İşi Bilmek

İşi Bilmek Hikayesi - Hüzün Hikayeleri - Osmanlı Yazıları



Gazneli Sultan Mahmud, bir av merasiminden dönerken bir köyde, Ayas

adında bir delikanlı ile tanışmıştı Ayas’ın söz ve davranışlarındaki

farklılık, bunlardan yansıyan zeka parıltıları karşısında Sultan

Mahmud, bu delikanlıda bir cevher olduğunu sezmiş ve onu kendi rızası,

ana-babasının izniyle Gazne’deki sarayına götürmüştü

Ayas, sarayda sultanın emriyle yoğun bir eğitim ve öğretime tabi

tutuldu Tahminlerin ötesinde zeki ve başarılı bir genç olduğu görüldü

Her öğretileni hemen belliyor, köyden gelmişliğini hissettirmemek için

bir yanlışlık yapmamaya aşırı dikkat gösteriyordu

Sonuçta Ayas, Sultan Mahmud’un istediği nitelikte bir elaman olarak

yetişti ve sultanın emrine girdi Kendisine hangi görev verilse

hakkından geliyor, her işte hükümdardan tam not alıyordu Sultan Mahmud

Ayas’ı keşfettiğine içten içe memnun oluyordu

Ayas, sarayda liyakat ve yetenek isteyen görevler için adı akla ilk

gelen kimse olmuştu Sultanın bir paye verdiği kimseler içinde en

güvendiği, en gözde kişi Ayas’tı Bunun için Sultan’ın maddi ve manevi

iltifatlarına mazhar oluyordu Bu durum Ayas’la aynı rütbedeki vezirler

ve diğer yüksek dereceli memurların kıskançlığına, Ayas hakkında ileri

geri konuşmalarına sebep oluyordu Ama Sultan Mahmud herşeyden

haberdardı Bir gün vezirlerinin kumandanlarının katıldığı bir gezi

düzenledi Bu gezi sırasında yakınlarından geçmekte olan bir kervan

Sultan Mahmud’a, Ayas’ın değerini kanıtlamak için aradığı fırsatı

verdi Sultan Mahmud, vezirlerinden birini çağırdı ve ona,

- Git, şu kervan nereden geliyormuş sor, dedi Vezir gitti sordu ve

döndü:

- Sultanım, bu kervan Çin’den geliyormuş

- Peki nereye gidiyormuş?

- Onu sormadım efendim

Sultan Mahmud bunun için bir başka vezir çağırdı ve ona,

- Git şu kervan nereye gidiyormuş öğren dedi Vezir öğrenip geldi:

- Sultanım Mısır’a gidiyormuş

- Anlaşıldı, yükü neymiş?

- Onu öğrenmedim efendim

Böyle kaç tane vezir denedi, kervan hakkında tatminkâr bilgi edinemedi

Bunun üzerine mevcut vezir ve diğer yetkililere şöyle dedi:

- Ayas’ı çekemediğinizi, hakkında ileri geri konuştuğunuzu, gözden

düşürmeye çalıştığınızı biliyorum Benim Ayas’a değer verişim sahip

olduğu engin kabiliyetlerden, verilen her görevde gösterdiği ustalık

ve beceriklilikten dolayıdır Beşinizin, onunuzun birlikte üstesinden

gelemediği bir işi tek başına hak edebilmesi sebebiyledir En basiti şu

kervan hakkında hanginizi görderdimse yeterli bilgileri edinemediniz

Halbuki daha önce böyle bir konuda Ayas’ı denedim, bir seferde tekmil

bilgiyi, akla gelebilecek tüm soruların cevabını öğrenip beni

aydınlatmıştı İşte benim Ayas’ı tutmamın, ona farklı muamele yapmamın

sebebi budur