Hücre Bölünmesi...

Vücudumuzda her an he saniye bir hücre, ölmekte fakat bu hücrelerin yerini yeni hücreler almaktadırHücreler ise bölünerek çoğalırlarElimizde ayağımızda yada vücudumuzun herhangi bir bölgesinde bir yara meydana geldiği zaman bu yara bir kaç gün içerisinde kapanmaya başlayacaktırAçık bir yaranın kapanmasıda yine hücre bölünmesiyle gerçekleşir Hücre bölünmesi iki tiptirBirincisi " Mayoz " ikincisi ise " Mitoz " ' durMayoz bölünme esnasında meydana gelen yavru hücrelerde DNA miktarı yarı arıya düşürülürFakat mitoz bölünmede DNA miktarı sabit kalır

Bunun önemi nedir ?
Canlıların vücudunda hücrelerden eşey hücreleri hariç diğer tüm hücrelerinde 2n sayıda kromozom, eşey hücrelerinde ise n sayıda kromozom bulunurErkek bireyden gelen sperm taşıdığı n sayıdaki kromozomu, dişi bireyden gelen ve yine n sayıda kromozom taşıyan yumurta ile birleştirirSonuç olarak 2n kromozomlu bir zigot meydana gelirki normal bir bireyde olması gereken kromozom miktarıda budur

Eğer eşey hücrelerinde de diğer hücrelerdeki gibi 2n kromozom bulunsaydı erkekten gelen sperm ile dişiden gelen yumurtanın birleşmesi neticesinde meydana gelecek olan zigotta 4 n kromozom bulunacaktıVe bu kromozom sayısı her nesilde iki katına çıkacak ve canlıların yavruları birer hilkat garibesine dönüşecektiHücre böyle bir faciaya meydan vermemek için mayoz bölünme ile eşey hücrelerindeki DNA miktarı yarıya indirir

Zigot meydana geldikten sonra mayoz bölünme devam etseydi bu seferde DNA miktarı her yavru hücrede yarıya düşecek ve en sonunda DNA dan eser kalmayacaktıHücre bu problemide Mitoz bölünme yoluyla halletmiştirMitoz bölünmede ise hücre içerisindeki DNA miktarı sabit tutulur

DNA nın iki katına çıkması işlemi ise yukarı şekilde gösterilen " Replikasyon " mekanizması ile gerçekleştirlir DNA kırılma noktasından tıpkı bir fermuar gibi açılır ve tek zincire düşerTek zincirler, ortamda bulunan serbest nükleotidleri kullanarak kendilerini eşlemeye başlarlarBöylelikle oluşan iki yeni zincirle DNA miktarı 2 katına çıkarılır

Mitoz bölünmede bu zincirlerden birisi birinci yavru hücreye giderken diğer zincir ise ikinci yavru hücreye giderBölünme 4 aşamada meydana gelirBu aşamalar sırasıyla ;

Profaz
Metafaz
Anafaz
Telofaz dır

1-) Profaz aşamasında kromatin iplikçikler katlanmalar meydana getirerek kromzomları oluştururlarBu esnada nukleus parçalanmış ve kromozomlar serbetst kalmıştır

2-) Metafaz aşamasında kromozomlar hücrenin ekvator hizasında bağımsız bir şekilde dizilirlerBu aşamada sentriollerden türevlenen iğ iplikleri kromozomların sentriol adı verilen özel bir bölgesine bağlanırlar

3-) Anafaz aşamasında sentrioller iğ iplikleri ile bağlı oldukları kromozomları kutuplara doğru çekmeye başlarlar

4-) Son aşama olan telofazda ise merkezden perifere (dış tarafa) doğru yeni hücre zarı oluşmaya başlar (Bu oluşum bazen periferden merkeze doğru olabilir)
Aşamalar sona erdiğinde iki yavru hücre meydana gelmiş olurBu aşamalar mayozda ve mitozda aynıdır

Hücre mitoz bölünme geçirecekse DNA miktarı iki katına çıkarılırEğer mayoz bölünme geçirecekse DNA miktarı sabit tutulur ve böylelikle yavru hücrelerdeki DNA miktarı yarıya indirilmiş olurİnsan somatik hücreleri (eşey hücreleri dışındaki tüm hücreleri) ' nde bölünme esnasında 46 kromozom bulunurKromozomlar birer çift olup son iki tanesi eşey kromozomu adını alır

Sağdaki şekilde elektron mikroskobuyla fotoğrafı çekilen kromozomların soldaki şekilde sınıflandırılmış şekli görülüyorHepsinden bir çift bulunan kromozomların bir tanesi bir yavru hücreye giderken diğeri ikinci yavru hücreye giderBöylelikle kromozomlar eşit miktarda hücrelere taksim edilmiş olurFakat eşey kromozomları birbirinin aynı değildirBu kromozomlardan birisi dişi yavruyu, diğeri erkek yavruyu temsil eder

Bunu formüllerle ifade etmeye çalışalım ;
Kromozomlardan büyük olanı dişi eşey kromozomu olsun ve " X " harfiyle gösterilsinKüçük olan diğeri ise erkek eşey kromozomu olsun ve " x " harfiyle gösterilsin

Bu kromozomlar bölünme esnasında eşey hücrelerine dağıtılırken birisi birinci eşey hücresine, diğeri ise ikinci eşey hücresine gider

Eşey hücrelerinden birisi 22 + x tane kromozom taşı
rken diğeri 22 + X tane kromozom taşırKromozom sayıları her ikisindede eşittir fakat eşey kromozomları bakımında farklılık gösterirX harfini dişi olarak x harfini ise erkek olarak belirtmiştikİşte doktorlar dünyaya gelecek olan bir yavrunun erkekmi yoksa kızmı olacağını bu kromozomlara bakarak tespit edebilirler

Bir yavru, eşey hücrelerinin birleşmesiyle meydana geldiğine göre, yavrunun somatik hücrelerinden birisinin eşey kromozomlarına bakılarak erkek veya kız olduğu anlaşılabilirEğer yavru kız olacaksa kromozomları 44 + XX, erkek olacaksa 44 + Xx şeklinde görünür

Hücre, gerek organellerinin yapısı bakımından gerekse içerisinde cereyan eden metabolik olaylar bakımından gerçekten insanın hayal gücünü zorlayan bir yapıya sahiptirAncak mikroskopla görülen bir hücrenin içerisinde bu derece kompleks bir dünyanın varlığı, sonsuz bir akıl tarafından dizayn edildiğinin açık bir delilidir
Hücre için buraya dökülen bilgiler, hücre hakında bilinen veya bilinmeyen bilgilerin toz tanesi kadar bir kısımını teşkil etmektedirTeknoloji ilerledikçe hücre içerisindeki karmaşanın boyutu biraz daha belirgin bir hale gelmekte, tesadüf kavramı her defasında biraz daha çökmektedir