Sa?likli Beslenme

BESLENME

Sa?lykly beslenme, vücudun büyüme, geli?me ve günlük i?levlerinin süreklili?inin sa?lanmasy için gerekli olan besin ö?elerinin yeterli miktarlarda alynmasydyr Gydalar içerdikleri besin ö?elerinin benzerlikleri açysyndan dört gruba ayrylyrlar





1) Süt, yo?urt, peynir grubu: Süt ve sütlü gydalaryn olu?turdu?u bu gruptaki besinler protein, hayvansal ya?lar, kalsiyum, fosfor, B2 , B12, A vitaminleri açysyndan zengindir



2) Et, yumurta ve kuru baklagiller grubu: Kyrmyzy et, tavuk, balyk, yumurta, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi gydalaryn olu?turdu?u bu gruptaki besinler ba?lyca protein kayna?ydyr, ayryca ya?, B vitaminleri, demir ve çinko da içerir



3) Taze sebze ve meyve grubu: Bu gruptaki gydalar vücut için kalsiyum, demir,
magnezyum ve di?er bazy minerallerin, A, B, C, E, folik asit gibi vitaminlerin
kayna?ydyr




4) Tahyl grubu: Yçerdikleri karbonhidratla ba?lyca enerji kayna?ydyr, ayryca B grubu vitaminleri içerir

Ya?am boyu geçilen bebeklik, çocukluk, ergenlik, gebelik, emzirme, menapoz, iyile?me gibi dönemler ve yapylan i?lere uygun olarak bu dört ana gruptan alynmasy gereken miktarlar de?i?ebilir Ancak az ve syk yemek, güne mutlaka kahvalty ile ba?lamak, ö?ün atlamamak, abur cubur yememek, günde en az 4 - 6 bardak su içmek, kolaly içecekler, çay, kahve, kyzartma, kavurmalar, a?yry ya?ly, tuzlu ya da ?ekerli gydalar ve açykta satylan yiyeceklerden kaçynmak, ya? seçiminde doymamy? ya?lary tercih etmek, yiyecekleri hazyrlarken içlerindeki besin ö?elerinin korunmasyna dikkat etmek ve uygun ko?ullarda saklamak, çi? yenen meyve ve sebzeleri bol ve temiz suyla iyice yykamak her ya? ve dönem için geçerli temel sa?lykly beslenme kurallarydyr


Günümüzde beslenme ile ilgili sorunlaryn ba?ynda, modern ya?amda günlük enerji tüketiminin azalmasyna ra?men rafine gydalardan alynan enerjinin artmasy sonucunda olu?an ?i?manlyk gelmektedir ?i?manlyk ?eker hastaly?y, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalyklary ba?ta olmak üzere pek çok hastalyk açysyndan risk olu?turur Bu nedenle ideal kilonun korunmasy sa?lyk risklerini azaltmak açysyndan özellikle önem ta?yr Ydeal kilo beden kitle endeksi (BKY) olarak adlandyrylan bir formülle hesaplanyr Buna göre bireyin kilogram cinsinden tartysynyn metre cinsinden boyunun karesine bölünmesi ile bireyin vücut kitle endeksi hesaplanyr (kg/m2) BKY 20’nin altynda zayyf, 20 - 24 arasy normal, 25 - 29 arasy hafif ?i?man, 30 - 40 arasy ?i?man ve 40’yn üzerinde ise çok ?i?man olarak kabul edilir
Gydalarla ilgili bir di?er tehlikeli durum ise bazy hazyr gydalaryn içerdi?i katky maddeleridir Bu katky maddeleri ço?unlukla gydalaryn görüntüsünü, kokusunu daha çekici hale getirmek, dayanyklyly?yny, kyvamyny ve lezzetini artyrmak üzere kullanylan kimyasal maddelerdir ve bunlaryn bir bölümünün kanser yapycy etkisinin oldu?u kanytlanmy?tyr Bu nedenle tüketilen gydalaryn bu tür maddeler içermemesine dikkat edilmelidir
Gydalaryn temini syrasynda da dikkat edilmesi gereken bazy kurallar vardyr Alynanlaryn mutlaka taze olmasyna dikkat edilmelidir Ambalajly gydalarda paket üzerinde yer alan son kullanma tarihlerine dikkat edilmeli, zedelenmi? ambalajlarda ya da kötü saklama ko?ullarynda bekletilmi? mallar kesinlikle alynmamalydyr Konserveler paslanmamy? ve özellikle dy?a do?ru bombele?memi? olmalydyr Sycaktan etkilenecek gydalar aly?veri?ten eve getirilirken ya buz çantalary kullanylmaly ve/veya en kysa yoldan ula?tyrylmalydyr