Synav Kaygysy Kabusunuz Olmasyn

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-14-2012

SBS, LGS, ÖSYS, ALES, YGS ve bunlar gibi daha birçok kysaltmanyn ö?rencilerin gündemini tamamen i?gal etti?i günler artyk kapyda

Bu üç dört harften olu?an synav ady kysaltmalary, yüzlerce ö?rencinin hayatyndaki önemli mihenk ta?laryny olu?turmak üzere

Uzun süredir bu synavlara çaly?manyn ve bu synavlaryn tarihlerinin yakla?yyor olmasynyn sonucunda da bu ö?rencilerin gözle görülür ?ekilde endi?e hali ya?yyor olmalary olasydyr

Bu ö?rencilerin girecekleri synavlaryn sonucunda elde edecekleri akademik ba?ary ya da ba?arysyzly?yn hayatlaryna getiri/***ürülerini yorumlamalary sonucunda synav öncesinde ya?adyklary stresin olu?turdu?u karma?yk fizyolojik ve duygusal tepkilerin tümüne “synav kaygysy” denilir

Ö?rencilerin ya?ady?y synav kaygy belirtileri üç ana grupta toplanylabilir Bunlar:
Duygusal Belirtiler: Sinirlilik, endi?e/kaygy, panik, güvensizlik, çaresizlik, bunalty/sykynty hissiyaty, karamsarlyk, vb

Zihinsel (Davrany?sal Belirtiler): Unutkanlyk, konsantrasyon/dikkat güçlü?ü

Kaçynma davrany?lary (ders çaly?mayy erteleme ve bahaneler uydurma gibi), kaçma davrany?lary (synavy bitirmeme gibi), vb

Fiziksel (Psiko-somatik Belirtiler): Çarpynty, nefes darly?y, uyku düzensizli?i, i?tah arty?y/azalmasy, titreme, ba? dönmesi, ate? basmasy, bulanty, kusma, ishal, kan basyncynyn arty?, vb

Yukaryda anlatylan synav kaygy belirtilerinin ya?anmasynyn öncelikli nedeni, synavyn kendisinden ziyade synavla ilgili yapylan yorumlarynyn ö?rencinin davrany?laryny etkilemesidir

Bunu biraz açacak olursak, synav kaygysy ya?ayan ö?renci:

• Performansy ile ilgili olumsuz beklentilerde olabilir

(“Ben yeterince iyi de?ilim,” “Yeterince zeki olmady?ymdan yapamayaca?ym

” vb

)
• Synava yanly?/olumsuz anlam yükleyebilir ve/veya kendini alternatifsiz byrakabilir

(“Bu synavy geçmezsem hayatym bitecek,” “Bu synav benim ne kadar zeki ve ba?aryly bir ö?renci oldu?umu gösterecek,” vb

)
• Önceki deneyimlerdeki fizyolojik tepkilerin tekrarlayaca?y korkusu ya?ayabilir

(“Daha öncekiler gibi ellerim titriyor, ba?ym a?ryyor, midem bulanyyor

Yine ba?arysyz olaca?ym,” vb

)
• Ba?kalaryyla kendini kyyaslama içine girebilir

(“Herkes benden daha iyi,” “Ay?e kesin yine benden daha iyi not alacak,” vb

)
• Çevrenin kendisini yargylama endi?esi ya?ayabilir

(“Bu synavy geçemezsem aileme rezil olurum,” “E?er ba?aramazsam, herkes ne dü?ünür,” vb

)

Synav kaygysy ya?ayan ö?renci olumsuz dü?ünce yapysy dy?ynda da belli ba?ly bir kaç sebep dolayysyyla bu endi?eyi deneyimliyor olabilir Bunlar:
• Synava gerçekten hazyrlanmamy? olmak
• Fizyolojik ihtiyaçlaryn kar?ylanmamasyna ba?ly olarak dü?ük performansla synava girecek olmak (Bir gece öncesinde alkol kullanmy? olmak, uyumamy? olmak vb

)
• Ailesinden/çevresinden ba?aryly olmasyna dair basky altynda tutulmak olabilir

Ya?anan bu kaygy ile ba?a çykma methodlaryny ise synav öncesinde ve syrasynda yapylabilecekler olarak ikiye ayyrylabilir

Synav öncesinde kullanylabilecek methodlar:
Zihinsel Methodlar
• Ö?rencinin kendini ve yeteneklerini tanymasy ve olasy beklentiler içine girmesi

(Bunun sa?lykly bir ?ekilde yapylmasy synava mümkün oldu?unca iyi hazyrlanylmasyna ve synav konusuyla ilgili bilgiden emin olunmasy ön ko?uluyla gerçekle?ir

)
• Synava yüklenen anlamyn netle?tirilmesi ve seçeneksizli?in önlenmesi (Bu sene synavy kazanamazsam bir sonraki sene tekrar girebilirim veya di?er alternatiflerim ?unlar ?unlar olabilir gibi)
• Meli/ Maly dü?ünce kalyplarynyn farkyna varylyp yeniden yapylandyrylmasy (Synavy kazanmalyyym yerine synavy kazanmak istiyorum vb

)
Bedensel Methodlar
• Solunum Egzersizleri: Bir uzmandan ö?renilebilecek ve bedenin rahatlamasyny sa?layacak methodlardyr
• Gev?eme Egzersizleri: Yine bir uzmandan ö?renilebilecek ve bedenin rahatlamasyny sa?layacak methodlardyr
• Fizyolojik ihtiyaçlaryn kar?ylanmasy: Düzenli uyku, beslenme, spor yapma vb

Synav syrasynda uygulanabilecek ba?açykma methodlarynyn ba?lycalary ise:
• Konsantre olmak
• Süreyi iyi kullanmayy hedeflemek
• Heycanlandy?y hissedildi?inde veya bir soru kar?ysynda zorlanyldy?ynda panik yapmak yerine ba?ka bir soruya geçilmesi ve bu rahatsyz edici duygunun kysa bir süre içinde geçece?ine inanylmasy
• Synavda kolay gelen kysymlaryn önce yapylmasy
• Fiziksel olarak rahat olmak (Kyyafetlerin ona göre ayarlanmasy, kaygy hissedildi?i anda kysa bir nefes egzersiziyle kaygynyn azaltylmasy, vb

)olarak syralanabilir

Son olarak unutmamalyyyz ki, synav kaygysy ö?renilen bir davrany? biçimidir

Kaygy ile ilgili ö?renilen bu bilgi yeniden yapylandyrylarak kaygy ortadan kaldyrylabilir

Yukardaki öneriler uygulandy?y halde ö?renci hala synav kaygysy ile ilgili bir sykynty ya?yyorsa bir uzmandan yardym almasy yararly olacaktyr

Böyle durumlarda uzman, dany?anynyn çarpytylmy? dü?ünce kalyplaryyla Bili?sel Davrany?çy methodlarla ve travmatik anylary ile onlary tekrar yapylandyran sistemlerle çaly?ylacaktyr

Her ne kadar bu methodlar kysa sürede etkin sonuçlar veriyorsa da, uzmanlardan alynacak yardymyn ö?rencinin synav tarihinin en az bir ay öncesinden ba?lamy? olmasy tercih edilmelidir

Amerikan Hastanesi
Psikoloji Bölümü
Uzman Psikolog Asly Akkan

Kaynak:

07-14-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Synav Kaygysy Kabusunuz Olmasyn SBS, LGS, ÖSYS, ALES, YGS ve bunlar gibi daha birçok kysaltmanyn ö?rencilerin gündemini tamamen i?gal etti?i günler artyk kapyda Bu üç dört harften olu?an synav ady kysaltmalary, yüzlerce ö?rencinin hayatyndaki önemli mihenk ta?laryny olu?turmak üzere Uzun süredir bu synavlara çaly?manyn ve bu synavlaryn tarihlerinin yakla?yyor olmasynyn sonucunda da bu ö?rencilerin gözle görülür ?ekilde endi?e hali ya?yyor olmalary olasydyr Bu ö?rencilerin girecekleri synavlaryn sonucunda elde edecekleri akademik ba?ary ya da ba?arysyzly?yn hayatlaryna getiri/*ürülerini yorumlamalary sonucunda synav öncesinde ya?adyklary stresin olu?turdu?u karma?yk fizyolojik ve duygusal tepkilerin tümüne “synav kaygysy” denilir Ö?rencilerin ya?ady?y synav kaygy belirtileri üç ana grupta toplanylabilir Bunlar: Duygusal Belirtiler: Sinirlilik, endi?e/kaygy, panik, güvensizlik, çaresizlik, bunalty/sykynty hissiyaty, karamsarlyk, vb Zihinsel (Davrany?sal Belirtiler): Unutkanlyk, konsantrasyon/dikkat güçlü?ü Kaçynma davrany?lary (ders çaly?mayy erteleme ve bahaneler uydurma gibi), kaçma davrany?lary (synavy bitirmeme gibi), vb Fiziksel (Psiko-somatik Belirtiler): Çarpynty, nefes darly?y, uyku düzensizli?i, i?tah arty?y/azalmasy, titreme, ba? dönmesi, ate? basmasy, bulanty, kusma, ishal, kan basyncynyn arty?, vb Yukaryda anlatylan synav kaygy belirtilerinin ya?anmasynyn öncelikli nedeni, synavyn kendisinden ziyade synavla ilgili yapylan yorumlarynyn ö?rencinin davrany?laryny etkilemesidir Bunu biraz açacak olursak, synav kaygysy ya?ayan ö?renci: • Performansy ile ilgili olumsuz beklentilerde olabilir (“Ben yeterince iyi de?ilim,” “Yeterince zeki olmady?ymdan yapamayaca?ym” vb) • Synava yanly?/olumsuz anlam yükleyebilir ve/veya kendini alternatifsiz byrakabilir (“Bu synavy geçmezsem hayatym bitecek,” “Bu synav benim ne kadar zeki ve ba?aryly bir ö?renci oldu?umu gösterecek,” vb) • Önceki deneyimlerdeki fizyolojik tepkilerin tekrarlayaca?y korkusu ya?ayabilir (“Daha öncekiler gibi ellerim titriyor, ba?ym a?ryyor, midem bulanyyor Yine ba?arysyz olaca?ym,” vb) • Ba?kalaryyla kendini kyyaslama içine girebilir (“Herkes benden daha iyi,” “Ay?e kesin yine benden daha iyi not alacak,” vb) • Çevrenin kendisini yargylama endi?esi ya?ayabilir (“Bu synavy geçemezsem aileme rezil olurum,” “E?er ba?aramazsam, herkes ne dü?ünür,” vb) Synav kaygysy ya?ayan ö?renci olumsuz dü?ünce yapysy dy?ynda da belli ba?ly bir kaç sebep dolayysyyla bu endi?eyi deneyimliyor olabilir Bunlar: • Synava gerçekten hazyrlanmamy? olmak • Fizyolojik ihtiyaçlaryn kar?ylanmamasyna ba?ly olarak dü?ük performansla synava girecek olmak (Bir gece öncesinde alkol kullanmy? olmak, uyumamy? olmak vb) • Ailesinden/çevresinden ba?aryly olmasyna dair basky altynda tutulmak olabilir Ya?anan bu kaygy ile ba?a çykma methodlaryny ise synav öncesinde ve syrasynda yapylabilecekler olarak ikiye ayyrylabilir Synav öncesinde kullanylabilecek methodlar: Zihinsel Methodlar • Ö?rencinin kendini ve yeteneklerini tanymasy ve olasy beklentiler içine girmesi (Bunun sa?lykly bir ?ekilde yapylmasy synava mümkün oldu?unca iyi hazyrlanylmasyna ve synav konusuyla ilgili bilgiden emin olunmasy ön ko?uluyla gerçekle?ir) • Synava yüklenen anlamyn netle?tirilmesi ve seçeneksizli?in önlenmesi (Bu sene synavy kazanamazsam bir sonraki sene tekrar girebilirim veya di?er alternatiflerim ?unlar ?unlar olabilir gibi) • Meli/ Maly dü?ünce kalyplarynyn farkyna varylyp yeniden yapylandyrylmasy (Synavy kazanmalyyym yerine synavy kazanmak istiyorum vb) Bedensel Methodlar • Solunum Egzersizleri: Bir uzmandan ö?renilebilecek ve bedenin rahatlamasyny sa?layacak methodlardyr • Gev?eme Egzersizleri: Yine bir uzmandan ö?renilebilecek ve bedenin rahatlamasyny sa?layacak methodlardyr • Fizyolojik ihtiyaçlaryn kar?ylanmasy: Düzenli uyku, beslenme, spor yapma vb Synav syrasynda uygulanabilecek ba?açykma methodlarynyn ba?lycalary ise: • Konsantre olmak • Süreyi iyi kullanmayy hedeflemek • Heycanlandy?y hissedildi?inde veya bir soru kar?ysynda zorlanyldy?ynda panik yapmak yerine ba?ka bir soruya geçilmesi ve bu rahatsyz edici duygunun kysa bir süre içinde geçece?ine inanylmasy • Synavda kolay gelen kysymlaryn önce yapylmasy • Fiziksel olarak rahat olmak (Kyyafetlerin ona göre ayarlanmasy, kaygy hissedildi?i anda kysa bir nefes egzersiziyle kaygynyn azaltylmasy, vb)olarak syralanabilir Son olarak unutmamalyyyz ki, synav kaygysy ö?renilen bir davrany? biçimidir Kaygy ile ilgili ö?renilen bu bilgi yeniden yapylandyrylarak kaygy ortadan kaldyrylabilir Yukardaki öneriler uygulandy?y halde ö?renci hala synav kaygysy ile ilgili bir sykynty ya?yyorsa bir uzmandan yardym almasy yararly olacaktyr Böyle durumlarda uzman, dany?anynyn çarpytylmy? dü?ünce kalyplaryyla Bili?sel Davrany?çy methodlarla ve travmatik anylary ile onlary tekrar yapylandyran sistemlerle çaly?ylacaktyr Her ne kadar bu methodlar kysa sürede etkin sonuçlar veriyorsa da, uzmanlardan alynacak yardymyn ö?rencinin synav tarihinin en az bir ay öncesinden ba?lamy? olmasy tercih edilmelidir Amerikan Hastanesi** Psikoloji Bölümü Uzman Psikolog Asly Akkan Kaynak: