07-16-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Abiyotik Çevre...
1 İKLİM İklim bütün yaşama yerlerinin üzerini bir örtü gibi kapamış ve doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak buradaki canlılara etkisi olmuştur İklim tek bir etken değil bir etken grubudur (Kansu, 1988) Atmosfer sıcaklığı, basınç, nemlilik ve bunların hepsinin bir aradaki hareketine hava diyoruz Hava günlere, haftalara, aylara ve yıllara göre değişiklik gösterir ve havanın bu değişikliği böceğin bulunma çokluğunu, ömrünü, gelişme hızını sezondan sezona etkiler
Öte yandan iklim ise birkaç yıllık bir süre zarfında bir bölge üzerinde havanın ortalama durumudur (Romoser & Staffolano, 1994) Hava hızlı bir şekilde değişir ancak iklim çok yıllık periyotla çok yavaş değişir ya da hemen hemen aynı kalır İncelememiz gereken mikroklima adını verdiğimiz genel olarak bitki örtüsü ile değişen ve atmosferin gayet sıcak tabakalarına ve özel yaşama yerlerine ait olan alandır Hatta bundan ufak bir diğer iklimde mikro-mikroklima (böcek iklimidir)
Bunun yerden itibaren yüksekliği sadece birkaç mm dir (Kansu, 1978) 1 1 Sıcaklık Yaşamın normal olarak süregeldiği sıcaklıklara biyokinetik sıcaklık denir Böcekler poikloterm (heteroform=değişken sıcaklık) hayvanlar olduklarından vücut sıcaklıkları çevre sıcaklığına bağlıdır Sabit sıcaklıklı hayvanlardaki gibi iç kimyasal olaylara ısı üretebilmesine karşın ortaya çıkan ısı, bilinen fiziksel kurallara göre dışarı savrulur ve vücut sıcaklığı çevre sıcaklığı ile aynı düzeye gelir (Demirsoy, 1997) Vücut sıcaklığı değişken olan böceklerde sıcaklığın ayarlanmasında üç farklı durum gözlenir
1 Helioterm: Güneşle ısınanlar
2 Dikloterm: 10-300C ortam ile eş sıcaklıkta olanlar yani fiziksel kimyasal ayar
3 Şimiyoterm: Kas hareketiyle sıcaklığını yükseltenler (Kansu, 1988)
Her böcek türü için hayatta kalınabilecek sıcaklığın iyi ayarlanmış bir dizisi vardır Bu diziden aşırı düşük ya da yüksek sıcaklığa maruz kalmanın sonucu ölümdür Dayanılır sıcaklık dizisi tür için fizyolojik duruma, türler arasında ise türden türe değişim gösterir Bu yüzden: yüksek ya da düşük sıcaklıklara maruz kalan birey hayatta kalabildiği zaman ömrü boyunca onu öldürebilecek zamanlar ve mekanlar olacaktır
Örneğin pek çok böcek sonbahar ve kışın daha düşük sıcaklıklarda ilkbahar ve yaz mevsiminden daha çok hayatta kalabilirler Tropik türler “0” derece sıcaklığa genellikle daha az dayanırlar Karasal böceklerin, suda yaşayan böceklere oranla daha geniş sıcaklık toleransı vardır ve karasal böceklerin yetişme yerindeki sıcaklık toleransı suda yaşayanlarınkinden daha geniştir Canlıların en iyi faaliyet gösterdiği sıcaklığa optimum sıcaklık denir Genelde böcekler 0-55 0C arasında optimum sıcaklıklara değişim gösterir Böcek için en uygun sıcaklık +26 0C’dir Toylar’a göre optimal sıcaklık 22-38 0C arasındadır Ancak bu toleransın altındaki sıcaklıklarda hayatta kalabilecek istisnai türler de vardır
|
|
|