Nem...

Düşük Nemin Zararları
Ev ortamı için ideal nem aralığı %30-60 arasıdır Düşük nemde Canlılar için cilt kuruması, aşırı susama, mukoza iritasyonu, enfeksiyonlara açık hale gelme, göz kuruluğu, alerjik problemlerde artma, “hasta bina sendromu” ( plaza sendromu ) gibi sorunlar ortaya çıkar

Bitkilerde kuruma, yapraklarda sararma görülür Cansızlar için ise özellikle kitaplarda ve diğer ahşap ürünlerinde su kaybı sonucu zarar oluşur Bu sebeple müzik aletleri ve kitaplıklar için nem kontrolü çok önemlidir Aynı nedenle müzelerde nemi sabit tutan düzenekler kullanılmaktadır

Düşük nem aynı zamanda Statik elektriklenmeyi de arttırmaktadır Yüksek nemde ise insanlarda terleme fonksiyonu olumsuz etkilenir Terleme vücudun soğuma mekanizmasıdır Havada nemin yüksek olduğu durumda buharlaşma olmayacağından kişi terleyemez ve sıcaktan etkilenir Bu durum halk arasında güneş çarpması olarak adlandırılan durumun da sebebidir

Yüksek Nemin Zararları
Yüksek nemde yüzeylerde su yoğunlaşması olacağından Mobilya ve eşyalar, bilhassa metal aksam ve Elektrik tesisatları zarar görür Yosunlar, küfler yüksek nemde yaşam bulur, ev akarları yüksek nemde daha hızlı ürerler Çoğu zaman düşük nemli ortamları olduğundan daha soğuk, yüksek nemli ortamları da olduğundan daha sıcak hissederiz Evlerimizde üşüdüğümüzde ısıtıcıların derecesini yükseltmeden önce nemi kontrol ederek durumu daha kötüleştirecek hareketlerden, yani ısıyı arttırmaktan kaçınabiliriz Evlerde nemi düşürmek, yükseltmekten daha zordur

Klima cihazları evdeki nemi alarak sıvı halde dışarıya verirler; klimadan sokağa akan Su, aslında evdeki su buharıdır Bu sebeple yazın klimalı ortamlarda nemin aşırı düşmesi tehlikesi vardır Klima cihazının dikkatli kullanımı ile nem kontrolü yapılabilir Bilhassa küçük mekanlarda nemi almak için kullanılan ve kimyasal Madde içeren ürünler de vardır

Nemi Artırmanın Yolu
Nemi arttırmanın yolu ortama daha fazla su buharı vermekten geçer Bunu en basitinden çaydanlık ile de yapabiliriz Daha teknik bir çözüm için hava nemlendiriciler kullanılır Bunlar sıcak ve soğuk buhar veren aletlerdir: Sıcak buhar veren cihazlar Suyu ısıtarak dışarı verirler Avantajı daha verimli olmasıdır, nemi kısa sürede yükseltirler Sıcak buhar havadan hafif olduğu için yükselir ve odaya yayılır Su yüksek ısıya ulaştığı için hijyenik avantajı vardır Dezavantajı elektrik tüketiminin yüksek olmasıdır

Sıcak buhara da dikkat edilmelidir, yanma riski vardır Soğuk buhar veren cihazlar suyu çok yüksek frekansta titreşen bir çubuk ya da pervane veya püskürtücü yardımı ile çok küçük parçacıklara ayırıp bir pervane (fan) yardımı ile havaya verirler Avantajı elektrik tüketiminin az olmasıdır Dezavantajı ise Sudabulunabilecek her türlü kirleticiyi havaya karıştırabileceğinden temiz su ile kullanılması gereği, dolayısı ile hijyen problemi olmasıdır

Bu cihazların temizliği daha zordur, içinde yosun üremesi kolay olur Ayrıca verim düşüktür, soğuk “buhar” yükselemez ve yere doğru iner Havaya karışması daha zor olduğundan etkisi daha sınırlıdır Bunları yüksek yerlerde çalıştırmak verimi arttırır Eğer evimizde nem ölçer yoksa kışın camda buğu oluşuncaya kadar bu aletleri çalıştırmak, buğu oluşunca durdurmak bir çözümdür Yazın ise nemin yüksek olduğu gündüz saatlerinde Camların gereksiz yere açılmaması, geceleri ortamın havalandırılması faydalı olabilir

Sonuç olarak, şahsi kanaatim, yaşama ortamındaki nemin ortam ısısından daha önemli bir kriter olduğu yönündedir Buna rağmen kişiler nadiren neme dikkat etmektedirler İstanbul`da merkezi ısıtmalı evlerdeki nem, mevsime göre %30-80 arasında değişmektedir Pek çok Elektronik nem ölçer Sağlıklı aralığı %40-60 olarak verir ve nem ayarlamasının özenle yapılması çok önemlidir İnsan vücudunun %80`inin su olduğunu düşünecek olursak ortamdaki nem dengesinin sağlık için önemi daha iyi anlaşılabilir

1 Mutlak Nem
1 m3 hava içerisinde bulunan su buharı miktarıdır Gram olarak ifade edilir Mutlak nem, sıcaklık ve buharlaşmanın fazla olduğu ekvatoral bölgede, alçak yerlerde ve deniz kenarlarında fazla, kutup bölgelerinde, yüksek dağlarda, kara içlerinde ve soğuk yerlerde azdır Mutlak nem sıcaklıkla doğru yükseltiyle ters orantılıdır
Havadaki nem miktarını;
- Sıcaklık (Buharlaşma şiddeti)
- Su kütlesinin yüzey genişliği (deniz, göl)
- Yükselti
- Rüzgâr
- Okyanus akıntıları etkiler

2 Maksimum Nem (Doyma noktası)
1 metreküp havanın belli sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarına maksimum nem denir Maksimum nem sıcaklığa bağlı olarak değişir Sıcaklık arttıkça hava genişleyeceğinden taşıyabileceği nem miktarı artar Sıcaklık azaldıkça hava büzülür ve böylece taşıyabileceği nem miktarı azalır Maksimum nem sıcaklıkla doğru, yükseltiyle ters orantılıdır
Havanın her sıcaklıkta taşıyabileceği nem miktarı farklıdır

3 Bağıl (Oransal – Nisbi – Özgül) Nem
Bağıl nem, belli bir sıcaklıkta havada mevcut su buharı miktarının, havanın o sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla su buharı miktarına (maksimum neme) oranıdır Yüzde olarak ifade edilir

Örneğin 0 °C’deki bir hava kütlesi yaklaşık olarak 5 gram nem taşır Bu sıcaklıkta hava içerisinde 2 gram nem varsa havanın bağıl nemi yaklaşık % 40?dır

Mutlak nem ile maksimum nem arasındaki farka havanın nem açığı denir Verilen örnekte havanın nem açığı 3 gr (% 60) dır Bağıl nem ile nem açığının toplamı 100 olmalıdır (Yukarıdaki örnekte bağıl nem % 40, nem açığı % 60 dır Toplam %100 eder)

- Mutlak nem, maksimum neme erişince hava nem bakımından doyma noktasına ulaşır Bağıl nem % 100 olur Havanın nem açığı kapanır Bir yerde sıcaklık arttığı zaman havanın maksimum nemi arttığından hava doyma noktasından uzaklaşır Nem açığı artar, bağıl nem azalır Yani sıcaklıkla bağıl nem arasında ters orantı vardır

- Çöllerde, kara içlerinde bağıl nem azdır

- Deniz üzerinde, Ekvatoral bölgede, kutuplarda bağıl nem fazladır

Nem Nedir
Nem, Havada bulunan Su buharı Hafif ıslaklık, rutubet nem, havada bulunan su buharı miktarıdır nemölçümlerinde mutlak nem, bağıl nem ve spesifik nem hesaplanır Mutlak nem birim hacimdeki nem miktarıdır Gram / metreküp olarak verilir Bağıl nem Havadaki nem miktarının o Havanın alabileceği maksimum neme olan oranıdır Birimsel olarak verilir ve Sıcaklık ile ters orantılıdır

Spesifik Nem
Spesifik nem ise bir gazda bulunan su buharının ağırlığının Gaz ağırlığına olan oranıdır İngilizcede moisture ise bir katının aldığı ya da verdiği Sıvı miktarına denir Türkçede ise tam bir karşılığı yoktur, rutubet olarak adlandırılabilir

Çiğ noktasında ise yüzey üzerindeki bağıl nem %100’e eşittir Bu, çiğ noktasın sıcaklığında havanın (ya da ilgili gazın) suya doyduğu anlamına gelir, Sıcaklığın biraz daha azalması durumunda yüzey üzerinde bir miktar su yoğunlaşacaktır

Üç cins nem ölçümü vardır: mutlak nem, bağıl nem ve spesifik nem Hava durumu bültenlerinde bahsedilen ve bu sebeple en sık karşılaşılan nem türü bağıl nemdir (relative)

Bağıl nem yüzde ile belirtilir Mutlak nem 1 metreküp havada kaç kilo su buharı olduğunu bildirir, spesifik nem ise su buharının havaya olan oranını verir, yani bir kilo havada kaç kilo su buharı olduğunu söyler Bizlerin ilgilendiği nem cinsi bağıl nemdir, yani bir gaz karışımındaki su buharının kısmi Basıncının suya göre oranıdır

Nem ile uğraşırken dikkat edilmesi gereken bir konu da sıcaklıktır Daha Sıcak hava daha fazla nem tutma kapasitesine sahiptir Bu sebeple yazın yüksek nemli havalarla karşılaşmaktayız Kışın ise ısıtıcıların da desteği ile kapalı ortamlarda nem azlığı gündeme gelmektedir Yani ideal nem yerine “ideal yaşam koşulları”, yani ideal ortam ısısı ve nemi demek uygun olacaktır

Aslında nem açısından bizim kontrol edebileceğimiz şey kapalı ortamdaki nem, yani yaşam ortamındaki nem miktarıdır Kontrol ölçmeyi gerektirir, nemi ölçen aletlere nemölçer denir Isıyı ölçen aletlere termometre denildiği gibi nem ölçerlere de higrometre dendiği de olur