Hayat Veren Kılıç

Asırlar öncesinden bir başyapıt











'Hayat Veren Kılıç', çalkantılı feodal derebeylikler zamanında yaşamış efsanevi kılıç ustası Yagyu Munenori tarafından 1630'lu yıllarda yazılmış bir psikoloji ve strateji başyapıtı Kitabın önemi içeriğindeki savaş tekniklerinin anlatımından çok, döneminin ilerisinde bir psikoloji, felsefe ve strateji okuması içermesi
Savaş sanatları ile ilgili biçimsel de olsa hemen herkesin bir fikrinin var olduğunu sanıyorum En azından Uzakdoğu ya da Hollywood yapımı filmlerde görmeye alışık olduğumuz hikâyeler aracılığı ile Bu hikâyelerdeki savaşçılar genellikle ilahi güçlerle donatılmış, insanüstü becerileri ile rakiplerini alt eden gizemli karakterlerdir
Belki de Uzakdoğu kültürüne ait Budizm ve Zen gibi kavramlarla birlikte açıklanması en zor olgulardan biri de savaş sanatları ile ilgili yaklaşımlardır Budizm’in Japonya’daki uygulanış biçimiyle Zen Budizm’i Japon kültürüyle birlikte savaş sanatlarının gelişimini de önemli ölçüde yönlendirmiştir Savaş sanatları adı altında değerlendirebileceğimiz (Uzakdoğu kökenli ve geleneksel) tüm sistemler, kılıç gibi silahlı teknikleri ya da beden tekniklerini içerseler de bu uygulamalar buzdağının görünen kısmıdır Asıl hedefledikleri ve önemsedikleri insanın zihin eğitimidir Zihnin ve bedenin uyumlu birlikteliğidir Bu nedenle de asırlar boyu süren gelişimleri ve uygulama pratikleri sonucunda kaçınılmaz olarak felsefi ve psikolojik söylemler ve yöntemler geliştirmişler, strateji sistemleri kurmuşlardır Başlangıçta ilahi ve doğaüstü güçlerden ilham alan dinsel tabanlı savaş sistemleri zamanla birer kişisel öz disiplin eğitimine doğru evrilmişlerdir
En büyük zafer savaşmadan kazanılandır
Zen öğretisinin içinde de var olan çelişik gibi görünen bazı kavramlar savaş sanatları tanımlamasında da vardır Savaş sanatları ya da İngilizce söyleyiş ile martial arts maalesef tam olarak karşılamamaktadır bu kavramı Japoncadaki Budo kelimesi en doğrusudur aslında Budo kelimesi iki kanjiden oluşmaktadır ‘Bu’ savaş, çatışma anlamına geldiği gibi, karakterin etimolojisi yönünden, ‘savaşın, çatışmanın önlenmesi’ anlamında öznel bir içeriğe de sahiptir ‘Do’ ise yol anlamına gelmektedir Budo, yani ‘Savaş/çının Yolu’ Bu çelişik gibi görünen yaklaşımı en iyi anlatan söz, Sun Tzu’nun Savaş Sanatı adlı klasik eserindedir belki de: “Girdiği her savaşı kazanan, usta bir savaşçı değildir, en büyük zafer savaşmadan kazanılandır Çünkü bir kez silahlar ortaya çıktı mı bu herkes için tam bir yenilgidir” Ya da daha yakın bir dönemden, Aikido’nun kurucusu Morihei Ueshiba’nın dediği gibi “En büyük zafer kendine karşı kazandığın zaferdir” Günümüz siyasetini yönlendiren politikacıların özellikle bugünlerdeki savaşsevici yaklaşımlarının tam tersi bir anlayış
Kırmızı Kedi Yayınevi’nin strateji serisinden çıkan yeni kitabı Hayat Veren Kılıç Japon savaş sanatlarındaki önemli bir klasiği Türk okuru ile buluşturdu
Hayat Veren Kılıç, çalkantılı feodal derebeylikler zamanında yaşamış efsanevi kılıç ustası Yagyu Munenori (1571-1646) tarafından 1630’lu yıllarda yazılmıştır Munenori Japon tarihine yön veren önemli bir karakter olarak ömrünün tamamına yakın bir bölümünü üç farklı Shogun’un hizmetinde, onların savaş sanatları eğitmeni, akıl hocalığı ve danışmanlık görevlerini de üstlenerek geçirmiştir
Köklü bir Samurai ailesine mensup olan Munenori’nin ailesi de önemli bir kılıç okulunun temsilcileriydi Yagyu Shinkage-Ryu adı verilen bu kılıç eğitimi sistemi, Munenori tarafından kişisel deneyimleri ve görüşleri ile harmanlanarak yeniden organize edilmiş, derin bir psikolojik ve felsefi sistem haline getirilmiştir Bu sistemin bugün dahi Japonya’da ve bazı Batılı ülkelerde takipçileri bulunmaktadır Tarihsel olarak modern savaş sanatı diye tanımlayabileceğimiz Aikido’yu da etkilemiş bir sistemdir
Hayat Veren Kılıç’ın önemi şüphesiz ki içeriğindeki savaş tekniklerinin anlatımından çok, döneminin çok ilerisinde bir psikoloji, felsefe ve strateji okuması içermesidir
Kişisel gelişim yöntemlerinin yanı sıra tüm önemli savaş sanatı klasikleri gibi politika ve yönetim stratejileri de Hayat Veren Kılıç’ın önemli bir bölümünü kaplamaktadır
Giriş bölümüdeki anlatımla: Hayat veren kılıç, öğrencinin yüzleşmek durumunda kaldığı psikolojik engelleri ortadan kaldırabilecek düşüncelerle dolu bir kaynaktır ve kılıcın ölümden çok yaşam aracı olarak kullanılmasını temel alan bir felsefesi vardır
Munenori’nin de yazdığı gibi savaş sanatları yaşamlarımızın birçok alanında uygulanabilir ilkeler içermektedir: “Arkadaşlarımızla olan ilişkilerimizde en başından itibaren herhangi bir çatışma yaşamamak, bir ilişkinin prensiplerini görebilmek demektir ve bu da zihnin savaş sanatıdır Odanızdaki objelerin yerlerini düzenlemek, her bir yer için doğru objeyi kullanmak demektir; bu da söz konusu yerlerin doğru prensiplerini görebilmeyi gerektirir Gerçekte, alanlar değişebilir ancak prensipler aynıdır Böylece prensipleri ülkeyle ilgili işlere dahi uygulayabilir ve hata yapmayabilirsiniz Savaş sanatlarının bir insanı öldürmekten ibaret olduğunu düşünürsek, asıl noktayı kaçırmış oluruz”
Yine Munenori’nin kendi deyimiyle onun kılıç eğitiminin amacı ‘kazanmak’ değil, ‘beslemek’ ya da ‘hayat vermek’tir Bu ilginç kişiliğin, döneminin çok ilerisindeki klasik eserini okumak, zihin, akıl ve benlik duygusu, farkındalık gibi olgularla ilgili çıkarımlarını anlamak insan sezgiselliğinin sınırlarının nerelere varabileceği hakkında ilginç deneyimler yaşatıyor Günümüzde kişisel gelişim kategorisinde değerlendirilen birçok kitabın ve söylemin yüzlerce yıl öncesinden gelen satırların çok gerisinde kaldığını ister istemez düşünüyorsunuz bu kitabı okurken İnsan zihninin biribirinden bağımsız coğrafyalarda nasıl buluştuğunu da farketmek çok ilginç Munenori’nin söylediği çoğu şeyin Sufizm’le paralelliğini görmek şaşırtıcı bir buluşma oldu benim için Zihnin kendisinden vazgeçmesi, hiçlik ve boşluk gibi Sufi söylemleri neredeyse aynı biçimde ifade edilmiş
Hayat Veren Kılıç, farklı alt okumalara açık bir kitap Tarih meraklısı bir okur Japonya’nın çok önemli bir dönemine ait ilginç keşiflerde bulunacaktır Samurai’lerin yönetimde önemli etkinliğe sahip oldukları bu dönem Japonya’nın en heyecan verci dönemlerindendir Modern Japonyayı anlamak için de önemli bir kaynak olduğunu düşünüyorum bu kitabın Geleneklerinde çok önemli bir yeri olan savaş sanatları, Japonya’nın kültürel dokusunu oluşturan önemli bir unsurdur Sinemadan edebiyata, müzikten tiyatroya, plastik sanatlardan mangalara kadar
Savaş sanatları ile ilgili bir okur için de bu konudaki en önemli kaynaklardan birini okumak son derece bilgilendirici olacaktır Eğer kişisel gelişim, politika ya da yönetim stratejileri ile ilgiliyseniz, Munenori ilham verici çıkarımları ile çağlar öncesinden sizi şaşırtacaktır

HAYAT VEREN KILIÇ
Yagyu Munenori
Çeviren: Zeynep Heyzen Ateş
Kırmızı Kedi Yayınevi
2010
160 sayfa