Toplumumuzda Bulunan Aile Türleri

Aile tipleri, Aile çeşitleri ve özellikleri, Toplumumuzda Bulunan Aile çeşitleri, Aile çeşitleri Nelerdir,

Toplumumuzda Bulunan Aile Türleri VE Özellikleri

a) Köy Ailesi

Küçük esnaf ve zanaatkarlar, küçük tüccar, toprağı kendisi işleyen çiftçi, küçük memur ve bir ölçüde de işçi ailelerinden oluşur Çoğunun kökeni kasaba ve köylerdir

b) Kent Ailesi ve Aile tipleri

Tarımdan tamamen kopmuş, işçi, memur, esnaf aileleridir Kentsel yörelerde oturanlar üretim faaliyetleri ile pek ilgilenmezler


Aileleri tanımak ve betini özelliklerini kavramak için gruplara ayırarak incelemek yararlıdır Aileler genellikle geleneksel tarım kültürünü yansıtan "geniş aile" ve çağdaş sanayi kültürünü yansıtan "çekirdek aile" olarak ikiye ayrılır

Ancak, bazı kültürel farklar, bu tanımlan daha geniş tutma gerçeğini doğurmaktadır Geniş ve çekirdek aileden büyük farklılıklar göstermeyen, ancak, kültürel özellikleri nedeni ile ayrı ayrı incelemeyi gerektiren bu aile yapılan burada ayrıca açıklanacaktır (örneğin, gecekondu ailesi, göçebe aşiret ailesi)


Geniş Aile
Genellikle kırsal ya da geleneksel toplumların bir kurumudur Bu aile tipi kişinin özgürlüğünü kısıtlayıcı ve buna bağlı olarak da toplumsal gelişmeyi engelleyicidir İlişkiler eşitlikçi değildir, geniş ailenin en önemli özelliği aile içindeki statü farklılığıdır Yaşlı gençten, ergin çocuktan, erkek kadından daha yüksek konumdadır Konumu en düşük grup ise gelin gibi aileye yeni katılan kişilerdir
Geniş ailede iş bölümü cinsiyete göre yapılır: Kadınlar ev içindeki bütün işlerde, erkekler ise tarlada ve işlerlerinde çakşır Kız çocuklan anneye, oğlan çocuklan babaya yardım eder

Kırsal kesimde kadının eğitim olanaklarından yararlanması çok sınırlıdır Genelde ilkokulu bitirip evlenmektedirler

Geniş ailede eş seçimi ana baba aracı olmaksızın olası değildir, akraba ve aynı yöreden kişiler ile olan evlilikler çok erken yaşlarda olmaktadır Evlilikte geçerli nikah çoğu zaman imam nikahıdır Burada ise kadının güvencesi yoktur evlilik tek taraflı olarak bitirilir Genelde evlenmeler ekonomik değiş-tokuşu gerektirir

Bu tip ailede kadın, yakın akrabaları dışında genellikle kimse İle görüşmemekte, ekonomik etkiye çok büyük oranda katıldıkları halde, ekonomik bağımsızlıktan habersiz, çoğunlukla parasız çalışan emekçiler durumundadır Kadınlar yasal haklarını bilmemektedir Köylerdeki kadınlar, ataerkil ailenin sürmesi, ekonomik bağımsızlık, dar görüşlülük, yani bilgisizlik ve düşünsel bağımlılık sonucu erkeklerine sıkı sıkıya bağlıdırlar

Erkek çocuk tercih edilir Erkek çocuk daha çok okutulur Evlenen çocuklar yeni bir ev açma yerine baba evini tercih edeler Erkek çocuk genelde babanın işini
devam ettirir Toplumsal statüsü, aile ve akrabalık sistemi tarafından belirlenir Bu aile tipinin çok sık görülmesi yerleşik tarım ve mülkiyet hakkı ile açıklanabilir

Karı-koca ilişkileri belli bir mesafe içindedir İsimle hitap edilmez, coşkusal ve duygusal davranışta bulunulmaz Kadın kocasından hem korkar, hem de sayar

Baba genel olarak otoritesini korkuya dayandırır ve çocuklar ile karşılıklı ilişkisini en aza indirir
Annenin çocuk eğitimindeki payı çocuk küçük iken oldukça fazladır Büyüyünce bu görev babaya veya aile büyüklerine yüklenir Kadının izin almadan evden çıkması olası değildir, kocasından veya büyüklerinden izin alarak çoğunluk ile aileden biri ile dışarı çıkar

Geniş aileyi çekirdek aileden ayırabilmek içi kullanılan ölçütler şunlardır
Eş Sayısı: Tek eşli, çok eşli gibi,
Evlilikte Yerleşim Yeri: Ana, baba, yeni ev gibi,
Yetki Örüntütü: Eşitlikçi, ataerkil, ana eridi gibi,
Kuşaksal Doğurganlık: Dikey, yatay büyüme gibi

Geniş Aile Tipleri
1) Birleşik Aile: Hem yatay, hem dikey genişleme sonucu oluşur Aile reisinin kendi erkek kardeşleriyle birlikte oturması bakımından aynı kuşak çizgisinde yataylığına büyümüş olan bu aile tipi aynı zamanda söz konusu kardeşlerin evli erkek çocuktan ile dikey büyümüş olur
2) Ataerkil Aile: Yatay ve dikey genişleme vardır, birleşik aileden farkı, aile reisinin kardeşlerinin ve onların ailelerinin aide yer almaması, dolayısıyla en yaşlı kuşakta tek bir evli erkeğin bulunabilmesidir Ancak birden fazla evli oğul ailede bulunabileceği için kök aileden farklıdır
3) Kök Aile: en büyük oğul, annesi ile eve yerleşir, diğer evlenenler evi terk eder Baba ölünce aile reisliği doğrudan büyük oğlana geçer Sadece dikey genişleme vardır
4) Ara ya da Geçici Aile Tipi: Aile reisinin çeşitli nedenlerle geniş aile içinde yer almaması ya da konumunu yitirmesine bağlı gelişir

Geniş Aile Fonksiyonları
1) Ekonomik Fonksiyon: Gelir tek elde toplanır v masraf tek elden yapılır Oldukça gelişmiş bir ekonomik iş bölümü ve işbirliği vardır
2) Prestij Fonksiyonu: Üyeler toplumdaki statülerini aileden alır Soyluluk ve çiftçilik gibi kazanç ve meslekle ilgili sosyal statülerin kaynağı ailedir
3) Eğitim Fonksiyonu: Aile üyelerinin her türlü eğitimden (mesleki, dini) sorumludur
4) Koruyum Fonksiyonu: aile üyelerini maddi ve manevi olarak korur
5) Dini Fonksiyon: Aile üyelerine sadece dini eğitim vermekle kalmaz Tam bir dini birlik olmak üzere üyelerin ibadetlerini denetler
6} Eğlenme ve Dinlenme Fonksiyonu: Aile üyelerinin dinlenme ve eğlenmelerinin en iyi şekilde sağlandığı yerdir
7) Eşler Arasındaki Sevgiyi Sağlama ve Üreme Fonksiyonu: Ailenin en eski ve belki de değişmemiş tek fonksiyonudur

Geniş ailenin bu fonksiyonlarla beraber getirdiği engeller şunlardır:

Bireylerin çalışma arzusunu ve sosyal adaleti önler,
Sosyal ve coğrafi hareketliliği önler,
Değişimi önler,
İltimas krallarının devamına neden olur
Olumlu fonksiyonları şunlardır:
Sermaye sağlamada ilk kaynağı oluşturur,
Köyden kente gelenler için bir uyum dönemidir
Beslenme yeterlidir
Doğurduğu erkek çocuk sayısı ile kadının statüsü artar
b) Çekirdek Aile
Modern toplumdaki aile tipidir Kentlerde tarım dışı kesimlerde toplanan, üretim uğraşları aileyi aşarak örgütlenmiştir Kentte ailenin temel üretim birimi olma özelliğini veya ana fonksiyonlarından birini yitirmesine bağlı olarak kurulmuştur ve işleyiş bakımından köklü değişimlere sahne olduğu görülmektedir Kent koşullarında aile hacim boyut, nitelik ve fonksiyonlarıyla da biçim değiştirmiştir
Çekirdek ailede çocuk sayısı azalmaktadır Çocuğun sosyal güvence olarak görülme oram düşmekte, doğum aralığı uzamaktadır Şu özellikleri sayılabilir:
Aile bireyleri arasında iş bölümü vardır

Kuşaklar ve yaş öbekleri arasında özerk ve hoşgörülü ilişki vardır, çeşitli roller belirlenmiş olmasına rağmen aile üyeleri arasında dayanışma vardır Aile başkanlığı da genellikle belli bir cinsin tekelinde değildir

Değişik Aile Tipleri
Kadının da erkek gibi yetişme olanaklarından yararlanması yeteneklerini geliştirmesi, ev dışında çalışmasına olanak tanınır Kadın erkeğe olan maddi geliştirmesi, ev dışında çalışmasına olanak tanınır Kadın erkeğe olan maddi bağımlılığından kurtulmuş ve erkeğine benzer bir konum kazanmıştır

Aile akrabalarından, akrabalar da aileden yardım beklemez Çocuklar da ekonomik bağımsızlığını elde ettikten sonra aile ile ilişkileri zayıflar
Aile ve akrabaların birbiri üzerindeki değer ve ahlak kontrolü yoktur, aile hem kendi içinde hem de dışta bağımsızdır

Çocuğun eğitimi ve toplumsallaştırılması esastır
Kadın boş zamanlanın genelde istediği şekilde değerlendirir
Ayrılma ve yeniden evlenme oranı yüksektir
Eş seçimi serbesttir Ortalama evlenme yaşı ileridir
Çekirdek ailenin iki önemli görevi kalmıştır

a) Üyelerin psikolojik gereksinimlerinin karşılanması (destek olma, duygusal birliği sağlama)
b) Üreme ve küçük çocukların sosyalleşmesi
Bu görevler en önemli görevlerdir Toplumdaki başka hiçbir kurum bu görevleri yerine getiremez
c) Göçebe Aşiret Ailesi

Halen ülkemizde göçebe ailelere yer gösterilmiş olmasına rağmen bazdan hayvancılık ile geçim sağladıkları için göçebeliklerini sürdürmektedirler Geniş aile özelliğini taşımaktadır Anne, baba, çocuklar, evli çocuklar bir arada yaşamaktadır

Göçebe aşiret ailesinin özellikleri şunlardır:

1 Geçimlerini hayvan yetiştirerek karşılamaktadırlar
2 Ortak bir atadan geldiklerine inandıkları için ailenin devamı için aşiret içinde evlenme yaygındır
3 Topluluk içinde kan bağı ve evlilik yolu ile yaygın bir akrabalık oluşmuştur
4 Geniş aile gibi ataerkil özellik taşımaktadır Aile içinde erkek tarafi daha saygındır Kararlar babadan çıkar, bu nedenle evliliklerde erkek çocuk sahibi olmak makbuldür
5 Yaşam biçimi içinde başlık parası yaygındır Başlık parası ağır olduğu için aileler arasında karşılıklı evlenme yapılmaktadır
6 Aşiret topluluklarında kadının sözü geçer Fakat gelin karar vermeden önce kayınvalidesine danışmak zorundadır
7 Çocuklara, eş ve yatanlara bakma, evin ihtiyaçlarını karşılama ve hayvanların bakımı kadının görevidir

Gecekondu Ailesi - Geçiş Ailesi

Geniş ve çekirdek aile özelliklerini birlikte taşıyan bir aile biçimidir Kırsal alanda nüfusun çoğalması toprağın yetmemesi ve işsizlik ve geçim sıkıntısının başlaması nedeni ile köyden kente göç hızlanmıştır Köyden kente göç eden aileler çekirdek aile görünümündedir Fakat geniş aile özelliklerini korumaktadır Ayrıca bu aileler düzensiz kentleşme nedeni ile yaşamlarını olumsuz bir çevrede sürdürmektedirler

Gecekondu Ailesinin Özellikleri

1 Bozulan bir hiyerarşi söz konusudur Geniş aile özelliği de taşıdığı için evde söz sahibi aile reisidir Kadın da çalıştığı ve ekonomik özgürlüğü olduğu için ailede söz sahibi olmaktadır

2 Geniş ailede olduğu gibi erkek çocuğa sahip olma isteği fazladır Çünkü erkek çocuk aile için yaşlılık, işsizlik ve emeklilik durumunda sosyal güvence olarak görülmektedir Bunun yanında erkek çocuk küçük yaşta çalışmaya başladığı için aileye maddi katta sağlamaktadır

3 Kız çocuk, evde anneye yardımcıdır Anne çalışıyor ise evin bütün işlerinden sorumlu olmaktadır Ekonomik bir bağımsızlığı söz konusu olmadığı için ailede söz hakkı yoktur

4 kentli çekirdek aileden farklı olarak aşın doğurganlık söz konusudur Aile bağlarının kuvvetlenmesi, devamlılığın sağlanması nedeni ile doğurganlık fazladır

5 Hem dini hem resmi nikah vardır