Atatürk Yunan'ı Nasıl Affetti?

Barış cesurların işidir

27 Ekim 1930 günü, Yunanistan Başbakanı Venizelos Türkiye’ye geldi
Yunan birliklerinin İzmir’i işgal edip Anadolu içlerine yürümesinin üzerinden henüz 11 yıl geçmişti
Yaralar tazeydi
Atatürk, Yunan Başbakanı’nı Ankara Palas’ta karşıladı
Giriş kapısında durdular “Yunan mezalimi”ni unutmamış halk, karşıdan hareketsiz bakıyordu
O an Atatürk hissettirmeden Venizelos’un arkasına geçti, karşıdan kendilerini izleyen vatandaşlara alkışlamaları için işaret yaptı Ondan sonra alkış başladı
(Afet İnan, “Atatürk’ün Bazı Özellikleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Kasım 1984, s 97)

* * *


Ankara Palas önündeki Türklerin gösterdiği tepkinin benzerini Yunan muhalifleri de Venizelos’a gösterdi
O da “Yunan ordusunun Anadolu’da verdiği kurbanları unutarak” Atatürk’ün “ayağına gittiği” için ülkesinde sert eleştirilere uğradı Bu eleştirileri şöyle yanıtladı:
“Efendiler! Her iki taraf da bu olayı unutmaya karar vermedikçe el ele vermek ve gerçek bir dostluk kurmak mümkün olur muydu?”

* * *

Ancak Türkiye ile yakınlaşma politikası Yunan Başbakanı’na seçim kaybettirdi
Venizelos daha sonra, 1933 sonbaharında bu kez Balkan Paktı için İstanbul’a geldi
O güne dair ilginç bir anı vardır:
Atatürk sabah Yunan konuğu için hazırlanmaya başlar
Giyinirken Selanikli berberi Mehmet’e takılır:
“Mehmet, bugün Venizelos’un ayağına gideceğiz Kendisiyle görüşeceğiz Buna ne dersin?”
Mehmet bir an düşünür ve der ki:
“Paşam, ben sizin yerinizde olsam ne gider, ne de görüşürüm Çünkü onlar bizim Selanik’imizi, toprağımızı, yerimizi aldı Bu yetmiyormuş gibi bir de Ankara’mızı almaya kalktı Bütün bunlardan sonra siz onlarla dost gibi konuşacaksınız Ben olsam yapmam”
Atatürk şöyle cevaplar:
“Bu memleket iyidir Bu yüzden dost olmaya mecburuz Bunu yapmazsak tarih bizi affetmez”
(Turhan Gürkan, “Atatürk’ün Uşağının Gizli Defteri”, Fer Y, 1971)

* * *

Barış, vizyon ve özgüven gerektirir
Cephede gırtlak gırtlağa savaştığın işgalcinin “ayağına gitmek”
Halktan 10 yıl önce çocuklarını süngüleyenleri alkışlamasını istemek
Eski düşmanla dost olmayı başarabilmek
Bu cesareti, ancak güçlü özgüven sahipleri gösterebilir
Nitekim Atina’ya zeytin dalı uzatan, kendi döneminde ders kitaplarına Yunan karşıtı ifadeler sokmayan Atatürk, 1934’te bizzat eski düşmanı Venizelos tarafından Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiştir

* * *

Şimdi “Dağda onca yıl savaştıklarımızla barışacak mıyız yani?” diye soranlar için yazdım bu anıları
Biz, topraklarımızı işgale gelen askerlerin annelerine “Gözyaşlarınızı dindiriniz Evlatlarınız bizim bağrımızdadır Huzur içinde rahat uyuyacaklardır Onlar bu toprakta can verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır” diyen bir kurucu lidere sahibiz
21 yüzyıl Türkiye’sine de, onun özgüvenine yaraşır bir barış yakışır
“Bunu yapmazsak, tarih bizi affetmez”

Milliyet / Can Dündar