Devrent Deresini Duman Bürüdü Türküsü Ve Hikayesi

Bir tek Dervent Deresi'ni mu duman bürümüş ki? Kara bulutlar dolaşıyor yurdun birçok yeninde Fransızlar Adana'da Antep'te Mersin'de cirit atarkenYunan Ege'yi parsellemiş İngiliz'in Alman'ın hesapları daha başka Sözün kısası sömürgeciler pay etmiş yurdumuzu Buna razı olmayanlar yer yer çeteler kurmuş kimi dağa çıkmış kimi ovada vuruşuyor Baştakiler derseniz danışıklı zaten sen bana ilişme ben sana

Devir cumhuriyet öncesi Ege dağları da çatal yüreklerle dolu Yurdun işgaline gönlü razı olmayanlar efeler zeybekler kızanlarını toplayıp çıkmış dağa Bir yandan düşmanla savaşıyor öte yandan onlara yardım edenlerle Toz duman dost düşmana karışmış

Bir yanda gerçek yurtseverler canını dişine takmış yurdunu savunanlar; öte yandan işgalciler ve onların şakşakçıları Bir de çapulcular var Fırsatı ganimet bilip soygun için yol kesmek ırza geçmek için dağlara çıkan var Böylesine toz dumana karışık Kimin ne olduğu belli değil Kendine "Efe" diyen çıkıyor dağa Vuruyor kırıyor yol kesiyor bel kesiyor Salıyor adamlarını aşağı ünlü bir efenin adını verip para istiyor mal istiyor En çok da bunlar uğraştırıyor çeteleri Bir tek yol bel kesmekle kalmıyor bunlar bir de düşmana ihbarcılık şakşakçılık yapıyorlar Sözün kısası Ege dağları kaçak dolu Kanlıkısık'ta çakırcalı Kahrat'ta Gökçen Efe Bozdağ'da Avcı Aydın dağlarında Poslu Efe tirim tirim titretiyor yöreyi Olandan alıp olmayana dağıtıyor bunlar

Bunların arasında bir de Gavur Ali var O da kendine Efe dedirtenlerden Ama işbirlikçi İşgalcilerin adamı Yol kesen cinsinden Türkümüze konu olan olayın bir ayağı işte bu Ali Namı diğer Gavur Ali Ödemiş'in Kaymaklı köyünden Gavur Ali Varsıl bir ailenin oğlu Bir de kızkardeşi var Ali'nin Güzelliği dillerde Boylu poslu endamlı bir kız Ayşe Köyde kimse adıyla çağırmıyor Ayşe'yi tatlı dili nedeniyle herkes "Dudu" diyor Ayşe'ye Dudu aşağı Dudu yukarı

Bu türkünün öyküsünü anlatanlar aynı köyden Süleyman'dan söz ettiler Türkünün kahramanının adı Süleyman onlara göre Ne ki türküyü okuyanlardan kimi "Musa" olarak okuyor Kimi yazılı kaynaklarda da "Edepli" olarak geçiyor kahramanın adı Kitabın girişinde de açıkladığımız gibi televizyon programı için türküde geçen adın Süleyman olduğunu saptadıkları için biz de öykümüzü Süleyman üstüne kurduk

Türkünün de Süleyman adının geçenini seçtik Elimize geçen "Musa"lı notayı da kitabın sonuna ekledik Aslında bu durum ilk kez bu türküyle çıkmıyordu karşımıza Ne ki bu türkü birkaç isimle ama aynı ezgiyle okunduğu için daha göze batıyordu

Bunları açıkladıktan sonra dönelim öykümüze Ödemiş'in Kaymaklı köyünden Süleyman Aynı köyden Dudu'ya tutkun Ne ki Süleyman çok türkümüzün öyküsünde olduğu gibi Dudu'ya göre daha yoksul Ama gönül bu! Bir de şu var ki kimseye de eyvallahı yok Bir tek Dudu'ya boynu eyik Dudu'ya bağlı Arada bir gizlice buluşup söyleşiyorlar Yol yordam arıyorlar "Babam keçi inatlıdır Bir kere yok dedi mi he dedirtemezsin Nuh der Peygamber demez Ali abim dersen gavurun teki Kendini düşünür Bizi dileyimizce başgöz etmez bunlar En iyisi kaçıp gidelim Abim zaten dağda Araya zaman girince hepsi yumuşar Birkaç ay başka yerlerde kalırız sonra da onların gönlü olur Döner geliriz köye" diyor Dudu Süleyman dünden hazır Tek kaygısı Gavur Ali'nin kini "Ali kinlidir Dağa çıkalı burnu daha da büyüdü Rahat komaz İz sürüp ayırır bizi" diyor bir yandan; öte yandan da başka çıkar yolumuz yok Kaçacağız

Kinleri bitene kadar görünmeyiz Yarına hazır ol Dudu'm Yarından tezi yok gidelim"
Varıp anasına da açıyor durumu Süleyman "Böyleyken böyle Yarın gece Dudu'yu alıp gidiyorum ben Bu işin başka oluru yok Dudu da böyle istiyor Anası basası karaçalı Aradan çekilmiyorlar Görsünler el mi yaman bey mi?"

Anası karşı duruyor "Aman oğul onların şerrini üstümüze çekme Ali "gavur" adını boşa almadı Elin gavuruyla bir olup bizim efeleri ele veriyor Gaddar adamdır Gavur Ali Deve kinlidir üstelik Vazgeç oğul Biraz daha sabret Belki taş yürekleri yumuşar Gün doğmadan neler doğar Bakarsın efeler haller Gavur Ali'yi Ali giderse belleri kırılır Rıza gösterir anası babası"

Şunu diyor bunu diyor Ama Süleyman duymuyor "Dudu'yu yarın gece kaçıracağım Bu işin bekleri yok Nerden inceyse orda kırılsın" Ne desin anası Gözünün nuru evinin direği bir oğul "Kendini iyi kolla Bu gavur hınzırı şeytanla çomak oynar İyi de iz sürer Faka bastırmasın seni Tuzağa düşme Aluzaklara götür Dudu'yu Bizi de habersiz koma"

Gün aşıp akşam olunca atını eğerleyip heybesini terkisine atmış Süleyman Gecenin karanlığında varıp beklemiş Dudu'yu kavil yerinde çok geçmeden Dudu gelmiş elinde bohçasıyla Kuş gibi çarpıyor yüreği Dudu'nun Tez elden boşçayı yerleştirmişler heybeye Binmiş atın terkisine Dudu Dehlemişler Dervent Deresi'ne çevirmiş başını atın Vurmuş mahmuzları

Sabaha yakın Ödemiş'i tutmuşlar Varıp bir arkadaşının kapısını çalmış Süleyman Zaten haberli arkadaşı Bekliyorlar Buyur etmişler içeri Gereken izzet ikramı göstermişler
Ertesi gün Dudu'nun evinde anlaşılmış mesele Anasıbabası cin atında "Vay gahbenin oğlu vay! Gidinin oğlu! Demek bunu yapacaktın bize Alacağın olsun Bunu yanına bırakırsak" diye haykırıyorlar çok geçmeden de Gavur Ali iniyor köye "Vay gahpe analı vay! Ulan şerefimizi beş paralık ettin be! Bunu kormuyum yanına Beş mecitlik kurşun helal olsun sana Gördüğüm yerde mıhlamasam da Gavur Ali demesinler Benim bacımı kaçıracan ha! Alacağın olsun" deyip bangır bangır bağırıyor köy kahvesinde

Şu da var ki köylü içten içten keviniyor "Oh oldu! Dinsizin hakkından imansız gelir! İyi etti Süleyman Oh etti! Burnu sürtsün azıcık gavurun Anlasın dünyanın kaç bucak olduğunu" diyor

Gavur Ali fellik fellik arıyor Süleyman'ı Haber salmadığı yer kalmıyor İzini sürüyor Arıyor tarıyor boş Süleyman'la Dudu kayıp Aradan haftalar geçiyorııh! Aylara geçiyor Yok Bir haber çıkmıyor Gavur Ali küplerde Deliler gibi dönüyor ortalıkta Bakıyor olacak gibi değil İşin şeytanlığına kaçıyor "Canım ne var ki aramızda İki gönül bir olup karar vermişler Kan davası mı var aramızda Gençler Bir hatadır yapmışlar Gelsin el öpsünler barışalım Et tırnaktan ayrılır mı? Ne de olsa eniştemiz sayılır Herkes yanlış yapabilir" diye dedikodu salmış ortalığa

Bu sözler varıp Süleyman'ın kulağına ulaşmış Bir yandan yakalanmak korkusu bir yandan arkadaşına fazla yük olma duygusu zaten üzüyor Süleyman'ı Köylüleri gelip Gavur Ali'nin yumuşadığını söyleyince seviniyor Süleyman Tez elden hazırlığnı yapıyor Dudu'ya da anlatıyor durumu "Ali'nin yüreği yumuşamış Gelsin el öpsünler barışalım diyesiymiş Usandım gizlenmekten Bitsin bu korku Bu kaçış Gider babanın ananın elini öperiz Üçemmi dayı da girer araya Olur biter"

Dudu kararsız Dudu korkulu "Sen onları bilmezsin Deve kini vardır bizimkilerde Şeytanlığına düşünüyorlar bu işi Benim gönlüm razı değil Ama sen bilirsin"
Sözün kısası akşama doğru atlarına binip koyulmuşlar yola Dervent Deresini yatsıya doğru tutmuşlar Dervent Deresi de dere Dumanlı dere Boranlı dere Göz gözü görmüyor Zor güç yol buluyorlar Gecenin bir yarısında da Kaymaklı'ya ulaşıyorlar Anası babası sarmaş dolaş Süleyman'ın Süleyman'ı bırakıp Dudu'ya sarılıyorlar; onu bırakıp yine Süleyman'a sarılıyorlar Durumu sergiliyor baba "Gavur Ali'nin gönlü oldu Gelip el öpsünler dermiş Babası anası da onun ağzına bakıyor Sabah üçbeş büyük de bulalım birlikte gidersiniz Olur biter"

Sabahı zor etmiş Süleyman Tez elden kalkıp kahveye inmiş İnmiş ki büyüklerden birkaç kişi alıp kayınbabasına gitsinler Girip selam vermiş kahvedekinlere Dostlarla sarmaş dolaş hoşbeş Demeye kalmadan kahve kapısı bir tekmeyle açılmış Gavur Ali hışınla girmiş içeri Süleyman arkadaşlarıyla masada oturuyor Doğruca Süleyman'a yürümüş Ali "Vay gahpe dölü vay Vay ki düştün tuzağıma sonunda Sen kim benim bacımı kaçırmak kim? Benim şerefimle oynayacak adam mısın sen?" deyip belinden beşlisini çıkarmış Alnına çevirmiş namluyu Süleyman ne olduğunu anlamaya fırsat kalmadan yıkılmış yere Kaymaklı kahvesi anababa günü Masalar sandalyeler girmiş birbirine Gavur Ali silahını kınına koyup çıkmış dışarı Dağ yolunu tutmuş yeniden

Dudu haberi duyunca yerlere atmış kendini Süleyman'ın anasıbabası deli divane "Yediler oğlumu Kalleşlikle yediler" deyip yerlerde sürünüyorlar
Olay halkın diline başka yansıyor Dervent Deresi'nden alıp Kaymaklı kahvesine türküyle taşıyorlar olayı Varıp varıp günümüze de türküyle ulaşıyor

Dervent Deresi'ni duman bürüdü
Dumanın içinde Dudum yürüdü
Kaldır Dudum kollarını göster yüzünü
Dudumun yollarında kıydım canımı
Kaymakçı kahvesinde masa kuruldu
Masanın başında Süleyman vuruldu
Saatine varmadan Ödemiş'e duyuldu
Kaldır Dudum kollarını göster boyunu
Dudumun yollarında kıydım canımı