Fibromiyalji Sendromu Yorgunluk

Günümüzde gelisen teknoloji, bir yandan hayatimizi kolaylastirip bize zaman kazandirirken diger yandan insan üzerinde sinsi bir tehdit olusturmaktadir

Insan vücudu hareket etmek üzere yaratilmis bir makinedir Hareket etmeyen bedende kisa veya uzun dönemde problemler ortaya çikar Bu problemlerin en basinda obezite (sismanlik) gelir Bununla birlikte vücudun oynak yerleri olan eklemlerde, vücudun en önemli destek dokularindan olan kaslarda ve sonuç olarak iç organlarin fonksiyonlarinda problemler ortaya çikar Ortaya giderek sismanlayan, eklemlerin hareketlerinde kisitliligi olan, kaslarinda agri tarif eden “kondüsyonsuz”, “yorgun”, “halsiz”, “isteksiz”, “hantal” bir kisi çikar

Bu kisiler genç veya yasli olabilir Yasin ilerlemesi durdurulamaz Ama “ihtiyar” gibi görünmek veya yasamak yerine zinde, saglikli, hareketli ve dolayisi ile kendinden mutlu “yas”lanmak pekala mümkündür Bu da düzenli yapilan egzersizler ve uygun diet ile beslenme zemininde uygulanan fizik tedavi programlari ile mümkündür Yukarida bahsedilen halsiz, isteksiz, yorgun kisilerin büyük bir çogunlugu zamanlarinin önemli bir kismini doktor doktor dolasarak geçirirler

Basit agri kesiciler ile hayatlarini sürdüren bu kisiler uzun dönemde sikayetlerinden kurtulamadiklari için müzminlesen bu sikayetlerle yasamaya devam ederler Bu yazi onlarin sorularina yanit verebilmek amaci ile ele alinmistir

FIBROMIYALJI SENDROMU NEDIR?

Fibromiyalji Sendromu, yaygin vücut agrilari ve halsizlik ile kendini gösteren bir kronik agri sendromudur En belirgin özelligi yaygin “kas agrilari”dir Hayat kalitesinde belirgin düsüse neden olur Hastalarin yaygin vücut agrilarinin yani sira halsizlik, yorgunluk, isteksizlik, uyku bozuklugu ve dolayisi ile “sabah yorgun uyanma” ve “tutukluk” sikayetleri mevcuttur Hastalar, yorgunluk nedeni ile ise konsantre olmada güçlük çekerler “Sabah yorgun kalkiyorum” diyen hasta, gün boyu da ayni isteksizlik ve yorgunluk hissi ile bir sey yapmak istemez Mevsim degisiklikleri ve özellikle soguk ile sikayetlerde artis olur Is gücü kaybi ve hayat kalitesinde düsüse neden olur Bu grup hastalar, kaynagi teshis edilemeyen agri sikayetleri nedeni ile çesitli branslarin doktorlarina basvururlar, daha sik operasyon geçirirler Ancak dogru teshis edilemediginde, sikayetler agri kesici ilaçlar ile geçistirildiginde sorun tam olarak giderilemez Hastalarin sikayetleri kisa bir süre azalmis veya geçmis gibi gözükse de, bir süre sonra nüks eder

NE SIKLIKTA VE KIMLERDE GÖRÜLÜR?

Görülme sikligi kadinlarda %3-4 , erkeklerde %0,5 olarak bildirilmistir Hastalarin %70-80 kadari kadinlardir Her yas grubunda (çocuklar dahil) görülebildigi gibi, en sik 30-50 yas grubunda rastlanmaktadir Bir romatolojik hastaligi olanlar (romatoid artrit), enfeksiyöz bir hastaligi olanlar (viral veya bakteriyel hastaliklar) veya psikiyatrik hastaligi olanlar (major depresyon gibi) fibromiyalji sendromu açisindan risk tasirlar

HANGI FAKTÖRLER SIKAYETLERI ARTIRIR VEYA BASLATIR?

Fibromiyalji Sendormu’nda, hastalarin sikayetleri gel-git seklindedir Bazen hiç sikayetleri olmazken, bazi dönemlerde sikayetleri artar Fibromiyalji Sendromu’nun ortaya çikmasini tetikleyen bazi nedenler mevcuttur:

"viral bir enfeksiyon, fiziksel veya duygusal bir travma (STRES), soguk ve nemli hava, mevsim degisiklikleri, yüksek çalisma temposu, gürültü, ilaç"
degisiklikleri gibi

Hastalar sicak uygulama, masaj, hafif egzersiler ve tatil yapma ile rahatladiklarini ifade ederler

BELIRTILER VE BULGULAR NELERDIR?

Vücudun alt ve/veya üst yarisinda agrilar mevcutttur Agrilar, vücudun daha çok kullanilan boyun ve bel bölgelerinde belirgindir Bu hastalarda tipik olarak, boyun, sirt bölgesindeki agrilara basagrisi da eslik eder Mide agrisi, agrili adet dönemleri, nefes almada zorlanma hissi, çarpinti, zaman zaman ellerde terleme-titreme- uyusma-karincalanma ve sislik hissi, gözlerde ve agizda kuruluk hissi hastalarin sikayetleri arasinda yer alir

NASIL TANI KONUR?

Fibromiyalji sendromunda kan tetkikleri ve radyolojik incelemeler normal sonuçlar verir Ancak altta yatan baska hastaliklara da eslik edebilir (romatoid artrit, lupus gibi) Laboratuar sonuçlarinda anormal degerler söz konusu oldugunda mutlaka altta yatan patoloji arastirilmalidir Yukarida bahsedilen sikayetler ve bulgulara ek olarak, vücudun belli bölgelerine (önceden tanimlanmis 18 hassas nokta) basi uygulandiginda agri ortaya çikar ki en az 11 bölgede agrinin tesbit edilmesi tani koydurucudur

HANGI HASTALIKLARLA ÖRTÜSEBILIR?

Fibromiyalji sendromu, depresyon, migren, kronik yorgunluk sendromu veya miyofasyal agri sendromu gibi hastaliklarla örtüsebilir Bunlardan birinin varligi fibromiyalji sendromunun yok oldugu anlamina gelmez Yani birarada da olabilirler Örnegin yapilan çalismalar, fibromiyalji hastalarinin % 25’de depresyon, % 50’de de migren gözlendigini ortaya koymustur

TEDAVISI NASILDIR?

Bu sendromun tedavisi için multidisipliner bir program düzenlenmelidir Bu program içinde, ilaç tedavisinin yanisira, egzersiz, masaj, fizik tedavi gibi komplementer tedaviler ve dietin düzenlenmesi yer alir Gerektiginde psikiyatrik destek verilmelidir Tedavi, agriyi ve yorgunlugu azaltmak, depresif semptomlari gidermek ve diger semptomlari en aza indirmek amaci ile düzenlenir Burada “azalmis fiziksel aktivite ve artmis agri” kisir döngüsünü kirmak amaçlanir Tek bir standart tedavi yolu yoktur:

Kisi “fibromiyalji sendromu” hakkinda bilgilendirilmelidir

Kisiye özel fiziksel egzersiz programi düzenlenmelidir

Uyku problemi çözülmelidir

Agri ve katilik çözülmelidir; kisinin rahatlamasi ve gevsemesi için gerektiginde fiziksel ajanlar ve relaksasyon teknikleri kullanilmalidir

Stres faktörleri ile basa çikma veya dayanma gücünü artirmaya yönelik faktörler üzerinde durulmalidir

Önerilen ilaç tedavisi, agri ve uyku problemine yönelik olmalidir Dolayisi ile agri kesici ilaçlar, tedavi için yetersizdir Tedavide, uygun doz ve sürede, doktor kontrolünde antidepresan ilaçlar kullanilmalidir Fibromiyalji Sendromu olan kisiler uzun süreli hareketsizlik nedeni ile kondüsyonsuz olduklarindan, egzersiz programina yogun sekilde baslamamalidir Ancak, zamanla istenen hedefe yavas yavas ulasmalidirlar

Hedef, haftada en az 3 gün yarim saatten az olmamak kaydi ile yürüme, bisiklete binme veya yüzme gibi sporlari devamli yapabiliyor olmaktir Egzersiz programindan önce isinma ve sonrasinda soguma egzersizleri yapilmalidir Böylece spor yaralanmalarindan korunma saglanir Yapilan egzersizler hastanin kaslarinda güçlenme yaparak, oturma veya ayakta durma sirasindaki durusu düzeltir Bu da kaslarin dengeli çalismasi anlamina gelir

UzmDr Burcu Sönmez
Türkiye Hastanesi
Fizik Tedavi Ve Rehabilitasyon