Diş Ve Ağız Sağlığı

Dişhekimli inde bu hal için "xerostomia" terimi kullanılırTükürük bezlerinin tükrük salgılama fonksiyonlarının azalması sonucunda oluşur Tükürük salgısındaki azalma a ızda oldukça ciddi sorunların oluşmasına yol açabilmektedir


Sebepleri:


- Biyolojik yaşlılık: Bu etkili bir faktördür, tek başına etkili de ildir


- Sistemik hastalıklar: Romatizmal hastalıklar(Sjogren s sendromu), Ba ışklık sistemi hasarı (AIDS), Hormonal bozukluklar (Şeker hatalı ı), Nörolojik bozukluklar (Parkinson)


- Çi neme kabiliyetinin azalması: E er beslenme alışkanlıklarınızda sıvı ve yumuşak gıdalar a ırlıktaysa çi neme fonksiyonu azalır


- Tükrük bezlerinin cerrahi olarak çıkarılması


- Radyoterapi (Radyasyon tükrük bezlerinde kalıcı hasar yapar


- İlaçlar (400 ün üstünde ilaç türü a ız kurulu u yapar: deconjestanlar, diüretikler, tansiyon ilaçları,antidepresanlar, antihistaminikler,)


- kafein ve alkol tüketimi


Belirtileri:


- dilde yanma hissi


- özellikle kuru yiyecekler için yeme zorlu u


- konuşma zorlu u


- sık susama


- protez kullanmada zorluk


- dudaklarda çatlaklar ve kuruluk


- tat bozuklu u


- kötü a ız kokusu


A ız kurulu u nelere yol açar?


- tükrü ün az olması ciddi problemleri de beraberinde getirebilir


- bakteri pla ı ve yiyecek artıkları kolayca birikir bu, dişeti hastalıkları ve çürü ü hızlandırır tükrü ün kendi başına yıkama-temizleme mekanizması diş yüzeylerini temiz tutmaya yardımcıdır


- tükrük çürükleri önler, diş yüzeyini temizler ve asitleri nötralize eder böylece çürük önlenir


A ız kurulu u nasıl kontrol altına alınır? nasıl tedavi edilir?


- sık sık yudum yudum su içilmeli gece yatarken yanında sıvı içecek, su bulundurulmalı


- şekersiz sakız çi nenmeli


- sigara,alkol,şekerli yiyeceklerden uzak durulmalı


- yaşanılan mekanın nemi ayarlanmalı


- gerekirse eczanelerden temin edilebilen yapay tükrük tabletleri kullanılmalı

- bakteri pla ı kontrol altına alınmalı


- floridli diş macunu, jel, gargara kullanılmalı


C vitamini kullanılmalı


- bileşiminde alkol ve sodyum lauryl sülfat bulunan a ız ve diş bakım ürünlerini kullanmamalı


AFT (AGIZDA YARA)


En sik rastlanan tekrarlayici agiz yaralarindan birisi aft (aftöz ulser) dir|Aft nedir?|Aft dilde, yumuSak damakta, dudak ve yanaklarin iç kisimlarinda görulen kuçuk, yuzeysel ulserlerdir cok agrilidirlar ve 5-10 gun surerler|Nedenleri|Neden olabilecek etkenler arasinda stres, travma, asitli yiyecekler (domates, turunçgiller, vs) gibi lokal tahriS edici maddelere sayilabilir|Aft baSkasina bulaSir mi?|Hayir Bölgesel yayilimi veya bir baSkasina bulaSmasi söz konusu degildir|Tedavi|Tedavi direkt olarak az önce bahsedilen rahatsizlik verici durumlarin ortadan kaldirilmasi ve enfeksiyondan korunma ile olur|Kenacort-A orabase gibi haricen kullanilan bir kortikosteroid veya pyralvex solusyon gibi ilaçlar tedavide kullanilmaktadir Ayrica aSiri agri duyuluyorsa aft in uzerine kisa sure için (7-10 dakika) bir adet aspirin koymak (emmeyin veya yutmayin) faydali olacaktir Sik olarak meydana gelen veya uzun sureli devam eden aft durumunda bir hekime görunmeniz gerekir

(Lutfen Uçukla ilgili bilgileri de okuyun)


AGIZ BOSLUGU


A ız boşlu u, sindirim sisteminin birinci bölümü olup dudaklar, yanaklar, sert ve yumuşak damakla dilin sınırladı ı bir boşluktur A ız boşlu unun giriş kapısı, dudakların çevreledi i açıklık (a ız), çıkış kapısı ise yuta a açılan, tepesinde küçük dil sallanan darlıktır A ız boşlu unun yüzeyi sümüksel bir gömlekle kaplanmıştır

Dişlerin görevi yiyecek maddelerini kesmek, parçalamak, ezmek ve ö ütmektir Dişlerin konuşmada da büyük rolleri vardır Bir diş kök, kron ve boyuncuk olmak üzere üç bölümden oluşmuştur Diş kronunun üzeri diş minesi adı verilen çok sert bir maddeyle kaplıdır Diş boyuncu u ile kökü de mineye göre daha sarımsı renkli ve kemi e benzer bir dokuyla kaplıdır Bu örtü seman tabakası adını alır Mine ve seman tabakalarının altında dişin esas yapısını oluşturan fildişi tabakası (dentin), dişin kron (taç) bölümünde içinde damar ve sinirlerin bulundu u ve diş özü adı verilen bir yapının yer aldı ı diş boşlu u, diş köklerinin ortasında çok ince bir diş kökü kanalı vardır Kan damarları ve sinirler, kök uçlarında bulunan diş ucu deli inden girerek diş boşlu una ulaşırlar Dişler köpekdişleri, azıdişleri ve kesiciler olmak üzere üç türdür Azıdişleri de büyük ve küçük azıdişleri olarak iki tiptir İnsanın a zında alt ve üstçenede 16 şar olmak üzere 32 adet diş vardır Üst ve altçenelerdeki dişler de sa lı sollu 8 er adettir Çocuk do duktan 6-7 ay sonra dişleri çıkmaya başlar ve iki yaşına kadar dişlenme tamamlanır Sütdişi adı verilen bu dişler geçicidir ve 20 tanedir Çocuklar bu dişleri ço unlukla yedi yaşına kadar taşırlar ve yedi yaşından itibaren bu dişler dip taraflarında bulunan asıl diş taslaklarının oluşmasıyla itilir ve atılır Sütdişlerinin dökülmesi genellikle 11 yaşına do ru tamamlanır Dökülme sırasında dökülen dişlerin yerine hem 20 diş, hem de bunlara ek olarak her çenede 4 er tane fazla diş çıkar Böylece 11-18 yaşlarındaki bir çocu un dişlerinin sayısı 28 i bulur Genel olarak 20 ya da daha sonraki yaşlarda alt ve üstçenenin en sonlarındaki akıldişi adı verilen 4 azıdişi daha çıkar ve böylece insan a zındaki dişlerinin sayısı 32 yi bulur


Dil, üzeri epitel dokuyla kaplı, kastan yapılmış ve a ız boşlu unda ön bölümü serbest olan tat alma organıdır Dilin ucu, kenarları ve arka bölümleri tada karşı en duyarlı olan bölgelerdir Dilin üst yüzeyi ipliksi memecikler adı verilen birçok kabarcıklarla örtülmüştür İpliksi memecikler arasında şapkalı mantar görünümünde olan mantarsı tat memecikleri, dilin dip tarafında ise 8-12 daha büyükçe çanaksı tat memecikleri bulunmaktadır İpliksi memecikler dokunum, mantarsı memecikler tat duyusu görevini yaparlar Çanaksı tat memecikleri ise, en önemli tat alma yapıları olan çok küçük ve yuvarlak tat keseciklerini taşırlar Tat keseciklerinin uçlarında tat duyusu hücreleriyle destek hücreleri yer almıştır Tat hücreleri sinirlerle beyine ba lantılıdır Tat hücrelerinde olan uyartı sinirlerle beyine ulaşır ve orada tat duyusu halinde algılanır


Tükürük, yapısındaki pityalin enzimi aracılı ıyla nişastayı şeker ve suya yıkarak maltoza (arpa şekeri) dönüştüren bir salgıdır Tükürük, kulak, çene ve dilaltı tükürük bezleri tarafından salgılanır Tükürük salgısı bu bezlerin kanalları ile a ız boşlu una verilir Tükürük bezlerinin en büyü ü olan parotis (kulak altı tükürük bezi) salgısını, son ikinci azıdişin karşısına açılan küçük bir kanalla a ız boşlu una verir Çene ve dilaltı tükürük bezlerinin salgıları ise küçük kanallarla dil altına dökülür Tükürük salgısı, a ız içi ve yemek borusunun iç yüzeylerini kayganlaştırıp yutmayı kolaylaştırır


Yutma, yutkunma hareketiyle oluşan bir işlemdir Yutma sırasında soluk alışverişi durur, genzin yuta a açılan bölümü yumuşak damak tarafından kapanır Gırtlak yutma sırasında yukarı kalkar ve gırtlak üzerinde bulunan gırtlak kapa ı dilin köküne dayanır Kapa ın bu şekilde ileri itilmesi sonucu soluk borusuna giden gırtlak yolu kapanmış olur


AGIZDA KOTU KOKU


A ızda kötü koku (HALİTOZİS); kişinin yediklerine (sarımsak, so an, baharat gibi), içtiklerine (rakı, şarap, sigara, bira gibi) veya aldı ı ilaçlara ba lı olarak gelişebilir Hastalı ından dolayı sadece sıvı tüketenlerde mekanik olarak besinlerin temizlenmesi mümkün olmayaca ından a ız kokusu olabilir

Bazı psikiyatrik rahatsızlıklarda da kişi her şeyin kötü koktu unu sanır (dysosmia)


A ız boşlu undan kaynaklanan kötü kokular

- Kötü a ız hijyeni : Dişler arasında kalmış olan besin artıkları, çürük dişler, temiz tutulmayan protezler, paslı dil

- Piyore :

- A ız içi iltihapları : aftlarda, a ız içi yaralarında (özellikle vincent stomatiti), agranülostoz hastalı ında ve akut lösemiye ba lı gelişen a ız içi iltihaplarında

- Bazı tonsillitler (bademcik iltihabı)

- Bazı kanserler : dil, bademcik, damak, a ız tabanı, arka duvar (farinks) kanserleri ülserleşince fena kokuya neden olurlar


A ız arka duvarından (farinks) kaynaklanan kötü kokular

- Burnun iç yüzeyini döşeyen derinin hastalıkları

- Burun orta duvarında iltihabi harabiyet : sifilise ba lı olabilir

- Sinüzitler : özellikle kronikleşmiş maksiller sinüzütler

- Nazofarinks kanseri

- Burun polipleri, e rilik (septum deviasyonu) :

- Adenoid hiperplazi : küçük çocuklarda sık rastlanır, burunla a ız arka duvarının kesişim yerindeki lenf dü ümlerinin büyümesidir

- Nazofaringeal kist (Thornwaldt kisti): enfekte olursa koku yapar

- Burunda yabancı cisim : özellikle küçük çocuk, akıl hastaları ve ileri yaştakilerde göz ardı edilmemelidir


Bronş ve Akci er Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular

- Bronşektazi

- Akci er absesi ve özellikle gangreni (tüm odada duyulur)

- Üzerine enfeksiyon binmiş verem (tüberküloz) kaviteleri

- Bronş kanserinin ileri aşaması

- Bronşlara açılan abse veya ampiyem


Sindirim Sistemi Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular

- yemek borusu kanseri

- yemek borusu darlı ı, mide ilk bölümünde genişleme bozuklu u

- yemek borusu ve a ız arka duvarında keseler (divertiküller)

- diyafragma fıtıkları

- mide kanseri


Di er Hastalıklarından kaynaklanan kötü kokular

- Asidozis : şeker hastalı ı ve di er bazı hastalıklarda görülebilen ve komaya kadar gidebilen acil durumlar Aseton (ekşi elma) kokusu

- Üremi : böbrek yetmezli ine ba lı gelişen bir durum Amonyak kokusu

- Karaci er yetmezli inde : fare idrarı kokusu

- Alkol koması


YUKARIDA SIRALANA NEDENLERİN HİÇ BİRİ SAPTANAMADIĞI HALDE YİNE DE AĞZI KÖTÜ KOKAN KİŞİLER BULUNABİLİR DİŞ DOKTORU, KBB UZMANI, GÖĞÜS HASTALIKLARI UZMANI, GASTROENTEROLOJİ UZMANI TARAFINDAN İNCELENMEDEN KESİN TANI KONMAMALIDIR


AGIZICI ILTIHABI (STOMATIT)


A ıziçinin tipik iltihapları a ızdaki nedenlerden kaynaklanıyorsa birincil, başka hastalıklardan kaynaklanıyorsa ikincil olarak nitelenir

Yunanca da stoma "a ız", itis "iltihap" demektir Stomatit geniş anlamıyla a ız içindeki bütün iltihapları içerir Dar anlamıyla ise gerçek a ız boşlu u mukozasıyla sınırlı olarak kullanılır İltihap dildeyse glossit, dişeti mukozasındaysa jinjivit adını alır A ız mukozası do rudan do ruya a ızdaki nedenlerle kolayca hastalanır Ayrıca bazı genel hastalıkların da ilk belirtileri a ızda ortaya çıkar Bu nedenle a ız içi iltihapları birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır, îlki başka hastalıklara ba lı olmadan gelişir, ikincil olanlar başka organların hastalanmasından sonra ortaya çıkar


A ıziçi iltihabının başlıca türleri arasında a ız nezlesi ile eksüdalı, ülserli, kangrenli, kanamalı ve aftlı iltihaplar sayılabilir


A ız Nezlesi


En sık görülen ve en az zararlı türdür A ızdaki yerleşik bakteri florasının, genel ve yerel çeşitli durumlara ba lı olarak hastalık yapabilme yetene i kazanmasından kaynaklanır Her yaşta görülebilir Özellikle iyi beslenmeyen çocuklarda, diş çıkaran bebeklerde ve kızamık, kızıl, suçiçe i, kızamıkçık gibi döküntülü hastalıklar sırasında ortaya çıkar Erişkinlerde başlıca nedenleri diş taşlan ve uygun olmayan diş protezlerinin kullanılmasıdır Sindirim bozuklukları, yüksek ateş, örseleyici yiyecekler, çok sıcak içecekler ve sigara da a ızda bu tip iltihap yapabilir A ız nezlesinin sık rastlanan bir başka nedeni vitamin eksikli idir Artık iskorbüt ve beriberi gibi a ır vitamin yetmezliklerinden kaynaklanan hastalıklar dengeli beslenme bilinci ve olanaklarının bulundu u ülkelerin gündeminden çıkmıştır Ama yetersiz ve dengesiz beslenmeye ya da vücuttaki işlev bozukluklarına ba lı olarak gizli vitamin eksikli i hastalıktarı görülmektedir


A ız nezlesi genellikle a ız boşlu unda kırmızılıkla ortaya çıkar Ço u kez dil ve dudaklarda yaygın ve tekdüze kızarıklıklar görülür Hasta a zında kuruma ve yanma duyar Yutma ve çi neme hareketleri güçleşir Bu tip a ıziçi iltihapları, mikrop öldürücü gargaralar kullanılarak tedavi edilebilir Ayrıca a rı ve yanma duyumunu ortadan kaldıran hafif uyuşturucu ve mikrop öldürücü ilaçlar yararlı olabilir İltihap vitamin eksikli ine ba lıysa tedavi eksik olan vitaminlerin karşılanmasına dayanır


Eksüdalı A ıziçi İltihabı


Mukozada üstü beyaz renkli a ır bir iltihaplanma biçiminde ortaya çıkar Genellikle ülserli stomatitin başlangıcıdır Başlıca nedenleri a ız nezlesininkiyle aynıdır Bazı meslek hastalıkları ve kimyasal maddelerin yol açtı ı kronik zehirlenmeler de a ızda bu tip iltihaba neden olur Bunların başında gelen kurşun ve cıva zehirlenmeleri özellikle dişeti ve bazen dil iltihabına yol açar A ızdaki iltihaplanma bütün vücudu etkileyen hastalıkla birlikte tedavi edilir


Ülserli a ıziçi iltihabı


A ız nezlesinden de, eksüdalı a ıziçi iltihabından da a ırdır Genellikle salgın biçiminde ortaya çıkar ve a ız boşlu unun temizli ine özen gösterilmemesi durumunda kolayca bulaşır, iltihap dişetlerinde başlar Daha sonra bütün a za yayılır Diş köklerine, hatta dudaklara da yayılan sarımsı bir eksüdaya ve a rılı şişkinli e neden olur Ülserli a ıziçi iltihabı Fusobacterium ve spiroketlerin etken oldu u Vincent anjini gibi yutak enfeksiyonlarına ba lı olarak ortaya çıkabilir İlk şişkinlik evresinin ardından çok yavaş iyileşen ülser ve yaraların belirdi i bu tip a ıziçi iltihabında mikrop öldürücü gargaralar yeterli de ildir Ayrıca antibiyotik ve sülfamitlere dayanan genel bir tedavi uygulanır; bazı olgularda kortizon da gerekebilir


Kangrenli A ıziçi İltihabı


Ülserli tipin son evresidir Organizmanın aşırı ölçüde güçten düştü ü durumlarda görülür ve doku ölümüne yol açar


Kanamalı A ıziçi İltihabı


Kanamalarla ortaya çıkan a ız mukozası iltihabıdır Genellikle a ızdaki belirli bir nedenden kaynaklanmaz Pıhtılaşma bozuklukları, karaci er ve kalp-damar hastalıkları, zehirlenmeler ve vitamin yetmezlikleri (niyasin ve C vitamini eksikli i) gibi genel hastalıkların bir belirtisidir Akut lösemi, B12 vitamini eksikli ine ba lı kansızlık, tifo, sıtma gibi hastalıklar sırasında da sık görülür Tedavi genel hastalı a ba lı olarak yürütülür


Aftlı A ıziçi İltihabı


Ço u kez virüslerden kaynaklanır Genellikle sütçocuklannda, gebe kadınlarda ve sindirim bozuklu u çekenlerde görülür Bazı insanlarda ceviz, badem, çilek gibi belirli besinlerin yenmesiyle aftlı oluşumların yinelendi i göz önüne alınırsa bu hastalı ın alerjik bir boyutu da oldu u söylenebilir


Hastalık titreme ve ateş yükselmesiyle birden ortaya çıkar Daha sonra a ız boşlu unda çok a rılı ülserlere dönüşen sıvı dolu kabarcıklar görülür Hastalık hızlı gidişlidir ve 1-2 haftada iyileşir Gargara biçiminde bölgesel tedavinin yanı sıra antibiyotikler ve kortizonla genel tedavi uygulanır


Kronik bakteri ve mantar enfeksiyonlarına ba lı a ıziçi iltihabı


Actinomyces a ız boşlu unda iltihaba yol açan önemli bir bakteri grubudur Bu bakteriler a ızdaki kemik ve kas dokusuna yerleşir Oluşturdukları fistüllerden çıkan irin çok miktarda tipik tanecikler içerir Bu bakterilerin giriş yollan genellikle diş çürükleridir


Oldukça sık rastlanan pamukçuk a ızda mantarlara ba lı bir iltihaptır A ız boşlu u mukozasında Candida albicans türü mikroskopik bir mantarın gelişmesiyle oluşur Dişetlerini, dili, yanak iç yüzeylerini ve bademcikleri kaplayabilen kesilmiş süte benzer A ızda birbirleriyle birleşmeye e ilimli beyaz alanlar ortaya çıkar Kolayca kaldırılabilen bu oluşumların altında kırmızı bir yüzey görülür Pamukçuk daha çok yenido anlarda görülür Yerel olarak uygulanan mantar öldürücü ilaçlar ve metilen mavisiyle kolayca tedavi edilebilir Ama bu hastalık zayıf düşmüş ve organizmanın savunma yetenekleri azalmış yaşlılarda da ortaya çıkabilir Bu durumda enfeksiyon derindeki dokulara, yani solunum ve sindirim mukozalanna yayılabilir


İkincil A ıziçi İltihapları


Genel bir hastalı a ba lı olarak ortaya çıkar Kızıl, kızamık, kızamıkçık ve suçiçe i gibi döküntülü hastalıklar, iskorbüt ve hemofili gibi kanamalı hastalıklar, lösemi, agranülositoz ve B12 vitamini eksikli ine ba lı kansızlık gibi kan hastalıkları, cıva, bizmut, kurşun, gümüş, bakır gibi kimyasal madde zehirlenmesine ba lı çeşitli meslek hastalıkları sırasında görülür


Özgül mikropların neden oldu u başlıca a ıziçi iltihapları şunlardır: Frengide birinci evre lezyonu, ikinci evreye özgü kabartı ya da kızarıklıklar ve üçüncü evreye özgü göm (yumuşak şişkinlikler) ve ülserler biçiminde iltihaplar (frengi stomatiti); veremde ülserler ve çatlaklarla birlikte görülen iltihaplar (verem stomatiti); cüzamda zamanla ülserleşen derin dü ümcük oluşumlan (cüzam stomatiti); belso uklu unda hastalık etkeni olan gonokoklara ba lı iltihaplar; difteri, yılancık ve impetigo etkenlerine ba lı a ıziçi iltihapları


DIS APSESI


Bazı kişiler diş çürümesini ciddi bir sa lık sorunu olarak görmezler Ancak, zamanında ve do ru şekilde müdahale edilmedi inde, daha çok sorun yaratan bir hastalı a yol açabilir Çürüme, bakterinin, dişin özünü enfekte etmesine izin verir Enfeksiyon köke ve çevre kemi e yayılır Bu apse olarak bilinir E er enfeksiyon kemi e ulaşırsa, diş kaybedilebilir Enfekte diş kökü ve şişmiş doku a rıya neden olabilir E er kök ölürse, a rı yok olacak, ancak yavaş yavaş da bitişik kemi e zarar verecektir Enfeksiyonun bir bölümü olarak oluşan irin, çene boyunca bir kanalı aşındırabilir ve diş eti üzerinde bir şişme ya da içi irinle dolu bir deri lezyonuna yol açabilir


Belirtiler


- Dişte sürekli ya da zonklama şeklinde a rı;


- Sıcak ya da so uk yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet;


- çi nerken a rı;


- Boyunda şişmiş lenf dü ümleri


- Ateş ve genel kırıklık


Teşhis


E er dişinizde sürekli ve zonklama tarzında bir a rı varsa, çi nerken a rı duyuyorsanız ya da sıcak ya da so uk yiyecek ve içeceklere karşı hassassanız apseli bir dişiniz olabilir Hafif ateş, boyunda şişmiş lenf dü ümleri olabilir ve genel olarak kendinizi iyi hissetmezsiniz


Sızlayan dişin yanındaki diş eti üzerinde oluşan şişme bir noktada patlayabilir ve patlarken a zınızda kötü tat ve koku bırakan yo un bir sıvı çıkarabilir Aynı anda, a rı büyük bir olasılıkla geçecektir E er bu semptomlardan herhangi birini yaşarsanız, derhal dişçinize başvurun Dişçiniz dişinizi muayene eder ve ne yapılması gerekti ine karar verir


Tedavi


Diş hekiminize gitmeden önce, aspirin ya da başka bir a rı giderici alarak apse a rısını geçirmeye çalışabilirsiniz Yalnız, aspirini do rudan dişinizin ya da çevre dokunun üzerine uygulamayın A zınızı saat başı ılık, tuzlu suyla çalkalamak yatıştırıcı olabilir ancak tedavi edici de ildir


Geçmişte, apseli bir dişe yapılan tek tedavi, dişin çekilmesiydi Belirli koşullar altında diş çekimi yine de uygun olabilir Ancak, günümüzde diş hekimleri genellikle apseli dişleri iyileştirmektedirler


İlk adım olarak, dişçiniz büyük bir olasılıkla enfeksiyonu gidermek için bir antibiyotik tedavisi uygulayacak böylece enfeksiyonun vücudunuzun di er bölümlerine yayılmasını önleyecektir Rahatlamanız için ayrıca reçeteye a rı giderici ilaçlar yazabilir


Dişinizi kurtarmak için diş hekiminiz, o bölgeyi uyuşturabilir ve daha sonra o dişin diş özü yuvasına bir delik açabilir Bu basıncı azaltacaktır Diş özü yuvası temizlenir, dezenfekte edilir ve hareket etmeyecek şekilde bir maddeyle doldurulur Apseli diş temizlendikten sonra e er şişme devam ediyorsa, dişçiniz aktinomikoz adı verilen bir hastalık olup olmadı ını anlamak için özel bir kültür yapmayı isteyebilir


Bir sonraki adımda diş hekimi diş içine geçici bir dolgu koyacaktır Enfeksiyon temizlendikten sonra (genellikle birkaç hafta içinde), dişinize kalıcı dolgu yapılır


Diş hekimi büyük bir olasılıkla sizi birkaç ay içinde tekrar görmek isteyecektir Tekrar gördü ünde ise apsenin bıraktı ı boşlukta kemik ve dokunun büyüyüp büyümedi ini saptamak için dişin röntgeni çekilecektir E er boşluk sa lıklı görünüyorsa, tedavi biter Enfeksiyon devam ederse, ek tedaviler gereklidir ve diş hekimi sizi hastalıklı dokunun (zaman zaman kökün ucunu da içeren bir küçük kısım) ortadan kaldırılması için ameliyat edecek olan bir uzmana gönderebilir


DIS CURUMESI VE FLOR


Bundan on, yirmi sene önce, bilim adamları floru eksik içme suyuna flor ekleyerek, bu suyu içen çocuk ve ergenlerde çürük sayısının azaldı ını buldular Günümüzde, bilim adamlarının delili ise kesin: içme suyuna ve diş macununa flor eklenmesi, özellikle çocuklar arasında çürükleri önlüyor Özellikle çocukluk dönemi başlangıcında flor almak dişlerin gelişimine yarar sa lar Flor, mine yapısı içine girer ve sürekli koruma sa lar

Siz ve aileniz her zaman flor içeren diş macunu ile dişlerinizi fırçalamalısmız


Çocuklara cazip kılmak için özel olarak tatlandırılmış olanlar da dahil çeşitli florlu diş macunları vardır


Flor kullanımının sonuçları öyle etkileyicidir ki, günümüzde sadece diş macunları de il bazı içme suyu kaynaklan da florid içerir Flor ucuz, güvenilir ve etkilidir Yine de, insanların çok azı florlu su içmektedir E er çocu unuz varsa ve içme suyu şebekesi böyle bir işlem görmemişse, okullarınızda içme suyu için florlama isteyin Buna ek olarak, florlu su içemeyen her yaştaki kişi, diş hekimi ya da doktor reçetesiyle elde edebilece i flor damlaları ya da tabletleri kullanarak yarar sa layabilir


Büyük yaştaki çocuklar, ergenler ve erişkinler diş çürümesine en duyarlı olanlardır Bunlar için, diş hekimi tarafından uygulanacak flor tedavisi kadar, florlu a ız çalkalama sulan (diş suyu) da yararlı olabilir

Diş sağlığı için tatlının ardından peynir!!!



Erzurum Diş Hekimleri Odası Başkanı Alper Eminoğlu, tatlı yedikten sonra ağızda biriken mikroorganizmaların peynir yiyerek yok edilebileceğini söyledi


Özellikle çocuklara fazla şeker, çikolata ve lokum gibi yiyecekler verilmemesi gerektiğini söyleyen Diş Hekimi Eminoğlu, fazla yenilen tatlıların diş ve dişeti üzerinde olumsuz etkilerii bulunduğunu söyledi Şeker ve çikolata gibi tatlıların tüketilmesinin ardından ağızda istenmeyen mikroorganizmaların hızlı bir şekilde çoğaldığını bunun ise diş çürümesi ve dişeti rahatsızlıklarına neden olduğunu vurgulayan Diş Hekimleri Odası Başkanı Alper Eminoğlu, tatlıdan sonra mutlaka bir parça peynir yenilmesini önerdi


Diş Hekimi Eminoğlu, “Tatlı tüketiminin ardından peynir yenilmesi yarar sağlıyor Peynir, kalsiyum açısından zengin olduğu için tatlının neden olduğu mikroorganizmaları hızlı bir şekilde eritir Böylece tatlının neden olduğu diş çürükleri ve diş eti rahatsızlıklarını önlenmiş olur

Ağız ve Diş Sağlığı Nasıl Korunur?


Diş hastalıkları ve diş sağlığının korunması açısından erken tanı çok önemlidir Bu nedenle yılda en az iki kez diş hekimine muayene olunması önerilir


Diş çürümelerinin önlenmesinde sularda yeterli flor olması, düzenli olarak dişlerin fırçalanması, diş ipi kullanılması, aşırı tatlı ve şekerli yiyeceklerden olabildiğince kaçınma bunlar yendiğinde mutlaka dişlerin fırçalanması, diş hekimi kontrollerine gidilmesi temel uygulamalardır Diş eti hastalıklarının önlenmesinde de diş fırçalama ve düzenli diş hekimi kontrolleri önemlidir


Dişlerde gelişim bozuklukları varsa erken dönemde özel diş hekimliği dallarında uzmanlaşmış birimlere başvurularak gerekli tedavi sağlanmalıdır


Aşırı asitli ve şekerli yiyecekler mikroorganizmaların etkisini artırır Dişler sert cisimlerle karıştırılmamalı, fındık, ceviz vb kabuklu yiyecekler dişlerle kırılmamalıdır Bunlar diş minesinin çatlamasına ve bakterilerin etkisinin artmasına neden olur Diş minesinin koruyucu etkisi ortadan kalkar

DİŞETİ HASTALIKLARI





Dişler düzgün temizlenmediğinde, üzerlerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteriler üretirler Bakteri plağı dediğimiz bu püremsi birikintiler, diş çürüklerinin ve dişeti iltihaplarının baş sorumlusu olup, zamanla tükürüğün çökelmesi sonucu diş taşlarını oluştururlar


Bakteri plağının içinde üreyen mikroorganizmalar, şekerli gıdaları parçalayarak asit üretirler Ve bu asit, dişi küçük bir bölgeden başlayıp giderek büyüyen bir şekilde çürütür Daha ileri safhalarda çekim kaçınılmaz olabilir


Dişeti iltihabının ilk belirtisi dişetindeki kanamalardır Dişetlerinde renk, şekil bozuklukları ve ağız kokusu ile kendini daha da belli eder Dişeti iltihabının neden olduğu diş kayıpları, çürüklerin neden olduğu diş kayıplarından çok daha fazladır

Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki , Sağlıklı dişeti açık pembe renktedir Dişe ve kemiğe sıkıca yapışmış olup, portakal kabuğuna benzer parlak - pütürlü bir görünümü vardır




Diş eti Hastalığının Belirtileri :


Diş eti hastalıklarının ilk ve en önemli belirtisi dişeti kanamasıdır Sağlıklı dişeti kanamaz

Diş etlerinde şişmeler, kızarmalar oluyorsa,

Diş etlerinde çekilmeler ve açığa çıkan kök yüzeylerinde oluşan hassasiyet oluşuyorsa,

Dişeti kenarlarında veya dişler arasında, diş taşlarına bağlı olarak oluşan siyah alanlar görülüyorsa,

Diş ile dişeti arasından iltihap geliyorsa,

Dişlerde sallanmalar, uzamalar ve dişler arasında açılmalar oluyorsa,

Ağızda sürekli bir kötü koku ve kötü tat hissi var ise,


geç kalmadan bir dişhekimine muayene olunması gerekir


Neler Dişeti Hastalığına sebep olur?


Dişeti hastalığının temel nedeni bakteri plağı denen dişe sıkıca tutunan, yapışkan saydam bir tabakadır Tırnağınızla dişinizin üzerini kazıyarak plağı fark edebilirsiniz Plağın bir miligramında 200 ile 500 milyon arasında bakteri bulunur Bunun yanısıra aşağıdaki faktörler de dişeti sağlığınızı etkilemektedir


GENETİK FAKTÖRLER Yapılan araştırmalara göre %30 oranında genetik bir yatkınlık vardır Ayrıca ağız bakımının kötü olması ile dişeti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar Ailede dişeti problemi olan bir kişi var ise mutlaka bir dişeti uzmanına siz de muayene olun

SİGARA Hepimizin bildiği gibi sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur Tüm bunların dışında ağız içi mukozası ve dişetleri için de çok zararlıdır Dişetlerinin yumuşamasına ve dişeti hastalıklarının gelişmesine neden olur

İLAÇ KULLANIMI Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkiler Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminizi uyarınız ve ağız hijyeninize ayrıca önem veriniz

HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir Diş etleriniz bu dönemlerde daha hassas olur Diş eti hastalığına yatkınlık artar

STRES Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında dişeti hastalıklarının da risk faktörlerindendir Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır

DİŞ SIKMAK VEYA GICIRDATMAK Diş ve dişeti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar Diş etlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir

KÖTÜ BESLENME Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur (Bakınız, Dengeli beslenme ve diş sağlığı)

DİABET-ŞEKER HASTALIĞI Diabet hastaları periodontal (diş eti) enfeksiyon açısından yüksek risk grubuna girerler Mutlaka rutin diş eti kontrollerini bir diş eti uzmanına (periodontolog) yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler

KÖTÜ YAPILMIŞ KURON KÖPRÜ VE DOLGULAR Dişetine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler dişetlerinde problem oluşturur

Sağlıklı Diş ve Diş etleri


Bakteri plağı kaldırılmazsa sertleşir ve diştaşı ya da tartar olarak isimlendirilen birikintiler oluşur Plaktaki bakteriler tarafından üretilen toksinler (zararlı maddeler) dişetlerine zarar verir Toksinler dişetlerinin etrafındaki destek dokularını yıkar, dişlerden uzaklaşır, oluşan periodontal ceplerde daha fazla bakteri plağı birikir Periodontal hastalık geliştikçe cepler daha da derinleşir Bakteri plağı dişlerin açığa çıkmış kök yüzeylerine yapışır Dişlerin kemik desteği yok olur ve tedavi edilmeyen dişler sallanmaya başlar ve sonunda çekilir







Diş eti hastalıklarına neden olan diğer unsurlar nelerdir?


Periodontal hastalıkların ana nedeni bakteri plağı olmakla beraber, diğer unsurlar da dişetlerinizin sağlığını etkileyebilir


Beslenme biçimi ve tütün kullanma ağız sağlığınızı etkilemektedir Besleyici değeri düşük bir diyet vücudun hastalıklara karşı mücadele gücünü azaltmaktadır Ayrıca, stres vücudun hastalıklardan korunma kabiliyetini etkileyebilir Tütün kullananlar, kullanmayanlara göre, dişetlerini daha fazla tahriş etmektedirler Lösemi, AIDS gibi vücudun savunma sistemini etkileyen hastalıklar dişetlerinin durumunu daha kötü bir hale getirebilir Kişilerin enfeksiyona çok açık olduğu, kontrol altında olmayan diabet gibi durumlarda dişeti hastalığı genellikle çok daha şiddetlidir ve kontrol altına alınması daha güçtür


Hamilelik sırasındaki hormon değişimleri, dişetlerinin daha kırmızı, bakteri plağına karşı daha duyarlı bir hale gelmesine neden olur Erken safhalarında bulunan varolan bir dişeti hastalığı özellikle hamilelik döneminde daha da şiddetlenebilir


Doğum kontrol hapları, antidepresanlar ve bazı kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkileyebilir (Bakınız, Kadınlarda Ağız ve Diş Sağlığı)


Genel sağlığınızdaki en küçük değişimleri dişhekiminize bildiriniz





Dişeti hastalıkları nasıl teşhis edilir?


Dişhekimleri dişetlerinin genel görünümünden şüphelendikleri zaman periodontal sonda adı verilen bir alet ile diş ile dişeti arasındaki dişeti cebinin boyunu ölçerler Yetişkinlerdeki her ağız içi muayenesinin bir parçası olarak periodontal muayene yapılmalıdır Dişlerin etrafındaki kemik dokusunu değerlendirmek için röntgen filmler alınabilir




Dişeti hastalıklarından nasıl korunabilir?


Periodontal hastalıkların önlenmesinde önemli rol oynayabilirsiniz Yaşam boyu dişlerinizi ağızda tutmak için bakteri plağının, diş fırçalaması ve diş ipi kullanılması ve kimyasal ajanlarla düzenli olarak her gün, dişlerden uzaklaştırılması gerekmektedir


Yukarıda sayılanlara ek olarak dişhekimine düzenli gidilerek kontrollerin yaptırılması son derece önemlidir Günlük ağız bakımı diş taşlarının oluşumunu en az seviyede tutmakla beraber tamamen önleyememektedir Bir dişhekimi tarafından yapılacak diş taşı temizliği; sizlerin diş fırçası, diş ipi ile temizleyemediğiniz bölgelerdeki sertleşmiş diş taşlarının ortamdan uzaklaştırılmasını sağlar Diş taşlarının kaldırılmasına diş taşı temizliği ismi verilmektedir Dişhekiminizin sizin özel gereksinimlerinize göre kişisel bir ağız bakım planı yapabilir Bu programla dişleriniz ile dişetlerinize zarar vermeksizin diş fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı uygulayabilirsiniz






Dişhekimini düzenli ziyaret ederek ağız sağlık ürünleri hakkında dişhekiminizden öneriler alabilirsiniz Piyasada pek çok çeşit diş fırçası, diş ipi, ağız gargaraları ve dişler arası temizleyicileri bulunmaktadır Diş hekiminiz size en uygun olan ürünleri seçmenizde yardımcı olacaktır (Bakınız, Diş Fırçalama)


Dişeti hastalıklarının erken safhalardaki tedavisi genellikle diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirmesidir Bu aşamalarda dişlerin etrafındaki ceplerden bakteri birikintileri ve diş taşları uzaklaştırılır ve kök yüzeyleri düzleştirilir Bu işlemlerle iltihaba neden olan bakteriler ve toksin maddeler ağızdan uzaklaştırılır Dişeti hastalıklarının erken safhalarında uygulanan bu işlemler genellikle yüz güldürücü sonuçlar için yeterli olmaktadır





Daha ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir Cerrahi müdahalenin amacı; derin ceplerdeki diştaşlarını ve hastalıklı dokuları ortamda uzaklaştırarak iyileşmenin olabilmesi için kök yüzeylerini düzleştirmek ve dişetlerine kolay temizlenebilmesi için şekil vermektir


Tedavilerden sonra periodontal hastalar periyodik olarak görülmelidir Periodontal tedavi ile elde edilen olumlu sonuçları korumanın tek yolu dişlerin fırçalanması, diş ipi ve bakteri birikintilerini ortamdan uzaklaştıran kimyasal ajanların düzenli olarak kullanılmasıdır Ve en önemlisi dişekiminin önerdiği aralıklarla kontrolünüzü yaptırmaktır






Periodontal Tedavileri Kimler Yapar?


Tüm dişhekimleri periodontal hastalıkları tanımlayıp erken dönemdeki dişeti hastalıklarını tedavi edebilirler Bazı dişhekimleri ise ilerlemiş periodontal hastalıkları tedavi edebilecek ek bilgi birikimine ve tecrübeye sahiptirler, bu konuda uzmanlaşmışlardır Bu bilgi birikimine sahip dişhekimleri periodontist olarak isimlendirilmektedir Dişhekimi, gerekirse hastalığın bir uzman tarafından tedavi edilmesi gerektiğine inanır ve hastayı bir periodontiste gönderebilir Periodontal hastalıkların tedavisi ile beraber, dişlerinizin düzenli fırçalanması ve düzenli dişhekimi ziyaretleri ile yaşam boyu sağlıklı dişler korunabilir

AĞIZ VE DİŞ SAĞLIĞI

Diş ve diş eti hastalıkları ülkemizde ve dünyada en önemli sağlık sorunları arasındadır Ancak hayatı doğrudan tehdit etmediği için gereken önem verilmemektedir

Ağız sindirim kanalının girişidir Ağızdaki olumsuzluklar diş sağlığının bozulmasına, sindirimin olumsuz etkilenmesine yol açar Ağızla aldığımız yiyecekler çiğnenip, tükürükle karıştırılarak yutulmaya ve sindirime hazır hale getirilirler Ağız aynı zamanda konuşmaya yardım eder Tat alma organı olan dilin; çiğneme, yutma, konuşma gibi çok önemli yan görevleri de bulunmaktadır

Dişlerin besinlerin parçalanması, öğütülmesi görevlerinin yanı sıra konuşmada ve görünümümüzde önemli etkileri vardır Dişleri eksilmiş kişilerin bazı sesleri çıkarabilmeleri zorlaşır, çiğnemede ve/veya ısırmada da zorluk olur Dişlerin gelişim süreci içerisinde ilk çıkan süt dişleri, daha sonra yerlerini kalıcı dişlere bırakır
Ağız ve diş sağlığında en önemli iki hastalık diş çürükleri ve diş eti iltihaplanmalarıdır Diş eti hastalıkları kimi zaman diş yuvasının bulunduğu çene kemiğinin erimesine kadar ilerleyen bir etki yapabilir Diş sağlığının bozulması vücuttaki diğer organları da etkileyebilir Dişler neredeyse bütün sistemleri olumsuz etkileyen sürekli enfeksiyon odağı haline gelebilir ve kalp, böbrek, eklemler vb yapılarda önemli sağlık sorunlarına yol açabilen enfeksiyonlara kaynaklık edebilir

Ağızda ve dişlerde yapısal ve işlevsel herhangi bir bozukluğun olmaması, ağız ve dişlerin görevlerini tam olarak yapabilmeleri durumu “ağız ve diş sağlığı”nın varlığını gösterir