Nafaka

**Prof. Dr. Sinsi** · 07-12-2012

İnfak edilen şey, azık, yiyecek, ev reisinin sağlamak zorunda olduğu yiyecek, giyecek, mesken ve benzeri şeyler

"Nafaka" kökünden infâk; hayır yolunda mal sarfetmek demektir

Nafakanın çoğulu "nafakât"tır

Bir terim olarak yiyecek, giyecek ve meskenden kişiye yetecek miktarı ifade eder

Nafaka genel olarak ikiye ayrılır: 1

Kişinin kendisine gerekli olan nafaka

Bu, başkasına vereceği nafakadan önde gelir

Çünkü Hz

Peygamber; "Önce kendi nefsine, sonra nafakası sana gerekli olan kimselere tasadduk et" buyurmuştur (Müslim, Zekât, 95, 97, 106; Ebû Dâvud, Zekât, 39, 40; Ahmed b

Hanbel, II, 94)

2

Kişinin başkalarına vermesi gereken nafaka

Bu çeşit nafakanın üç sebebi vardır

Evlilik, hısımlık ve mülkiyet bağı

Islâm'da aile reisi olarak kadının ve çocukların geçimini sağlamak görevi erkeğe verilmiştir

Ayrıca, anne, baba, kardeşler ve diğer hısımlar bakıma muhtaç duruma düşünce, "geçimi sağlama yükümlülüğü" onları da kapsamına alır

Hattâ Islâm'da mâlik veya zilyed olunan hayvanların bile yedirilip içirilmesi görevi aile reisinindir (el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi, IV, 40)

Hayvanın açlık veya susuzluk nedeniyle ölümüne sebep olmak sorumluluğu gerektirir

Nitekim Allah'ın Rasûlü bir kedinin ölümüne sebep olan bir kadın için şöyle buyurmuştur: "Açlıktan ölünceye kadar hapsettiği bir kedi için bir kadın azap olundu

Ona kendisi yedirmediği gibi, toprak haşaratın yiyebilmesi için serbest de bırakmadı" (Buhârî, Enbiyâ, 54; Şirb, 9; Müslim, Selâm, 151, 152; Birr, 133, 134; Küsûf, 9; Nesâî, Küsûf, 14, 20; Ahmed b

Hanbel, II, 159, 188, 286, 424)

Hayvana gücünün yetmeyeceği yükün taşıtılması haramdır

Köleye de böyle yük yükletilemez

Mâlik, hayvana infaktan kaçınırsa, çoğunluğa göre kazâen ve diyâneten buna zorlanır

Hanefilere göre ise buna kaza yoluyla zorlanamaz (el-Kâsânî, â

g

e

, IV, 40; eş-Şîrâzî, el-Muhezzeb, II,168 vd

; ez-Zühaylî, el-Fıkhul-Islâmî ve Edilletüh, Dimaşk 1405/1985, VII, 763, 764)

Insanlardan nafaka hakkı sahipleri sırasıyla şöyledir:

07-12-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Nafaka İnfak edilen şey, azık, yiyecek, ev reisinin sağlamak zorunda olduğu yiyecek, giyecek, mesken ve benzeri şeyler "Nafaka" kökünden infâk; hayır yolunda mal sarfetmek demektir Nafakanın çoğulu "nafakât"tır Bir terim olarak yiyecek, giyecek ve meskenden kişiye yetecek miktarı ifade eder Nafaka genel olarak ikiye ayrılır: 1 Kişinin kendisine gerekli olan nafaka Bu, başkasına vereceği nafakadan önde gelir Çünkü Hz Peygamber; "Önce kendi nefsine, sonra nafakası sana gerekli olan kimselere tasadduk et" buyurmuştur (Müslim, Zekât, 95, 97, 106; Ebû Dâvud, Zekât, 39, 40; Ahmed b Hanbel, II, 94) 2 Kişinin başkalarına vermesi gereken nafaka Bu çeşit nafakanın üç sebebi vardır Evlilik, hısımlık ve mülkiyet bağı Islâm'da aile reisi olarak kadının ve çocukların geçimini sağlamak görevi erkeğe verilmiştir Ayrıca, anne, baba, kardeşler ve diğer hısımlar bakıma muhtaç duruma düşünce, "geçimi sağlama yükümlülüğü" onları da kapsamına alır Hattâ Islâm'da mâlik veya zilyed olunan hayvanların bile yedirilip içirilmesi görevi aile reisinindir (el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi, IV, 40) Hayvanın açlık veya susuzluk nedeniyle ölümüne sebep olmak sorumluluğu gerektirir Nitekim Allah'ın Rasûlü bir kedinin ölümüne sebep olan bir kadın için şöyle buyurmuştur: "Açlıktan ölünceye kadar hapsettiği bir kedi için bir kadın azap olundu Ona kendisi yedirmediği gibi, toprak haşaratın yiyebilmesi için serbest de bırakmadı" (Buhârî, Enbiyâ, 54; Şirb, 9; Müslim, Selâm, 151, 152; Birr, 133, 134; Küsûf, 9; Nesâî, Küsûf, 14, 20; Ahmed b Hanbel, II, 159, 188, 286, 424) Hayvana gücünün yetmeyeceği yükün taşıtılması haramdır Köleye de böyle yük yükletilemez Mâlik, hayvana infaktan kaçınırsa, çoğunluğa göre kazâen ve diyâneten buna zorlanır Hanefilere göre ise buna kaza yoluyla zorlanamaz (el-Kâsânî, âge, IV, 40; eş-Şîrâzî, el-Muhezzeb, II,168 vd; ez-Zühaylî, el-Fıkhul-Islâmî ve Edilletüh, Dimaşk 1405/1985, VII, 763, 764) Insanlardan nafaka hakkı sahipleri sırasıyla şöyledir: