Yenidoğan Tarama Testleri

Yenidoğan Tarama Testleri

Herhangi bir hastalığın henüz belirtileri ortaya çıkmadan saptayan yöntemlere tarama testleri adı verilir Tarama testleri ile bazı hastalıklar henüz kalıcı hasar yaratmadan yakalanabilmektedirTelaşlanmanıza gerek yoktur, taraması yapılan hastalıklar seyrek rastlanan durumlardır ve büyük olasılıkla çocuğunuzda böyle bir hastalık görülmeyecektir Ancak tamamen sağlıklı ailelerin bebeklerinin de bu hastalıklardan birine maruz kalabileceği unutulmamalıdır

Standart metabolik hastalılar tarama testlerinde sadece fenilketonüri ve hipotiroidi taraması uygulanmaktayken , ekonomik ve teknolojik olanakları yüksek olan merkezlerde aynı miktar kan örneğiyle 35' in üzerinde hastalığın taraması yapılabilmektedir

Görme taramasında amaç, görmenin normal gelişimini engelleyecek risk faktörlerini saptamak ve yetersiz görmesi olan bebekleri erken dönemde tanımaktır Bebekler; şaşılık, kırma kusuru, katarakt, glokom, retinoblastom ve prematür retinopatisi gibi hastalıklar yönünden değerlendirilmelidir

Yenidoğan işitme taramasında, bebeğin alın ve kulak arkasına yerleştirilen elektrodlar sayesinde kulağa verilen seslerin, beyinde yarattığı dalgalar ölçülür Böylece bebeğin duyup duymadığı anlaşılır Bu işlem oldukça basittir, bebeği rahatsız etmez ve kısa sürede yapılırBebekler normalde doğdukları andan itibaren duyarlar Tarama yapılmazsa, ailenin gözlemiyle bebekteki işitme kaybı, en erken 18 aylıkken saptanabilmektedir Oysa işitme kaybı ilk altı ayda tanındığında, işitme cihazları ile işitme ve konuşma kabiliyetleri normale yakın gelişmektedir Bu nedenle işitme engelli bebeklerin erken tanınması önemlidirBebeğiniz işitme taramasını geçemezse, bir ay sonra yenidoğan servisinde kontrol işitme testi yapılır En iyi cihazlarla bile, 100 bebekten 4'ü testi geçememektedir Ancak test tekrarlandığında, bu oran 1000 bebekte 3-4'e düşmektedir

Doğuştan Kalça Çıkığı Taraması
Tüm yenidoğan bebeklerin muayenelerinde bu anomali gözden kaçırılmamalıdır Doğuştan kalça çıkığı şüpheli durumlarda bir ortopediste gönderilmeli ve mutlaka kontrole çağrılmalıdır

Testlerde yanılma payı olabilir mi?
Tarama testi şüpheli bulunan bebekler merkeze davet edilir Kontrol testlerle hastalığı kesinleşen bebekte hemen tedaviye başlamak gerekirTarama testi için kan örneği doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde alınmışsa, yalancı negatiflik riski nedeniyle test tekrar edilmelidir

Bu testlerin her yerde yapmak mümkün mü?
Yenidoğanlara tarama testlerinin yapılması günümüzde tüm gelişmiş ülkelerde standart bir uygulamadır Ülkemizde de büyük illerde hastanelerde, sağlık ocaklarında ve ana-çocuk sağlığı merkezlerinde her bebek rutin olarak fenilketonüri ve bazı merkezlerde hipotiroidi açısından taranmaktadır Toplanan örnekler TC Sağlık Bakanlığına bağlı Yenidoğan Tarama Merkezlerine gönderilir Ülkemizde dört Yenidoğan Tarama Merkezi mevcuttur: (Hacattepe Tıp Fakültesi-Ankara; İstanbul Tıp Fakültesi-İstanbul; Dokuz Eylül Tıp Fakültesi-İzmir; Cumhuriyet Tıp Fakültesi-Sivas)

Testlerin belirli günleri var mı?
Metabolik hastalıkların tarama testleri yenidoğan bebeğin topuğundan alınan bir iki damla kan ile yapılabilmektedir Kan üçüncü günden itibaren en kısa zamanda alınmalıdır Alınan kan, ufak bir filtre kağıdına emdirildikten sonra kurutulmakta ve bu kağıt, ilgili merkezlere gönderilmektedir

Yeni doğan sarılığı her bebekte olur mu? Kaçıncı günü olur?
Doğumdan sonraki ilk günlerde normal bebeklerin yarısında, prematür bebeklerin %80 inde sarılık görülebilir Hatta bazı bebekler bu şekilde de doğabilir Göz ve ciltte sarımtrak bir görüntü olur Yeni doğan sarılığı tek başına bir hastalık değildir Çünkü bebeğinizin karaciğeri daha tam olgunlaşmadığı için yıkılan kan hücrelerini tam olarak metabolize edemez ve bilirubin düzeyi artar

Dr Murat Emanetoğlu'na teşekkürler