Herkes 8 Zeka İle Doğar...

Evet, durum böyle ama çocuğun yaşadığı ortama göre bazı zekâ alanları zamanla körelir Başarı da, çocuğun hangi tür zekâ alanının köreldiğinin belirlenip o yanının geliştirilmesine bağlıdır



Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyesi Prof Dr Özcan Demirel, çoklu zekâ kuramının amacının, eğitimde bireylerin neler yapabildiğinden çok neler yapabileceğinin düşünülmesi olduğunu belirtiyor


Herkesin sekiz zekâ ile doğduğuna dikkat çeken Demirel, bu konudaki sorularımızı yanıtladı:


Bu yönteme göre ders tasarımı nasıl yapılıyor?


- Öğretmen, örneğin cebir ve geometriyi bedensel zekâyı kullanarak öğretiyor Böylece kalem - kağıtla öğrenemeyen öğrenciler, model kurarak ve formülleri rol yapma ile göstererek daha kolay öğreniyorlar


Yöntemi öğretmen belirler


Tüm zekâ türleri kullanılarak ders yapılabilir mi?


- Evet Bazı öğretmenler derslerinde tüm türleri bütünleştirerek öğretimi daha uygun hale getiriyorlar Bazıları ise öğrencilerine o konuyu nasıl öğrenmek istediklerini sorarak, alanını kendilerinin seçmesini istiyor


Hangi zekâ türü daha önemli?


- Hepsine eşit derecede önem verilmeli Geleneksel sistemde dil ve matematik zekâsı üzerinde yoğunlaşılıyor Yeni kuramda ise öğrencilerde bulunan tüm güç ve becerilerin tanınması ve öğretilmesi görüşü temel alınıyor


Herkes 8 zekâ alanına sahip midir?


- Evet, tüm insanlar hepsine birden sahip olarak doğar Ancak öğrenciler sınıfa farklı zekâ alanları gelişmiş halde gelir Çünkü çevreler farklıdır Başka bir deyişle, her çocuk kendi zihinsel güç ve zayıflıklarıyla öğrenme ortamına katılır


Zamanla değişiklik olur mu?


- İnsanların sahip oldukları tüm zekâlar yaşam boyu gelişim halindedir Önemli olan çocuğun güçlü ve zayıf olduğu alanlarını görüp bunları geliştirecek uygulamalar yapılmasıdır Yapılacak en büyük yanlış, bir insanın özellikle bir çocuğun tek tür ile etiketlenmesidir


Yaşanılan ortamlar zekâları nasıl etkiliyor?


- Bu kuramın temelinde biyolojik ve kültürel boyutlar var Kültürler, farklı zekâ türlerine verdikleri değerle zekâ gelişiminde önemli rol oynuyor


Zekâları birlikte kullanmalı


Çevremizde hangi zekâ türüne daha fazla önem veriliyorsa o mu gelişiyor?


- Fazla değer verilen tür, diğerlerinden daha çok ve hızlı gelişiyor Çünkü kabul gören ve değer verilen davranışlar motivasyonu arttırıyor ve bireyi bu davranışları zenginleştirmeye yöneltiyor


Tüm türler birlikte kullanılamaz mı?


- Zekâlar her zaman birlikte çalışırlar ancak bu çok

karmaşık yollarla gerçekleşir Örneğin bir futbol oyuncusu koşarken, yakalarken ve vururken bedensel zekâyı; sahayı ve görevini tanırken mekansal zekâyı; oyunun kurallarını öğrenirken dil ve sosyal zekâyı; kendini değerlendirirken de içsel zekâyı kullanır



Hangi zekâyı etkin kullanıyorsunuz?


Aşağıdaki maddeleri dikkatle okuyarak, sizin ve çocuğunuz için en uygun olan cümleleri işaretleyin Çalışmanın sonunda her bir bölümde verdiğiniz yanıtları gözden geçirin Hangi bölüme verdiğiniz yanıt sayısı yüksek ise baskın olarak kullandığınız zekânız o olabilir Böylece geliştirmeniz gereken zekâ bölümlerini de fark edebilirsiniz


Sözsel - Dilsel


• Kitaplarım benim için çok önemli

• Konuşmadan, yazmadan veya söylemeden önce kelimeleri kafamda duyabilirim

• Televizyon veya filmi seyretmektense, radyo dinlemekten zevk alırım

• Scrabble gibi kelime türetme oyunlarını severim

• Tekerleme gibi dil oyunlarıyla kendimi ve başkalarını eğlendirmeyi severim

• Bazen diğer insanlar yazı veya konuşma dilimde kullandığım kelimelerin anlamlarını sorma ihtiyacını duyarlar

• Türkçe, edebiyat, İngilizce, sosyal bilgiler ve tarih derslerinden, matematik ve fen derslerine göre daha çok zevk alırım (alırdım)

• Bir yolda giderken manzaradan çok ilan tahtalarındaki kelimeler dikkatimi çeker

• Konuşmalarımda okuduğum veya duyduğum olaylara değinirim

• Yazmaktan çok hoşlanıyorum

• Zaman zaman amatörce ya da profesyonelce şiir veya yazılar yazarım


Mantıksal - Matematiksel


Kolaylıkla aklımdan işlemler yapabilirim

• Öğrenciyken matematik veya fen en sevdiğim derslerdi

• Mantıksal düşünme gerektiren oyunlar oynamayı ve problemler çözmeyi severim

• Eğer ile başlayan deneyler yaparım

• Aklım olaylarda bir mantık sırası, belli bir düzen arar

• Bilimdeki yeni gelişmelerle ilgilenirim

• Hemen her şeyin mantıksal bir açıklaması olduğuna inanırım

• Bazen net, soyut, kelimesiz ve imajsız olarak düşünürüm

• Diğer insanların yaptıkları ve söylediklerinde mantık yolu bulmayı severim

• Herşey ölçülüp, kategorize edilip, analiz edildiğinde daha rahat ederim

• Zekâ oyunlarından zevk alırım


Görsel - Mekânsal


• Gözlerimi kapattığımda genellikle net resimler görürüm

• Renklere karşı duyarlıyım

• Etrafımda gördüklerimi kaydetmek için sık sık fotoğraf makinası veya kamera kullanırım

• Puzzle ve bulmaca gibi görsel oyunları severim

• Canlı ve parlak rüyalar görürüm

• Tanımadığım bir yerde dolaşırken kolaylıkla yolumu bulurum

• Çizmeyi ve karalamayı severim

• Bana göre geometri cebirden daha kolaydı

• Yukarıdan kuşbaşı baktığımda bir şeyin nasıl görüneceğini kolaylıkla hayal ederim

• Resimleri çok olan yazılara bakmayı tercih ederim


Bedensel - Kinestetik


• Düzenli olarak bir spor dalıyla uğraşırım

• Uzun zaman hareketsiz oturmak çok zor gelir

• Dikiş dikme, dokuma, oyma, model yapma gibi ellerimi aktif olarak kullanabileceğim çalışmaları severim

• Güzel fikirlerim genellikle yürürken, koşarken veya başka bir fiziksel aktivite yaparken ortaya çıkar

• Boş vakitlerimi dışarda geçirmeyi severim

• Birisiyle konuşurken genellikle ellerimi veya başka şekillerde beden dilimi kullanırım

• Birşeyleri daha iyi öğrenmem için onlara dokunma ihtiyacı duyarım

• Deli gibi koşmayı veya benzeri çılgın hareketleri severim

• Kendimi 'koordinasyonu çok iyi' olarak tanımlıyorum

• Yeni bir beceri geliştirebilmem için okumak veya seyretmektense uygulamam gerekir

• Jest ve mimiklerimi, beden dilimi etkin olarak kullanırım


Müziksel - Ritmik


• Sesimin müziğe yatkın olduğunu düşünüyorum

• Bir notanın yanlış olduğunu hemen anlarım

• Sık sık radyodan, kasetten, diskten müzik dinlerim

• Bir enstrüman çalarım

• Müzik olmasaydı hayatım pek birşeye benzemezdi

• Yürürken aklımda genellikle bir müzik sesi olur

• Basit bir vurma aleti ile bile müziğe eşlik edebilirim

• Bir çok şarkının veya müzikalin bestesini yapabilirim

• Bir parçayı bir iki kere dinledikten sonra iyi bir şekilde söyleyebilirim

• Çalışırken veya yeni bir şey öğrenirken genellikle mırıldanırım


Kişilerarası - Sosyal


• Çevremdeki insanlar fikir danışmak için bana gelir

• Voleybol, basketbol gibi grup oyunlarını yüzme ve koşma gibi bireysel olanlara tercih ederim

• Bir sorunum olduğunda kendi başıma çözmek yerine, birinin yardımına ihtiyaç duyarım

• En az üç tane yakın arkadaşım vardır

• Sosyal olabileceğim oyunları tercih ederim

• Bildiğim şeyleri başkalarına da öğretmeyi severim

• Kendimi lider olarak görüyorum

• Kalabalığın ortasında kendimi rahat hissederim

• İşimle veya topluluğumla ilgili sosyal olaylara katılmayı severim

• Evde yalnız kalmaktansa bir arkadaş toplantısına gitmeyi tercih ederim


Kişisel - İçsel


Düzenli olarak meditasyon, değerlendirme veya hayatla ilgili önemli soruları düşünerek vakit geçiririm

Kendim hakkında daha fazla bilgi edinmek için kişisel gelişim seminerlerine ve rehberlik toplantılarına katılırım

Aksiliklere esneklikle yaklaşırım

Yalnızca benim bildiğim bir hobim vardır

Hayatımla ilgili düzenli olarak düşündüğüm önemli amaçlarım vardır

Güçlü ve zayıf olduğum yönlerime mantıklı bir bakış açım vardır

Etrafımda birçok insanın olduğu kalabalık bir yerde olmak yerine, tek başıma bir odada hafta sonu geçirmeyi tercih ederim

Kendimi, istekleri güçlü ve bağımsız hissederim

Kendi işimi kendim yaratırım ve hatta kendi işimin sahibi olmayı da düşünmüşümdür


Sibel Kahraman