Genital Sistem Gelişim Kusurları

Embriyonik gelişim döneminde serviks ve uterus, sağlı sollu yerleşmiş Müller kanallarının orta hatta birleşmesinden ve kaynaşmasından meydana gelir İlk birleşmede iç duvarlar orta hatta ince bir septum (perde) oluşturur Kaynaşma ilerledikçe bu septum serviksten uterusa doğru (aşağıdan yukarı) incelerek kaybolur İşte Müller anomalileri bu birleşmenin hiç olmaması ya da birleşme ve kaynaşmanın yetersiz olmasından kaynaklanan doğumsal anatomik bozukluklardır


Müller anomalileri gebe kalmış ve doğurmuş kadınlarda çok ender görülürler Daha çok tekrarlayan düşükleri olan, erken doğum, intrauterin gelişme geriliği, önceki doğumlarında bebeklerinde duruş bozuklukları (makat, yan ya da çapraz duruş) yaşamış olan kadınlarda yapılan araştırmalarda ortaya çıkarılırlar


Bu hastalıklar gebe kalamamaya değil, daha çok gebeliği sürdürüp canlı çocuk sahibi olamamaya neden olurlar


Sınıflandırma


Class I: bazı organların hiç olmaması


vajinal agenezi: vajinanın olmaması 1/5000 kadında görülür

serviks, uterus, tuba olmaması da ender görülen durumlardır

kombine agenezi: Mayer-Rokitanski sendromu adı verilen bu gelişim kusurunda vajina, serviks, uterus ve tubalar yoktur Ender durumlarda az gelişmiş tuba ve uterus olabilir Overlerin işlevleri normal olduğundan dış görünümlerinde hiç bir sorun olmayan bu kadınlarda primer amenore (hiç adet görmemiş olma) söz konusudur


Class II: unikorn uterus


Burada söz konusu olan, müller kanallarından birinin hiç olmamasıdır Bu yüzden asimetrik bir genital anatomi vardır


Class III: uterus didelphis


Bu durumda da her iki müller kanalı orta hatta hiç yaklaşmamış ve birleşmemiştir Bu yüzden de iki uterus ve iki serviks vardır Çoğu durumda da vajinayı ortadan ikiye ayıran bir septum sözkonusudur (çift vajina)


Class IV: uterus bicornis


Burada kısmi bir birleşme olmuş, ancak kaynaşma hiç olmamıştır Uterusun üst yüzünde bir çöküntü vardır


Class V: uterus septus


Birleşme tam olmuş ancak içteki septum (perde) serviksten yukarıya doğru kaybolurken belli bir aşamada duraklamıştır Duraklamanın olduğu yere göre servikse yakın bir bölgeden, uterusun tepesinin iç kısmına kadar olan bir yerde belli bir uzunlukta septum söz konusudur Endometrium boşluğu bu septum nedeniyle iki ayrı bölüme ayrılır


Class VI: DES (Dietilstilbestrol) anomalileri:


Annelerinin kendilerine gebe olduğu dönemlerde düşük tehdidi nedeniyle DES kullandıkları kadınlarda oluşan gelişim kusurlarıdır Başta T şekilli uterus olmak üzere çok çeşitli yapısal kusurlara yol açmış olan "DES faciası" ülkemizi Avrupa kadar etkilemediğinden bu tür gelişim kusurları ülkemizde fazla değildir


Class VI hariç, class sayısı arttıkça gelişim kusurunun toplumda görülme sıklığı da artar Yani Class I'deki anomaliler ender görülürken, özellikle Class V ve Class VI anomalileri doğurganlıkla ilgili problem yaşayan kadınlarda sık görülürler


Muayene ve ultrason bulguları bazı anomali türlerinde tanıya götürebilirken, sıklıkla histerosalpingografi ("ilaçlı rahim filmi") ile uterus boşluğunun incelenmesi gerekir ?üpheli durumlarda laparoskopik inceleme kesin tanının konması




Üstteki resimde ultrasonda uterus bicornisden ve septumdan şüphelenilmesine neden olan bulgular vardır (daha açık renk görünen endometrium tabakası ortadan kesintiye uğramıştır) Bu resimde endometriumun normal görüntüsü yer almaktadır


Uterus bicornis ile uterus septus arasındaki kesin ayrım ancak uterusun dış yüzeyindeki çöküntünün gözle görülmesiyle yapılabilir Bu ayrım önemlidir, zira iki durumun tedavisi birbirinden çok farklıdır


Müller anomalisi olanlarda idrar yolu anomalileri de (atnalı böbrek, böbreklerden birinin olmaması) sık olduğundan IVP ile ("ilaçlı böbrek filimi") bu sistemin değerlendirilmesinde fayda vardır



Tedavi


Vajinanın hiç olmadığı durumlarda tedavi bölgedeki dokularda bir kanal açılarak bir vajina yapılmasıdır


Doğurganlığın etkilendiği durumlarda metroplasti (uterusun şeklinin ameliyatla düzeltilmesi) operasyonu gerekir Septum varlığında histeroskopiyle septum rezeksiyonu (çıkarılması) en etkili tedavidir