Ortam Temizli?i Ve Bakimi Nasil Yapilir?

Sa?ly?ymyz, ya?ady?ymyz ortamyn temizli?inden de do?rudan etkilenir Temizlik i?lemleri bilinçli olarak yapylmady?ynda var olan kirlilik daha geni? yüzeylere yayylabilir Ancak temizlik elemanlary dahi, nasyl temizlik yapylmasy konusunda bilgi sahibi olmayabilirler
Ortamyn temizli?i olabildi?ince syk yapylyr Temizlik syrasynda ba?ka yerlere ait e?yalar yerlerine ***ürülüp (dolap içi, ba?ka oda vs) düzenlenerek ortam hazyrlandyktan sonra temizlenmelidir Yerler ve yüzeyler pürüzsüz olmalydyr Bu nedenle cila ve boya bakymy en geç iki yylda bir yapylmalydyr
Tüm mobilya ve malzemeler ortama yerle?tirilirken, temizlik için kolaylyk sa?lama dü?üncesiyle, özel ilgi gösterilmelidir Örne?in; yerinden oynamayacak kadar a?yr olan parçalaryn arkasynda ve yanynda bo?luk byrakylyr, jaluzi gibi fazla yüzey içeren ve temizli?i zor olan malzeme yerine, olanak varsa yykanabilen basit gereçler kullanylmasy yararlydyr
Kirli zeminleri temizlerken kiri temiz alanlara yaymamak amaç olmalydyr Temizlik gereçleri temizlenen yüzeylerden her zaman ve kesinlikle daha temiz olmalydyr
[*] Önce görünen kirler temizlenir; ileri temizlik, a?amaly olarak uygun syraylagerçekle?tirilir[*] Temizlik syrasynda öncelikle sycak su kullanylyr[*] Temizli?i yapylan yüzeyler sonunda kuru olarak byrakylyr [*] Kullanylacak malzeme etkili, kullanym amacyna ve standartlara uygun olmalydyr

FARKLI ORTAMLARIN TEMYZLYK ÖZELLYKLERY


1 Yerler ve Yüzeyler

·Temizlik syrasynda olabildi?ince çok yüzeye ula?mak için, hareket edebilen e?yalar yerlerinden oynatylyr
·Vakumlu süpürge ile toz kaldyrmadan süpürülür
·Süpürme sonrasy arap sabunlu su ile yslatylmy? paspasla silinir
·Uzun süre temizlenmemi?, kalycy kirler bulunan ortamlaryn temizli?i özen ister Yerlerin önce yslatylarak, spatula gibi kazyyycylar yardymyyla, mekanik olarak temizlenmesi gerekebilir

·Mobilyalaryn tozlary, nemli bezle silinir Lekeler varsa, yüzeyi bozmayacak özel temizleyiciler ya da deterjan kullanylarak temizlenmeli, kuru bez ya da nemli bezle son bakym yapylmalydyr
·Fayans yüzeyler her gün arap sabunlu nemli bezle silinir Sabunsuz bezle durulanyr
·Camlar, çerçeveler ve kapylar, en geç ayda bir, arap sabunlu su ile yslatylmy? bezle temizlenir ve sabunsuz bezle durulanyr
·Kapy kollary, banko ya da merdiven kenary gibi çok ki?inin ellerinin de?di?i yüzeyler, önce sycak su ve arap sabunuyla, daha sonra dezenfektan eklenmi? suyla silinir
·Perdeler ve di?er kuma? materyal en geç iki ayda bir çama?yr makinesinde uygun programla yykanyr ya da gerekirse kuru temizleme yapylyr
·Pano, tablo, ayna, abajur ve radyatör petekleri de temizlenecek yüzeyler

arasyndadyr ve mobilyalar gibi temizlenir

·Akytmayan naylon torbalar ile birlikte kullanylan çöp kovalary, en geç haftada bir, mekanik temizlik yapyldyktan sonra deterjanly su ile fyrçalanarak temizlenir, kurulanyr







2 Buzdolaplary








·Dy? kysmynyn yüzey olarak temizlenmesi, içinin düzenli kullanylmasy gere?i dy?ynda, otomatik eriticili de?ilse, buzlu?un bakymy düzenli olarak yapylmaly, iç yüzeyleri ve raflar deterjanly sycak su ile silinmelidir
·Yçinde yalnyzca besinler bulundurulmalydyr



3 Lavabo ve Tuvaletler



Önce görünür kirler yslatylarak temizlik fyrçalarynyn kazyyycy kenarlary da kullanylarak temizlenir
·Toz ya da syvy, ovucu bir deterjanla önce fyrçalanarak temizlenir ve su ile durulanyr
·Musluk ba?lary da toz ya da ovucu bir deterjanla, ba?ka bir fyrça ya da bez kullanylarak temizlenir
·Sabunluklaryn dy? yüzey temizli?i her temizlikte yerine getirilmelidir Syvy sabunlar bitti?inde sabunluklar fyrçalanarak temizlenip, kurulanmaly ve bu i?lemlerden sonra yeniden doldurulmalydyr
·Evyelerin dy?ynda kalan yer ve yüzeyler yukaryda belirtildi?i gibi temizlenir
·Tuvalet ve lavabo fyrçalary ayry olmaly, ba?ka yüzeylerde kullanylmamaly ve temas ettirilmemelidir

Temizlik syrasynda kullanylan malzemeler ve bunlaryn bakymy da özen ister Temizlik syrasynda eldiven kullanmakta yarar vardyr Burada amaç el cildinin korunmasydyr Eldiven giyilmeden önce eller kurallara uygun olarak yykanyr ve kurulanyr Kirlili?in yayylmasynyn eldivenler aracyly?yyla olabilece?i unutulmamalydyr Atyk bula?my? eldivenler, kendileri de birer bula?tyrycy araç olurlar Bu nedenle temizlik syrasynda eldivenler, fara? ve fyrça gibi bir araç kullanmadan do?rudan, atyklarla temas ettirilmemelidir


Deterjanlaryn do?a kirlili?inde önemli payy oldu?u bilinmektedir Bu nedenle gereksinimi kar?ylayacak en az miktarda kullanylmasyna özen gösterilmelidir Durulanarak yüzeylerde bulanyk görüntü yapmayacak ?ekilde temizlenirler Yüzey ve yerlerin kaplamalaryna zarar vermeyecek özellikte olanlar kullanylmalydyr Arap sabunu da sulandyrylarak aky?kan kyvamda deterjan gibi kullanylabilir Arap sabunu ile hazyrlanmy? temizlik suyuna hiç bir zaman çama?yr suyu kary?tyrylmamalydyr Kary?tyrylyrsa etkileri azalaca?y gibi ortama zehirli gazlaryn çykmasyna neden olunur

Temizlik bezleri ysyya dayanykly, tüy byrakmayacak, yumu?ak pamuklu kuma?lardan yapylmy? sa?lam bezler olmalydyr Kuru ya da nemlendirilmi? olarak, kirlendikçe su ve sabun ya da deterjanla temizlenip durulanarak kullanylyr Yyrtylynca yenilenirler Sycak su ile yykanamama özelli?i ve gözenekleri nedeniyle çok geni? alan olu?turduklary için temizlenmeleri zor olan plastik süngerler bez yerine kullanylmamalydyr Görünür biçimde yyprandyklarynda yer paspaslary yenilenmelidir Temizlik fyrçalary esnek ve hareketli ancak kuvvet uygulayacak kadar sa?lam ve ysyya dayanykly olmalydyr Bu özellikleri bozuldu?unda kullanylmayyp yenilenmelidir
B- YYYECEK VE YÇECEKLERYN TEMYZLY?Y

Yiyecek ve içecekler hastalyk yapycy mikroplarla bula?mamy? olmalydyr Denetlenmi?, kapaly kaynak sulary en emin temiz içme suyudur Açyk su kullanmak güvenli de?ildir Böyle sular, kaynama ba?ladyktan sonra en az üç dakika daha kaynatylyp so?utulur ve bu sayede temiz olarak içilebilir
Anne sütü mikropsuz oldu?undan ilk alty ay yalnyzca emzirilerek beslenen bebekler bu açydan en güvenli durumda olanlardyr Emzirdikçe süt olu?tu?undan, anneler syk emzirerek süt miktaryny artyrabilirler Biberon kullanma hem emzirme üzerine olumsuz etkisi oldu?undan hem de temizlenme zorlu?u nedeniyle mikroplar için uygun ortam olu?turur Gerekti?inde, bebek beslenmesinde biberon yerine ka?yk ya da küçük bardak kullanylmalydyr
Besin maddelerinde bulunan çok sayyda mikroorganizma, mutfak temizli?inin önemini artyryr Bu nedenle ayryca özen ister Gerekli malzemelerin satyn alynmasy ile yemeklerin sunulmasy arasynda, depolama, hazyrlama, pi?irme, bekletmeden, servis sonrasy temizlik ve bakyma kadar tüm i? aky?y mutfakta sa?lykly ortam olu?turmada ayry ayry önem ta?yr Mutfaktaki sycak ve nemli ortamda bulunan bakterilerin sayysy her 20 dakikada iki katyna çykabilir ve bir tek bakteri 10 saatte 1 milyar olacak ?ekilde üreyebilir
Mutfakta alynmasy gereken sa?lyk önlemleri içinde, yiyecek maddelerinin gördü?ü i?lemler özel bir önem ta?yrsa da, mutfaktaki tüm malzemelerle yüzeyler ve zeminin temizli?i en az di?er önlemler kadar önemlidir
Mutfakta çaly?anlaryn elleri, di?er vücut yüzeyleri, a?yzlary, burunlary, dy?ky ve giysileri aracyly?yyla yiyeceklere mikroplar bula?abilir
Mutfakta i? yapanlar ellerini önceden etkili ?ekilde yykamaly, ellerinde kesik ve yara bandy olanlar yiyecek hazyrlamamaly, yemek hazyrlama syrasynda sigara içmemeli, saçlar ve buruna temas etmemeli, yemeklerin tadyna bakylmasy gerekti?inde temiz bir ka?yk kullanyp sonra hemen yykamalydyr
C- BESYNLERLE YLGYLY HYJYEN KURALLARI



Besinler alyndyktan sonra bekletilmeden buzdolaby ya da dolaplara kaldyrylyr Son kullanma tarihleri geçmeden kullanylyr Kyryk, çatlak ve kirli yumurtalar alynmaz Zedelenmemi? ve beresiz alynmy? sebze ve meyvalardaki toz, toprak, ilaç kalyntylary temiz bol akar suda yykanyr Sebzelerin hazyrlandy?y tezgah di?erlerinden ayrydyr

Dondurulmu? besinler sycak ortamda de?il buz dolabynda çözülür, çözüldükten sonra tekrar dondurulmaz Dondurulmalaryna ra?men gydalarda çürüme bir ölçüde devam eder Çözme i?lemi syrasynda bu süreç hyzlanyr ve oda ysysynda uzun sürede çözülen gydalar kolaylykla bozulabilir Özellikle et, kyyma gibi yiyecekler mikroplaryn üremesi için ideal ortamy olu?turur Bazy buzluk ve derin dondurucularyn kapaklarynda gydalaryn en fazla ne kadar süreyle saklanabilece?ine ili?kin bilgi vardyr Gydalaryn saklanmasynda buna dikkat edilmeli ayny türden gydalaryn eski ve yeni üretilmi?leri ayny ortamda saklandy?ynda önce eskilerinin tüketilmesine özen gösterilmelidir
Besin hazyrlama alanlarynyn temizli?i besinler kaldyryldyktan sonra yapylyr Özellikle et sulary ya da her çe?it etten yapylmy? gydalarla bula?my? yüzey, alet ve malzemelerin temizli?i çok önemlidir Bu tür yüzey ve malzemeler i? biter bitmez, hemen so?uk suyla akytylmaly, sonra da yüksek ysyda su ve deterjan kullanylarak temizlenmelidir Yüzey temizli?i için çama?yr suyu da kullanylabilir
D- MUTFAKLA YLGYLY HYJYEN KURALLARI

Kullanylan malzemelerin yüzey özellikleri, kalitesi, mutfa?yn yerle?me plany kurallaryn uygulanmasyny kolayla?tyryr ?ekilde olmalydyr Yabancy parçalar, cam kyryklary, kyryk araç gereç, tezgahlardaki çentik ve bütünlü?ünü bozan her tür zedelenme ve kyrylma temizlik açysyndan risk olu?turur Mutfakta yiyecek malzemesi kabul yeri, yiyeceklerin i?lem gördü?ü bölüm, artyk ve bula?yklaryn bulundu?u alanlar ve temiz kaplaryn muhafaza oldu?u yerler birbirinden ayry olur
Yerlere dökülen yiyecek maddeleri hemen kaldyrylyr ve zemin temizlenir
Yemek kaplary yykanmadan önce, yemek artyklarynyn temizlenmeleri gerekir Spatula, bula?yk telleri ve fyrçalar bu i?lem için kullanylacak araçlardyr Su ile durulama kirleri daha da azaltyr Tabaklaryn makineye uygun ?ekilde yerle?tirilmesi yykamanyn etkilili?i için, yykama i?lemine kadar makinenin kapaly tutulmasy ise ortamyn temizli?inin korunmasy için önemlidir Bula?yklaryn bir yerden bir yere ta?ynmasy ve yykanmak için açykta bekletilmesi mikroplaryn bula?masyny ve ço?almasyny artyran bir durumdur

Bula?yk makinesi fyryn ve ocaklaryn temizli?i, geni? yüzeyleri ve yiyecek artyklary ile temaslary nedeniyle özellik ta?yr Mekanik temizlikleri yiyecekler kurumadan spatula ve fyrça ile yapylyr Ba?ary sa?lanamayan durumlarda 1/50 konsantrasyonda sulandyrylmy? çama?yr suyu ile yüzey uygunsa göllenme yapylarak, de?ilse silinerek yiyecekler uzakla?tyrylyr
Yer temizli?inde kullanylan araçlar, tezgah gibi çaly?ma zemini temizli?inde kesinlikle kullanylmazlar


E- ATIKLAR

Çöpler ve di?er insan atyklary her zaman mikrop ve parazit yumurtasy baryndyryr Yemek ve bula?yk atyklary yslak, dolayysyyla mikroplaryn çok sevdikleri ortamlardyr Mikroplar genellikle bir aracy olmaksyzyn ba?kalaryna geçip salgyn hastalyk yapmazlar Atyklaryn üzerlerinde var olan ve üreyen mikroplar suya, ellere, dolayysyyla yiyeceklere geçerek hastalyklara neden olurlar Bu nedenle el yykama ile birlikte su ve besin temizli?inin yany syra çöplerin ve insan atyklarynyn uygun ?ekilde yok edilmesi de bula?ycy pek çok hastaly?a yakalanmamak için gereklidir

Ev atyklaryny toplarken yiyecek atyklaryyla di?erlerini ayry ayry biriktirmek ve toplanma yerlerine ***ürmek en do?rusudur Bu sayede dönü?türülebilir olanlar kolayca de?erlendirilebilir Çöp torbalarynyn sokak hayvanlary tarafyndan parçalanmasy da önlenebilir Çöp toplamanyn sorun oldu?u yerlerde yiyecek atyklary hayvan yiyece?i olarak ya da gömülerek yok edilebilir Temiz bo? naylon torbalaryn ba?ka kullanym için saklanmasy, temiz olmayanlaryn atylmadan önce katlanyp, dü?ümlenmesi uçu?an çöpleri azaltacaktyr Çocuk bezleri ve kadyn ba?lary da naylon torbalaryn içinde, syky?tyrylyp a?zy dü?ümlenerek atylmalydyr Ka?yt atyk, kutu ve konserve kaplaryny atmadan önce düzle?tirip syky?tyrarak, pet ?i?eleri küçülterek çöp yy?ynlary kat kat azaltylabilir Böylece mikrop, parazit, böcek ve kemiriciler tarafyndan ço?almak için kullanylacak hacim ve yüzeyler de azaltylmy? olur Çöplerin toplanmasy için hazyrlanmy? yerler dy?ynda bir yere kesinlikle çöp byrakmamak, yakynda böyle yerler yoksa yiyecek atyklaryny torbalara koymadan gömmek, di?erlerini uzakta da olsa var olan yere ta?ymak çöplerin istenmeyen etkilerinden korunmak için en uygun davrany?tyr
Yüzey azaltma tüm ha?ere mücadelesinin esasydyr Eskimi? yüzeylerde olu?an gözenek, delik ve çatlaklar ha?eratyn yerle?erek ço?almasy için uygun ortam olu?turur Bu nedenle ya?ady?ymyz ortamlaryn düzenli bakymyny yapmak her tür ha?eratla mücadele için ilaçlamadan daha sa?lykly ve güvenli bir yoldur