Canlıların Bilinmeyen Yönleri...

Evlerimizde yada işyerlerimizde sıklıkla karşılaştığımız canlılar vardır, birde bunun yanında hiç tanımadığımız yağmur ormanı canlıları, kutup canlıları yada çöl hayvanları vardırki bunları ancak belgesellerde gorebiliyoruzFakat gördüğümüz bu canlılar kendi dünyalarında mucizevi bir yaşam sürdürmektedirler Her canlı yaşadığı ortama olagan üstü bir uyum içerisindedir Buna karşın beslenme, avlanma ve ilginç savunma mekanizmaları ise insanı gerçektende hayrete düşürmektedir

Doğada yaklaşık olarak 40 milyonun üzerinde farklı canlı türü yaşamaktadır Bu gerçekende çok yüksek bir rakamdırFakat bu canlıların yanlızca küçük bir bölümü var olmasaydı şu an dünya üzerindeki "Ekolojik" dengeler altüst olacaktı Sitenin bu bolümünde,canlıların yaşadıgı bu ortak ekosistem içerisinde birbirleriyle ne tür bir ilişki içinde olduklarını özetlemeye çalıştım

PİRENİN TEKNOLOJİSİ

Canlı dostlarımızdan birisi olan pire vucut yapısının ufaklığına karşın olağan üstü bir tasarıma sahiptirHiç düşündünüzmü " Bir pire nasıl oluyorda kendi vücudunun 30 - 40 katı yuksekliğe sıçrayabiliyor ? "Bu sorunun cevabını pirenin anatomisini inceleyerek vermeye çalışalım

Yandaki resimde mikroskop altına yatırılmış bir pire görülüyorBelkide herkese itici gelen bu hayvan aslında bir muhendislik harikasıdırBir pire kuvvetli bir biçimde sıçradığı vakit 30-40 cm uzağa gidebilirBunu ise bacaklarındaki özel bir sisteme borçludur


Şaşırtıcı olan bulgu ise, sıçramasindaki asıl etmenin bacak kaslarında değil, bacaklara bağlı potansiyel bir yay siteminde olduğudurBu sistem tıpkı bir sapan gibi çalışır Bir miktar enerjiyi depo eden bu esnek sistem depoladığı potansiyel enerjiyi aniden bacaklara aktarırBacaklara aktarılan bu kinetik enerji sadece %5 lik bir kayıpla pirenin olağan üstü bir yuksekliğe sıçramasına neden olur



Şu an insanlar tarafından üstün teknolojiyle üretilen yay,lastik vb maddeler bile depoladıkları enerjiyi ancak %15 lik bir kayıpla kinetik enerjiye çevirebilmektedirFakat bu kayıp pirenin bacaklarındaki sistemde %5 tirBu derece muthiş bir tasarıma sahip bir pire boyunun 80 - 100 katı yüksekliğe kadar rahatça sıçrayabilir

Pire kendinden 100 kat yükseğe sıçradıktan sonra büyük bir hızla yere düşerBuna rağmen vücüdünda hiçbir zarar meydana gelmezÇünki vücudunda iskelet sistemi yerine pamuk gibi yumuşak tabakalar bulunurÖrneğin böceklerin sert kabuklarına karşın pirelerin kabukları oldukca yumuşak bir yapıya sahiptirBu yapı şiddetli darbeleri emerek pirenin hasar görmesini engeller



SUDAKİ TUZAK

Bazı okyanus ve tatlı sularda yaşayan bir tür bitki beslenme ihtiyacını ilginç bir tuzak sistemiyle karşılamaktadırBu bitkinin Türkce ismi " Su kapanı " dırBu bitki tıpkı sönmuş bir balona benzerBitkinin vücudunun etrafından sarkan ilginç uzantılar vardırBu uzantılar aslında dokunma duyusunu algılayabilen reseptörlerdirBunun dışında birde bitkinin gövdesinin yanında bir kapakçık bulunurYakınlardan geçen bir canlı bu reseptörlere dokunduğu vakit kapakçık derhal açılırBir vakum sistemiyle bitkinin içine süratle su dolmaya başlar



Şeklin sağdaki ve alttaki bölumlerindede görüldüğü gibi suyun akım şiddetine kapılan canlı bitkinin içerisine sürüklenirArdından kapak süratle kapanır

Tabii bundan sonra canlının yapacağı pek birşey kalmazBu aşamadan sonra bitki salgıladığı enzimlerle (eritici maddelerle) böceği sindirerek besin ihtiyacını karşılamış olur


BİR ARININ HİKAYESİ

Hiç merak ettinizmi acaba arılar niçin bal yapar ?Bir arı yaşamı boyunca ortalama olarak 3 - 4 damla bal üretebilirFakat ürettiği bu bal bile kendi besin ihtiyacının çok üzerindedirBu ise insanın aklına kocaman bir soru işaretinide beraberinde getirmektedirDoğadaki tüm canlılar gereğinden fazla besin toplayarak israf yapmaktan kaçınırlarFakat arılar tam aksine, bir kovan arı sürüsü için gerekli olan 100 - 150 gram bal yerine litrelerce bal üretirlerBunun nedenini arının yaşam hikayesini inceleyerek açıklamaya çalışalım

Arının macerası kovanı terketmekle başlarArıdaki koku reseptörleri o kadar hassastır ki bu reseptörler kilometrelerce ötedeki güzel kokulu bir nektar çiçeginin bile varlığını algılayabilirArı çiçege vardığı vakit nektarını ağız aletleriyle içine çekmeye başlarArının diğer bir mucizevi özelligi ise geldiği yolu hiç şaşırmadan kilometrelerce ötedeki kovana tekrar ulaşabilmesidirArı yolculuk esnasında midesine depoladığı nektarı bala dönüstürmektedirBunu ise midesindeki o eşsiz enzimlerle gerçekleştirir

Arının sahip oldugu bu mükemmel özellikler bununla da bitmezAltıgen petekler üreten arılar bir mimara bile parmak ısırtacak ince hesaplamalar yaparlar

Matematikçiler arıların niçin peteklerini beşgen, dörtgen, üçgen veya sekizgen değilde altıgen yaptıklarını merak edip hesaplamaları kağıda dökmüşlerKarşılaşılan sonuç ise insana adeta " Arı ne zaman matematik öğrendi " dedirtiyor

Altıgen diğer çokgenlere gore kenar uzunluklarının toplamı en kısa olan şekildirBunu bilen arı peteğini altıgen yaparak en az malzemeyle en fazla peteği üretmektedirBöylelikle malzemeyi tasarruflu kullanarak balmumu israfını önlemiştirAyrıca altıgenler, yapıldığı petekte üretilen balı muhafaza etmek açısından maksimum hacim sağlarTabii arıların mucizeleri bununlada bitmiyor

Bir arı kolonisi peteklerini yatayla 7-8 derecelik bir açı yapacak şekilde inşaa ederBöyle yapmasının nedeni peteğin içine bırakılan balın yere dökulmemesi içindirİlginç olan ise bu açının hiçbir zaman şaşmamasıdır

Arılar peteklerini üretirken kovanın farklı yerlerinden başlarlarFakat arılar o kadar hassas hesaplamalar yaparlarki peteklerini merkezde kavuşturmalarına rağmen altıgenlerin simetrisinde bir bozukluk olmaz





Başka bir şekilde açıklayalım

Kovanın 4 köşesinden arılar peteği inşaa etmeye başlıyorlarHer bir arı altıgenleri kusursuz bir biçimde meydana getiriyorKovanlar köşelerden merkeze doğru ilerliyor ve en sonunda merkezde birleşiyorlarArılar öyle bir hesap yapmıştırki merkezde birbirleriyle kavuşan altıgen grupları birbirine yapıştırıldığında sanki altıgen yapımına merkezden başlanılmış gibi bir izlenim verirVe dahası petekteki altıgenlerin herbiri aynı boyutta olup aralarında büyüklük olarak 1 mm bile fark yoktur
Gerçekten çok ince hesaplar üzerine oturtulmuş bu mimari eserin düşünme yeteneği olmayan küçücük böcekler tarafından yapılması, bir güç tarafından insanların hizmetine verildiğini göstermektedir