbirliğine Dayalı Yapılandırmacı Öğrenme Esasları


•Öğrenci grupları 3 ya da 4 kişiden oluşacak biçimde ders öğretmeni tarafından dönemin başında grup içinde homojen olamayacak ancak gruplar arası homojen olacak şekilde, öğrenciler belirlenmelidir


•Etkinliklerinin hazırlanması ve sunumundaki görev dağılımı grup üyeleri tarafından yapılmalıdır


•Grup üyelerinin tümü öğrenme sürecine aktif olarak katılmalıdır


•Öğretmen, sınıftaki gruplara problemlerini verirHer bir öğrenme grubu, verilen problemdeki alt problemleri belirler Alt problemler için gruplarında görev dağılımı yapar


•Gruptaki takımlar verilen alt problemler için kütüphane, internet, uzman kişiler ve benzeri görüşlere dayalı gerekli araştırmaları yaparlar Sonucu bir raporla kendi gruplarına sunarlar

•Grup, üzerinde çalıştığı problemin tasarımını yapar ve sınıfa sunar


•Öğretmen, tartışma için sınıfa zaman verir


•Her bir sunum için, sınıfın değerlendirmesi gruplarda gelecek geri bildirime bağlı olarak yapılır


•Aynı ders için oluşturulan gruplar üretken olana kadar değiştirilmemelidir

İşbirliğine Dayalı Öğrenme Tekniğinin Uygulanmasında Yapılan Hatalar (Slayttan)


•Grup öğrenci sayısı fazla tutularak işbirliğine dayalı yapılandırmacı öğrenme etkinliği zayıflatılmaktadır


•Oluşturulan gruplar öncelikle işbirliği içinde çalışmaya hazırlanmalıdır


•Öğrencilerin sınıf bütününde konan kurallara göre kendi gruplarını oluşturmalarına izin verilmelidir


•Öğrenci grupları üretken olana kadar etkinlik yaptırılmalıdır


•İşbirliği etkinliklerinin tasarımı yapılandırıcı öğrenmeyi destekleyecek biçimde planlanmalıdır


•İşbirliği etkinliklerinin hedefleri açık olarak tanımlanmalıdır


•Etkinliklerin hazırlanması ve sunumu aşamalarında pozitif becerilerin geliştirilmesi öne çıkarılmalıdır


•İşbirliği gruplarında yapılandırıcı öğrenme esaslarının tümüne büyük bir titizlikle uyumalıdır


Yapılandırmacı Öğretim


Yapılandırmacı Öğretim kavramı, öğretim faaliyetlerinin yapılandırmacı yaklaşıma göre düzenlenmesini ifade eder Bu bağlamda yapılandırmacı yaklaşım:


• Yapılandırmacı öğretimde öğrenciler kendi kavramlarını kendileri oluşturur, problemlere ilişkin çözüm yollarını geliştirir


• Öğrenciye inisiyatif kullanma, öğrendiğini değerlendirme, birinci el deneyim kazanma imkanları hazırlanır (Özden,2003,s68)


• Öğrenci merkezlidir,


• Öğretmen rehberlik yapandır, bilgi sunan değildir,


• Öğrenmenin merkezinde bilgi değil, bilginin işlenmesi ve üretilmesi anlayışı egemendir,


• Düşünmeyi öğrenme ve yaratıcılık temel esastır,


• Ana felsefe öğrenme değil öğrenmeyi öğrenmedir,


• Öğrenme sürecinin nasıl kurgulanacağı, öğrencinin bilişsel, duyuşsal ve fiziksel kapasitesi ile bağlantılıdır ve doğaçlama olarak biçimlenir,


• Ne kadar öğrenildiği değil nasıl ve niçin öğrenildiği önemlidir,


• Öğrenme-öğretme süreci, öğrencinin yapabileceği ve geliştirebileceği etkinliklerle yürütülür


Yapılandırmacı Öğrenmenin Temel İlkeleri


1 Öğrenme aktif bir süreçtir: Öğrenme, öğrencinin çevresi ile sürekli meşgul olmasını gerektirir


2 İnsanlar öğrenirken, öğrenmeyi öğrenir: Öğrenme hem anlam yapılandırmayı, hem de anlama sistemlerinin yapılandırılmasını içerir


3 Anlam oluşturmanın en önemli eylemi zihinseldir: Öğrenmede bedensel hareketler, deneyimler gereklidir, ancak yeterli değildir; zihinsel etkinliklere mutlaka ihtiyaç vardır


4 Öğrenme ve dil iç içedir: kullandığımız dil öğrenmeyi etkiler


5 Öğrenme sosyal bir etkinliktir: Diğerleri ile etkileşim öğrenmemizde önemli yer tutar


6 Öğrenme yaşantımızla bağlantılıdır: Bilgilerimiz, inançlarımız, korkularımız, değer yargılarımız öğrenmelerimizi etkiler


7 Öğrenmek için önceki bilgimize ihtiyaç vardır: Yeni bilgi, önceki bilgilerin üzerine inşa edilerek oluşturulan yapılarla kazanılır, özümsenir


8 Öğrenme için zamana gerek vardır: Anlamlı öğrenme için fikirlerin yeniden gözden geçirilmesi, onlarla oynama, kullanma söz konusudur Bu işlemler de zaman ister


9 Motivasyon öğrenmede anahtar öğedir: Motivasyon, sadece öğrenmeye yardım etmez, aynı zamanda gerekliliktir


Yapılandırmacı Öğretimin Temel İlkeleri


Konuyla ilgili yazılı kaynaklarda, yapılandırmacı öğretimin beş temel ilkesinden bahsedilmektedir Yalnız bu ilkeler bir birinden tamamen bağımsız, kesin çizgilerle ayrılmış değildir


1 Öğretimde, öğrencinin önceki bilgilerinin harekete geçirilmesi


2 Öğrencilerin yeni bilgiler kazanması için; öğrenmenin, temel kavramlar etrafında şekillendirilmesi Yani öğrencilerin “bütünü”, “bütünün parçalarını” ve bu parçalar ile bütün arasındaki ilişkiyi görmelerine yardımcı olunmalıdır


3 Öğrencinin bakış açısının değerlendirilmesi Yani, verilen yeni bilgi önceden var olanlarla çelişmiyorsa, bu konudaki zihinsel yapı güçlendirilir; çelişiyorsa var olan zihinsel yapının değiştirilip, yeni düzenlemeler yapması ve yeni dengeyi kurması için öğrenciye destek olunur


4 Bilginin uygulanması Bilginin öğrenciler tarafından uygulanmasına yardım edilmelidir Bu, öğrencilerin önceki bilgi yapılarına uygun etkinlikler hazırlanarak sağlanabilir


5 Bilginin farkında olunması Kişinin bir bilgiyi kullanarak bir problemi çözmesi ile kendisini o problemin çözümüne götüren stratejinin ne olduğunu fark etmesi ayrı ayrı şeylerdir Bu sebeple öğretmen, öğrencilerin sahip oldukları bilginin farkında olmalarını sağlayacak etkinlikler düzenlemelidir Bu etkinlikler daha çok öğrencilerin geriye dönüp ne yaptıklarını gözden geçirmelerine imkan veren etkinlikler olmalıdır Örnek olay incelemesi, rol oynama, proje çalışmaları, öğrendiklerini başkalarına öğretme veya yazıya geçirme çalışmaları gibi etkinlikler bilginin farkında olunmasını sağlayıcı etkinlikler olarak sıralanabilir


Yapılandırmacı Öğretmenin Özellikleri


1 Öğrencilerin görüşlerine önem verir, öğrenci görüşleri doğrultusunda yöntem ve tekniklerini, dersin içeriğini değiştirebilir


2 Öğrencinin sahip olduğu mevcut bilgi, beceri, çeşitli yönleriyle kapasite ve özelliklerini iyi tanır, tanıma çalışmalarında bilimsel yöntem ve teknikleri kullanır


3 Öğrencilerin eğitim ortamında olabildiğince rahat olmalarını sağlar, onların bağımsız iş yapabilme güçlerini geliştirmelerine yardımcı olur, sınıf içinde öğrenme etkinliklerinin gerektirdiği hareket ve yer değiştirmelere izin verir


4 Açık uçlu sorularla öğrencilerin düşünmelerini, sorgulama ve soru sorma becerilerini geliştirir


5 Öğrencilerine öğrenmeyi ve düşünmeyi öğretir


6 Eğitim ortamında öğrenci yerleşimini; iletişimin yönü, “öğretmenden öğrenciye, öğrenciden öğretmene ve öğrenciden öğrenciye” olacak şekilde düzenler


7 Grupla çalışma yöntem ve tekniklerine önem verir


8 Öğrenmeyi öğrencinin ilgi ve ihtiyaçları etrafında yoğunlaştırır


9 Öğrencilerin geniş bir bakış açısı kazanmaları için, devamlı farklı ve alternatif görüşler sunar


10 Öğrencilerin moral, motivasyon ve meraklarını devamlı canlı tutar


11 Öğrencilerin özgün, yaratıcı yönlerinin ürünü olan çalışmaları tespit ve takdirde çok titiz davranır


12 Öğrencilerin kendi yanlışlarını, görüşlerindeki çelişkileri yine kendilerinin görmesine, bulmasına fırsat verecek etkinlikler düzenler Öğrenci hatalarını, yanlışlarını öğrenmede bir fırsat olarak bilir ve kullanır


13 Öğrenmenin değerlendirilmesinde sonuçtan çok, sürece önem verir, ölçme değerlendirme ölçütlerini öğrencilerle birlikte tespit eder


Yapılandırmacılığın Eğitim Ortamına Yansımaları


Buraya kadar yapılan açıklamalara dayanarak yapılandırmacılığın eğitim ortamlarına etkileri hakkında şu sonuçlara varılabilir Yapılandırmacı felsefenin bilgiye ve öğrenmeye bakış açısındaki farklılıklar, davranışçı kuramın etkisindeki geleneksel eğitim programlarının değişikliğe uğramasına yol açmıştır, Eğitim programının merkezinde öğrenenin olması; öğrenme hedeflerinin sürece dayalı ve üst düzey öğrenmeye yönelik belirlenmesini öğrenme içeriğinin öğrencilerin ilgilerine dayalı ve gerçek yaşamla bağlantılı olmasını öğrenme-öğretme ve değerlendirme etkinliklerinin öğrenenlerle birlikte planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesini gerektirmektedir


Yapılandırmacı yaklaşımda hiyerarşik sınıflama ve her öğrenci için aynı hedefleri saptama yerine, üst düzey düşünme becerilerine yönelik hedefler üzerinde yoğunlaşılmakta ve öğrencilerin gereksinimleri dikkate alınmaktadır Yapılandırmacı eğitim programlarında tüm öğrenenler için aynı hedefleri belirleme ve hepsinin bu hedeflere aynı düzeyde ulaşmasını bekleme yaklaşımından vazgeçilmiştir Yapılandırmacılar "ne öğretilmeli?" yerine, "birey nasıl öğrenir?" sorusu ile ilgilenmektedir Davranışçı eğitim programlarında hedefler ürüne dayalı Yapılandırmacı yaklaşımda ise sürece dayalı olarak belirlenmektedir Ürüne dayalı yaklaşım davranışlardaki gözlenebilir değişikliklere, sürece dayalı yaklaşım üst düzey Öğrenme, düşünme ve bilginin kalıcılığına odaklanmaktadır Yapılandırmacı sınıflarda öğrencinin kendi öğrenmesinde sorumluluk alması ve öğrencilerinin düşünme becerilerinin geliştirilmesi hedeflenir Kelly'ye göre her birey dünyaya ilişkin hipotez üreten, bu hipotezlere yönelik veri toplayan, dünyaya ilişkin kavramlarını yeni bilgiler karşısında test eden ve gerektiğinde değiştiren bir bilim adamı gibidir (Solomon, 1995)


Yapılandırmacı Sınıf


1 Kalabalık olmamalıdır Çünkü, öğrenmenin merkezinde öğrenci ve etkinlikleri vardır Her bir öğrencinin kişisel gelişiminin izlenebilmesi sınıf mevcutlarının azaltılması ile mümkün olabilir Bu mevcut maksimum (ülke şartları da göz önüne alındığında) 30 olmalıdır Ama gelecek açısından uzun vadede bu mevcut 20'ye indirilecek şekilde düşünülmelidir


2 Yapılandırmacı sınıf teknolojik olmalıdır Bilginin üretilebilmesi için sınıfın dünyaya açık olması gerekir Bu bilişim teknolojisi ile mümkün olabilir İnternet bağlantısı, telefon, televizyon, kitaplık (içi dolu), dersle ilgili gerekli materyal ve diğer donanımlarvs


3 Sınıflar branşlara ayrılmalıdırTürkçe sınıfı, matematik sınıfı, fenbilgisi sınıfı gibi… Her sınıfta ders için gerekli teknik donanım ve materyal standart olmalıdır


4 Sınıf en azından iki bölümden oluşmalıdır Biri klasik anlamda dersin yapıldığı bölüm diğeri de gerekli materyallerin ve her an kullanılmayan donanımların bulunduğu depo bölümü (mutfak kileri gibi düşünülebilir)


5 Sınıfın bir bölümü öğretmen ofisi gibi tasarlanmalıdır Ve her öğretmenin mümkünse bir sınıfı bulunmalıdır


6 Öğrenci her türülü etkinliği sınıfta yapabilecek standartlara ve ortama kavuşturulmalıdır Ödev ve çanta terkedilmelidir


7 Her öğrencinin özel masa, dolap ve mümkünse diz üstü bilgisayarı bulunmalıdır (uzun vadede bu planlama yapılmalıdır)


8 Yapılandırmacı sınıfların heterojen olmasına özen gösterilmelidir Bu, bilgi üretmeyi hedefleyen yapılandırmacılık için gerekli farklılık ve düşünce çatışmalarını kolaylaştıracaktır


9 Sınıf, düzen ve biçim değiştirmeyi kolaylaştıracak taşınabilir eklenip çıkarılabilir masa ve materyallerden oluşturulmalıdır


10 Sınıf, ses ve gürültüyü geçirmeyen teknoloji oluşturulmalıdır


11 Sınıf, öğrencinin okulda bulunmadığı zamanlarda (örneğin hastalık, örneğin o gün okula gitmek istemeyiş gibi) evde öğretimi sağlayacak, uzaktan öğretim teknolojisi ile desteklenmelidir


12 Sınıf öğrencide aitlik duygusunu oluşturacak bir biçimde dizayn edilmelidir Örneğin yaş özelliklerini göre, sınıfın ortak görüşleri doğrultusunda posterler, resimler ve mefruşatla dizayn edilmelidir