Prof. Dr. Sinsi
|
Ba?ymlylyk Yapan Maddeler - Ba?ymlylyk Yapan Maddeler Eroin
Ba?ymlylyk Yapan Maddeler - Ba?ymlylyk Yapan Maddeler Eroin
EROYN (OPYYAT)
Kimyasal Özellikleri ve Elde Edili? Biçimleri
Afyonun Yngilizce kar?yly?y “opium”dur Afyon ve benzeri maddelerin tümüne “opioid” ady verilmektedir Eroin de afyon ha?ha?yndan elde edilen ve uyu?turucu özelli?i ta?yyan bir maddedir Büyük oranda ba?ymlylyk yapma özelli?ine sahiptir Opiodlar arasynda afyon sakyzy, morfin, kodein de sayylabilir
Sokaktaki Ysimleri
Mal, beyaz toz, beyaz kelebek, ka?yt üstü, h(eyç), junk, staff, charlie, kireç, kar, cevher, kyz, beyaz peynir, ilaç, something vb eroin için kullanylan di?er adlardyr
Görünü?ü ve Kullany? Biçimleri
Beyaz ile koyu kahve arasynda de?i?en renklerde olabilen bir tozdur
Eroin genellikle enjekte edilerek (shooting ya da mainlining diye bilinir), burundan çekilerek ve a?yz yoluyla alynarak kullanylmaktadyr Tipik olarak bir eroin kullanycysy, günde üç-dört kez enjeksiyon yapar
Damar yoluyla kullanymlarda, çok kysa sürede hyzly etki yapmaktadyr Yçildi?inde ya da burundan çekildi?inde tepe etkisini, 10 ila 15 dakika içinde göstermektedir Etkisi 4-6 saat kadar sürdü?ünden, ki?i günde 3-4 kez eroin kullanmak zorunda kalyr Burundan çekerek ya da içilerek eroin alma, damardan enjeksiyon yolu gibi yo?un bir “etki” (rush) üretmese de; NIDA ara?tyrmacylary eroinin üç kullanym ?eklinin de ba?ymlylyk yapaca?yny do?ruladylar Ulusal datalara göre eroin kullanycylarynyn en geni? gruplaryndan biri, 30 ya?yn üstünde olmaya devam etmektedir
Fiziksel ve Psikolojik Etkileri
Kysa süreli etkileri:
Enjeksiyondan sonra eroin, beyin bölgelerine geçer Beyinde eroin morfine dönü?türülür ve beyindeki sinir hücrelerindeki opiod alycylaryna hyzlyca yapy?yr Yo?unla?manyn ?iddeti; ne kadar madde alyndy?yna, maddenin beyne ne kadar hyzla girdi?ine ve beyindeki opiod reseptörlerine ne kadar çabuk yapy?ty?yna ba?lydyr Ba?ymlylyk yapycydyr, çünkü beyne oldukça çabuk girer
Kullanycylar ilk ba?ta “rush" diye adlandyrylan deneyimi ya?arlar
Eroin kullanymyndan sonraki “rush” deneyimine derinin yüzeyinde bir sycaklyk, a?yz kurulu?u, göz bebeklerinde küçülme, kol ve bacaklarda a?yrlyk hissi, mide bulantysy, kusma ve a?yr ka?ynma hissi e?lik eder Ylk etkilerinden sonra; kullanycylar genellikle birkaç saat boyunca uykulu olurlar Konu?malary yava?lar, dikkat ve bellek fonksiyonlarynda bozukluklar görülebilir Eroinin merkezi sinir sistemindeki etkileri nedeniyle zihinsel i?levsellik gölgelenir Kalp ve tansiyon yava?lar, bazen ölüm noktasyna da varabilir Sokaklarda satylan eroinin ne kadar saf oldu?unun tam olarak bilinememesi özel bir risk durumu yaratyr Bu nedenle, eroin kullanycylary bilmeden de yüksek doz alma riskindedirler Eroin kullanycylarynda HIV virüsü, Hepatit C ve di?er enfeksiyon hastalyklarynyn görülme nedenleri, bir ba?kasynyn kullandy?y enjeksiyon araçlarynyn payla?ylmasyndan ya da enjeksiyon yoluyla eroin kullanan biriyle korunmasyz cinsel ili?kiye girilmesinden kaynaklanmaktadyr
Uzun süreli etkileri:
Eroinin uzun süreli kullanymynda en zarar verici etkilerinden biri ba?ymlyly?yn kendisidir Ba?ymlylyk süre?endir “Hastaly?a” yeniden yakalanma, devamly bir ?ekilde (kompülsif olarak) maddeyi arama ve kullanma ile karakterize olur
Eroin, çok güçlü bir ?ekilde maddeyi aramaya ve kullanmaya motive eden fiziksel tolerans olu?turur Herhangi bir ba?ymlylyk yapan maddenin kullanycylary gibi, eroin kullanycylary da düzenli bir ?ekilde maddeyi elde etmek ve kullanmak için çok ama çok zaman ve enerji harcarlar
Yoksunluk Belirtileri
Fiziksel ba?ymlylyk maddenin yüksek doz alymlaryyla geli?ir, vücut maddenin varly?yna adapte olur ve e?er aniden azaltylyrsa “yoksunluk” belirtileri meydana gelir
Eroin kesildikten 6-8 saat sonra yoksunluk belirtileri ba?lar Belirtiler 2-3 gün içinde en ?iddetli dönemini ya?ar ve 7-10 gün içinde sonlanyr Ancak bazy belirtiler 6 ay kadar sürebilir
Yoksunluk belirtileri; rahatsyzlyk, gerginlik, kas ve eklem a?rysy; uykusuzluk, kusma, kollaryn diken diken olmasy (cold Turkey), terleme, sarsynty ve halsizliktir
Entoksikasyon ve sonuçlary
Yüksek dozlarda alyndy?ynda tepkisizlik, yava? solunum, beden ysysynda dü?me, kalp aty?larynyn yava?lamasy, tansiyon dü?üklü?ü, koma ve ölüm görülebilir
Met@don ya da LAAM Programlary
Yurt dy?ynda uygulanan tedavi programlarydyr Reçeteyle yazylan met@donun entoksikasyona ya da sedasyona yol açmasy görülmez; günlük aktiviteleri yapmayy engellemez A?yz yoluyla alynyr ve eroinin yoksunluk belirtilerini 24 ile 36 saat arasynda bastyryr Etkisi 24 saat içinde sonlanyr ki bu eroinin etkisinde 6 kez daha fazla bir zaman demektir Bu nedenle tedavide günde bir defa alynmasy yeterlidir Ki?iler met@don alsalar da eroinden farkly olarak acyyy algylayabilmekte ve duygusal reaksiyonlara sahip olabilmektedirler met@don ayryca, eroinin yeniden kullanylmasyna neden olan craving “?iddetli arzu”yu hafifletir; dindirir Davrany?sal, dany?manlyk ve di?er destekleyici çaly?malarla birlikte ****donun, ki?inin eroin alymyny durdurmasyny sa?lady?y ve daha dengeli/üretici ya?ama döneminde ki?iye yardymcy oldu?u belirtilmektedir
LAAM typky met@don gibi sentetik bir opioddur ve 1993’de Amerika’daki “Food and Drug Administration” tarafyndan eroin ba?ymlysy hastalaryn tedavisinde kullanymyny onaylamy? bir maddedir A?yzdan alyndy?y zaman, minimal yan etkilerle, eroinin yan etkilerini 72 saate kadar durdurabilmektedir Uzun süreli etkisi yüzünden haftada sadece 3 kez kullanymy yeterli olmaktadyr
LAAM ve met@don, uyu?turucunun verdi?i zararlaryn azaltylmasy amacyyla yurt dy?ynda ba?vurulan yöntemlerdir Uyu?turucu ile mücadele, kimi zaman ba?aryly sonuç vermemektedir Bu durumda izlenen yol uyu?turucunun verdi?i toplumsal, bireysel, psikolojik ve ekonomik zararlaryn azaltylmasydyr Enjektör de?i?im programlary, met@don veya LAAM tedavisi bu yönde yapylan çaly?malardan birkaçydyr Ülkemizde bu tür bir tedavi programy uygulanmamaktadyr ve bu maddeler yasady?y olarak kabul edilmektedir
|