Atatürkün Türk Dilinin Gelişmesi İçin Yaptığı Çalışmalar

Atatürk Türk diline o kadar önem veriyordu ki, alfabeyi değiştirerek Türkçeye daha uygun bir alfabe olan latin alfebesini getirmiştir Atatürk Türk dilini geliştirmek için TDK (Tür Dil Kurumu) kurmuş ve çalışmalar yapmıştır Birçok kelimeyi türkçeleştirmiştir Atatürkün türk diline verdiği önemi aşağıda ayrıntılaıyla bulabilirsiniz


atatürkün türk dili ve diğer diller hakkındaki görüşleri, atatürkün türk dili hakkındaki görüşleri, atatürkün türk dili ve diğer diller hakkındaki düşünceleri, atatürkün türk dili için yaptığı çalışmalar, atatürkün türk dilinin gelişimi ile ilgili yaptığı çalışmalar


Atatürkün Türk Dilinin Gelişmesi İçin Yaptığı Çalışmalar

Atatürk, öncülüğünü yaptığı çağdaşlaşma hareketinde, dil bağımsızlığını, siyasal ve ulusal bağımsızlığın ayrılmaz parçası olarak değerlendirmiştir

Atatürk, Cumhuriyetin ilanıyla başlayan ve Ulusumuzu çağdaş dünyanın evrensel değerleriyle buluşturmayı amaçlayan çok yönlü girişiminde Türkçenin yalınlaştırılmasına, dilimizin gerçek kimliğine kavuşturulmasına ve yabancı sözcüklerden arındırılmasına büyük önem vermiştir Yüce Atatürk, dilimizin başka dillerin etkisinden kurtarılması yönünde bugün de şükranla andığımız, öngörülü çalışmalarda bulunmuştur

Dilde gerçekleştirilen devrimle Ulusumuz, farklı düşünce sistemleri ve yeni yaşam biçimleriyle tanışmış, öz değerlerini evrensel değerlerle buluşturabilmiştir

Atatürk''ün ve devrimlerinin amaçladığı, toplumumuzu çağdaş uygarlık düzeyine çıkarma düşüncesi, ancak dilimizin, bu düzeyin gerektirdiği kavram, sözcük ve terimleri karşılayacak kültür, sanat ve bilim dili durumuna getirilmesiyle gerçekleştirilebilmiştir

1931 yılının ilkbaharında, Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün özlemlerinden biri olan, Türk tarihini inceleyecek bir kurum gerçekleştirilmiş, Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kurulmuş (15 Nisan 1931) ve ertesi yıl da ilk bilimsel toplantısını düzenleyerek bilim dünyasına ayak basmıştır (2-11 Temmuz 1932) Toplantının son gecesinde, tarihimizle olduğu kadar dilimizle de ilgilenen bu cemiyetin bazı üyeleri Gazinin koruyucu başkanlığı altında toplanacak ve su kutsal buyruğun doğrultusunda ikinci bir “Cemiyet”in kuruculuğuna öncülük edecektir:

“Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti gibi bir de ona kardeş bir dil cemiyeti kuralım Adi Türk Dili Tetkik Cemiyeti olsun”
Ertesi gün (12 Temmuz 1932) İçişleri Bakanlığına verilen kuruluş dilekçesinde Samih Rıfat başkan, Ruşen Eşref Ünaydın sekreter, Celâl Sahir Erozan ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu üye olarak görülüyordu Mustafa Kemal’in ikinci özlemi de gerçekleşiyordu Artık Türk Dili Tetkik Cemiyeti de kurulmuştu Bu gün uzun yıllar boyunca kuruluş günü olarak kutlanır Son kutlanışı ise 12 Temmuz 2001’dedir (bk Türk Dili, 2000 / II, 596, Ağustos 2001)
O günkü adıyla “nizamname” olan tüzükte Kurumun amacı ortaya konulurken bu amaca ulaşmak için tutulacak yol da belirtiliyordu Bu yollardan dördüncüsünde söyle deniliyordu: “Cemiyet mesaisinin semerelerini her türlü yollardan nesre çalışmak”

Bu arada ilk Türk Dili Kurultayı’nın toplanması kararlaştırılmış ve bir tarih belirlenmiştir: 26 Eylül-5 Ekim 1932

Atatürk’ün Türk Dilinin Gelişimi ile ilgili Yaptığı Çalışmalar
Atatürk bizi, milliyetimize ve Türk ulusal bilincine sahip kilarken bir taraftan da "Türk Ulusal Dili" üzerinde çalisiyor ve dil devrimini gerçeklestiriyordu

Bilindigi gibi her ulusun bir dili vardir ve bu dilin de bir fonetigi, yani girtlaktan çikan ses yapisi mevcuttur Konusulan dil; o dile uygun bir fonetikle yazilamadigi takdirde o dil, dil olmaktan çikar Nitekim Türkçe de girtlaktan çikan sesli ve sessiz harfler bellidir Bu durumu herkesten önce gören Atatürk, Türk dilinin yazilisina uygun olan sesli ve sessiz harfleri bilimsel metodla bir araya getirerek konusma fonetigimize uygun bir yazi (alfabe) fonetigini de bize kazandirmis oldu
Türk Dil Kurumu, Türk Dili Tetkik Cemiyeti adıyla 12 Temmuz 1932de Mustafa Kemal Atatürkün talimatıyla kurulmuştur Cemiyetin kurucuları, hepsi de milletvekili ve dönemin tanınmış edebiyatçıları olan Sâmih Rifat, Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadridir Kurumun ilk başkanı Sâmih Rifattır Türk Dili Tetkik Cemiyetinin amacı, "Türk dilinin öz güzelliğini ve zenginliğini meydana çıkarmak, onu yeryüzü dilleri arasında değerine yaraşır yüksekliğe eriştirmek" olarak tespit edilmiştir Atatürkün sağlığında, 1932, 1934 ve 1936 yıllarında yapılan üç kurultayda hem kurumun yönetim organları seçilmiş, hem dil politikası belirlenmiş, hem de bilimsel bildiriler sunulup tartışılmıştır 26 Eylül-5 Ekim 1932 tarihleri arasında Dolmabahçe Sarayında yapılan Birinci Türk Dili Kurultayı sonunda Kurumun "Lügat-Istılah, Gramer-Sentaks, Derleme, Lenguistik-Filoloji, Etimoloji, Yayın" adları ile altı kol hâlinde çalışmalarını sürdürmesi kabul edilmiştir Sonraki kurultaylarda bu kollardan bazıları ayrılmış, bazıları tekrar birleştirilmiş; fakat ana çatı değiştirilmemiştir 1934te yapılan kurultayda cemiyetin adı, Türk Dili Araştırma Kurumu; 1936daki kurultayda ise Türk Dil Kurumu olmuştur

Türk Dil Kurumu başlangıçtan beri çalışmalarını iki ana eksen üzerinde yürütmüştür:

• Türk dili üzerinde araştırmalar yapmak, yaptırmak;
• Türk dilinin güncel sorunlarıyla ilgilenerek çözüm yolları bulmak

Atatürkün kendisi de Türk dili üzerindeki yerli ve yabancı araştırmaları bizzat inceleyerek, dönemindeki bilginleri Türk dili üzerinde araştırmalar yapmaya yönlendirmiştir

Ankara Üniversitesi’nin fakülte olarak kurulan (1935) ilk yükseköğretim kurumu olan Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Büyük Önderimiz’in adını koyduğu ve özel bir misyon yüklediği bir bilim merkezidir Mustafa Kemal Atatürk Fakültemizin kurulmasını önerirken, çağdaş Türkiye’nin yapacağı atılımda hem ulusal bilincin gelişmesi, hem de özgür düşünceli bireylerin yetişebilmesi için, Türk dilinin, Türk tarihinin ve Türk kültürünün derinliğine araştırılmasının en başta gelen koşul olduğuna inanıyordu

Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk Diline Katkıları Kısaca

• 12 Temmuz 1932 tarihinde Türk Dil Kurumu'nu kısa adıyla TDK'yı kurmuştur
• 01 Kasım 1928 tarihinde kabul edilmiş olan Latin alfabesi kökenli Türk Alfabesi'nin ortaya çıkmasını sağlamıştır
• 1937 yılında Fransızcadan çevirisi olan ve bu günkü Türkçe Geometri terimlerinin hepsini içerisinde barındıran eseri olan " Geometri" adlı kitabı yazmıştır

Atatürkün Türk Dilinin Gelişmesi İçin Yaptığı Çalışmalar Kısa
Mustafa Kemal Atatürk, Türk dilinin gelişmesi için yapığı çalışmalar; Yeni Türk Alfabesi'nin ortaya çıkarılması, kullanıma başlanması ve Türk Dil Kurumu'nun kurulmasıdır Yeni Türk Alfabesi'nin yani günümüz Türkiye Türkçesi için talimat vermiş ve Harf İnkılabı yapılmıştır Bir diğer önemli çalışma ise Türk Dil Kurumu'nun kurulmasıdır Bu kurumla beraber Türk dilinin tarihi geçmişi ve Türk dilinin milli kültürüne kazandırmıştır

Atatürk ayrıca Güneş Dil Teorisi ile ilgili çalışmalarda yapmış ve benimsemiştir

Yeni Türk Alfabesi (Harf inkılabı)

Harf Devrimi, Türkiye'de 1 Kasım 1928 tarihinde 1353 sayılı "Yeni Türk harflerinin kabul ve tatbiki hakkında Kanun"un kabul edilmesi ve yeni alfabenin yerleştirilmesi sürecine genel olarak verilen isimdir Bu yasayla o güne kadar kullanılan Arap Alfabesi'nin yerine, Latin Alfabesi'nin Türkçe'ye uyarlanmış bir biçimi kabul edildi

Türk Dil Kurumu

Atatürk, Türk dilini milli benliğine kavuşturmak ve zenginleştirerek, bir kültür dili haline getirmek için, Semih Rıfat, Ruşen Eşref (Ünaydın), Celal Sahir (Erozan), Yakup Kadri (Karaosmanoğlu) ile birlikte 12 Temmuz 1932'de Türk Dili Tetkik Cemiyeti'ni (Türk Dil Kurumu) kurmuştur
Atatürk, Türk Dili Tetkik Cemiyetini kurduğu 1932 yılında TBMM'nin dördüncü dönem, ikinci toplanma yılının açılış konuşmasında; "Milli kültürün her çığırda açılarak yükselmesini Türk Cumhuriyeti'nin temel dileği olarak temin edeceğiz Türk dilinin, kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğine kavuşması için, bütün devlet teşkilatımızın, dikkatli, alakalı olmasını isteriz" , diye konuşmuş, bu konuda devletin de üzerine düşen vazifeleri yerine getireceğini belirterek hassasiyetlerini bildirmiştir
26 Eylül 1932'de Dolmabahçe Sarayında toplanan Birinci Türk Dil Kurultayı, kurumun çalışma programını kapsayan şu maddeleri tespit etti:

• Türk dilinin başka dil aileleriyle karşılaştırılması
• Türk dilinin tarihi ve karşılaştırmalı gramerlerinin yazılması
• Anadolu ve Rumeli ağızlarından olan kelimelerin derlenmesi, Osmanlıca kelimelere Türkçe karşılıklar bulunması,
• Türkçe bir sözlük hazırlanması,
• Kurumun organı olarak bir derginin yayımlanması,
• Türk dili üstüne yazılmış yerli ve yabancı eserlerin toplanması ve gerekenlerin çevrilmesi,
• Terimlerin Türkçeleştirilmesi

Güneş Dil Teorisi

Güneş Dil Teorisi, bütün dillerin Türkçeden geldiğini ileri süren dilbilim kuramı Kuram, 1930'lu yıllarda Mustafa Kemal Atatürk tarafından desteklendi ve bizzat geliştirildi, ancak dilbilimciler tarafından kabul görmedi ve kısa sürede önemini yitirdi Atatürk'ün 1938 yılında vefatının ardından İbrahim Necmi Dilmen Ankara Üniversitesindeki Güneş-Dil Teorisi ile ilgili derslerine son verdi Öğrencileri bunun sebebini sorduklarında Güneş öldükten sonra onun teorisi nasıl hayatta kalabilirdi diye cevap vermişti

1990'lı yıllarda bazı yazarlar tarafından, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş ilkeleri, ilk yıllarındaki icraatları ve Atatürk İlkeleri hakkında, Güneş-Dil Teorisi çalışmaları örnek verilerek, resmi devlet ideolojisi, Kemalist ırkçılık ve etnisitenin inkâr edilmesi gibi tanımlama ve yorumlar getirilmiştir Bu amaçla Atatürk'ün sahiplendiği Güneş-Dil Teorisi ve Türk Tarih Tezi hakkında akıl dışı rivayetler uydurulduğu ve Atatürk'ün, safsatalara inanan biri olarak gösterilmek istendiği yazılmıştır Bunların, Atatürk Devrimlerini ve onların etkilerini eleştirme maksadı taşıdığı ve postmodernist dalganın etkisiyle yapılan yayınlar olduğu savunulur