Çocuklarda 'Obezite' Nasıl Önlenir

Çocuklarda 'Obezite' nasıl önlenir

Çocuk (6-11 yaş) ve ergenlerdeki (12-17 yaş) obezite genellikle yetişkinlikte de devam eden, ciddi sağlık ve sosyal problemler doğuran bir konudur Önleme programlarının uygulanması, ergen ve çocuk bireylerin konunun önemini iyi bir şekilde anlayabilmesi ,obezitenin toplum içindeki yaygınlığının azalması için çok önemlidir


ÇOCUKLUK ÇAĞI OBEZİTESİNİN NEDENLERİ


Çocukluk ve ergenlik dönemi obezitesine pek çok faktör katkıda bulunmaktadır Bunların bir kısmı değiştirilebilir, bir kısmı ise değiştirilemezler


Değiştirilebilir nedenler şunlardır:


Fiziksel aktivite: Düzenli aktivite yoksunluğu, hareketsiz yaşam tarzı, çok fazla televizyon seyretme, bilgisayar kullanımı vb


Sosyo-ekonomik koşullar: Düşük aile geliri ve çalışmayan ebeveynler


Yeme alışkanlıkları: Yüksek kalori içeren yiyeceklerin aşırı tüketimi, aç olmadığı halde yemek, televizyon karşısında veya ders çalışırken atıştırmak


Çevresel faktörler; yüksek kalorili yiyeceklere yönelmeyi artıran reklamlar vb

Değiştirilemez nedenler şunlardır:


Genetik: Fazla kilolu ve obez ailelerin çocukları obezite için yüksek risk grubundadır


TANI


Yaşına ve cinsine göre 95 persentilin üzerinde olan çocuk ve ergenlerin bir çocuk doktoru tarafından obezite ve bağlantılı hastalıklar açısından değerlendirilmeleri çok önemlidir


Sağlık Riskleri


Kalp Hastalıkları Risk Faktörleri: Obez çocuklarda yapılan çalışmalar normalin üstünde tansiyon ve kalp hastalıklarına rastlandığını göstermektedir


Tip 2 Diyabet Risk Faktörleri: Obez çocuk ve ergenlerde tip '2 şeker hastalığında artış gözlenmektedir


Ortopedik Risk Faktörleri: Fazla kilolar kemik ve eklemlerde baskı yaratarak çocukların anormal gelişim özellikleri göstermelerine neden olabilir


Cilt Bozuklukları Risk Faktörleri: Cilt kızarıklıkları, kasıklarda ve koltuk altlarında renk değişimi


Psikolojik Risk Faktörleri: Düşük benlik saygısı, olumsuz benlik imajı, depresyon, içe kapanma ve sosyal ortamlardan uzaklaşma


4 Hareketsiz yaşam belirtileri: Fazla TV seyretme, düşük fiziksel aktivite


5 Yaşıtlarına göre daha uzun boy


6 Sigara kullanımı: Araştırmalar, erken yaşta sigaraya başlama nedeni olarak kilo kontrolü isteğini göstermektedir


TEDAVİ


Çocuk ve ergenlerde obezite tedavisinin en önemli parçalarından bir tanesi, anne babaların ve sağlık uzmanlarının duyarlı ve pozitif bir yaklaşım benimsemeleridir Küçük ve başarılabilir hedefler seçilmelidir ki, normal gelişim sürecini etkilemeden ve cesaret kırmadan tedavi sürdürülebilsin Obezite tedavisine ihtiyaç olduğu anlaşıldıktan sonra sağlık çalışanları bir veya daha fazla seçenek sunmaktadırlar


Bunlar:


1 Beslenme Tedavisi:

Çocukların ihtiyaçları konusunda uzmanlaşmış bir diyetisyen danışmanlığı obezite tedavisinin değerli bir parçasıdır Tedavi sürecinde sağlıklı bir gelişim için beslenme uzmanları uygun besinler önerecektir


2 Fiziksel Aktivite:

Yapılan araştırmalar çocuklara günde en az 60 dakika orta dereceli fiziksel aktivite önermektedir Spor kulüplerine üye olmak, yüzme,bisiklete binmek ,çeşitli oyunlar oynamak çok önemlidir


3 Davranış Tedavisi:

Davranış tedavisi, sağlıklı bir kiloya sahip olabilmek için gereken beslenme ve fiziksel alışkanlıkların yerleştirilmesini sağlar Çocuk ve ergenlerle çalışan davranış tedavileri, genellikle aileleri de içermektedir Çocuklar için kullanılan bazı davranışsal terapi yöntemleri şunlardır:


Kilo kaybını engelleyen nedenlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi Beslenme ve egzersiz için günlük tutulması , bu sayede yeme alışkanlıkları ve fiziksel aktivite üzerinde kendini izleme davranışının oluşturulması


Yüksek risk durumlarının belirlenmesi örrneğin: evde yüksek kalori içeren yiyeceklerin bulunması, öğünlerde televizyon seyredilmesi veya sürekli televizyonun açık tutulması ve bilinçli olarak bunlardan kaçınılması


Aile ve çocuk tarafından karar verilen hedefler başarıldığında bunların ödüllendirilmesi, ödüllerin pozitif davranışları besleyecek şekilde seçilmesi Örn: Spor malzemeleri ödül olarak verilerek fiziksel aktiviteyi arttırmayı teşvik etmek, Yiyeceği ödül olarak kullanmaktan kaçınılmasını öğretmek


Gerçekçi olmayan hedeflerin değiştirilmesi


Kilo kaybı ve beden imajı ile ilgili yanlış inançların düzeltilmesi, yerine pozitif ve gerçekçi olanların yerleştirilmesi


4 İlaç Tedavisi:

Obeziteye bağlı metabolik problemler eğer mevcut ise nedene yönelik bir takım ilaçlar kullanılabilmektedir


5 Ameliyat:

Mideye balon yerleştirme, kelepçe takma, gastrik byp gibi cerrahi müdahaleler ergenlerde başarıyla uygulanmaktadır Fakat cerrahi yöntemin gerekliliğine yalnızca ağır tıbbi şartlar altında karar verilmektedir


Uz Dr Metin Yıldız

Çocuk hastalıkları ve endokrinolojisi uzmanı

Denge sağlıklı yaşam kliniği