Sanayi Devrimi

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-27-2012

Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, Avrupa'da 18 ve 19 yüzyıllarda yeni buluşların üretime uygulanması ve buhar gücüyle çalışan makinaların makinalaşmış endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de Avrupa'daki sermaye birikimini arttırmasına denir

Nedenleri

Düşünsel nedenler

Sanayi devrimini 16 ve 17 yüzyıldaki dinsel, siyasal, bilimsel ve felsefi düşünceler hazırlamıştır Protestan Reformu "bugün çok çalışıp yarını düşünmeyi" önemli bir değer olarak yerleştirmiştir 17 yüzyılda Aydınlanma Çağı filozofları bilimsel yöntemi ve rasyonel düşünme ilkelerini geliştirmişlerdir Fransız Devrimi Napolyon aracılığıyla bu düşünceleri Avrupa’ya yaymıştır 17 yüzyılın bilimsel buluşları, sanayi devriminin teknolojik gelişmelerine kaynak oluşturmuştur

Sosyo-ekonomik nedenler

Düşünsel nedenlerin yanında, sanayi devrimini doğuran diğer nedenler şunlardır:

Hızlı nüfus artışı 16 yüzyıldan başlayarak Avrupa'nın nüfusu hızla arttı
Tarımdaki gelişmeler bu sektördeki nüfus ihtiyacını azaltarak bu nüfusun kentlere göç etmesine neden oldu Böylece kent sanayine hazır işgücü oluştu
Yaşam düzeyinin yükselişi Eskiden lüks sayılan şeker, kahve, çay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar için doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu Bu da dolaylı olarak tüketim malı talebini arttırdı
Geniş çaplı yağmalar, sanayi devriminin en önemli finans kaynağı olmuştur Gerek İspanyollar tarafından yağmalanan Orta Amerika altınları, gerekse de İspanyol gemilerini vuran, yağmacıları yağmalayan İngiliz gemileri, Avrupa'ya tonlarca altın taşımıştır Bütün bunlar 16 ve 17 yüzyıllarda, sanayi devrimine götüren süreçleri desteklemiştir
Hindistan'da 23 Haziran 1753 tarihinde, Fransız birliklerini savaş alanında yenen İngilizler (Plessey Savaşı), Hint-Moğol imparatorlarının devasa hazinesine el koymuşlardı Bu hazinenin İngiltere'ye taşınmasıyla bu ülke ekonomisinde ortaya çıkan para ve finans olanaklarının, dokuma ve buhar makineleriyle ilgili tüm teknik buluşların 1758-1791 tarihleri arasında gerçekleşmesini açıklamada birincil argüman olduğu söylenebilir
Sömürgecilik Avrupa ülkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar sömürgelere sattılar
Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması bir itici kuvvet oldu
Kapitalizm Orta sınıfın zenginleşmesi sürecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı Böylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı
Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler

Aşamaları

Birinci aşama: Makinalaşma Çağı

18 yüzyılda başlayıp 19 yüzyılın ortalarına kadar (1870'ler) süren bu endüstrileşme sürecine demir ve kömürün asıl enerji kaynağı ve hammaddeyi oluşturduğu makinalaşma çağı denilebilir Temel ve ayırıcı özelliği makina kullanımının yaygınlaşması sonucu büyük fabrikaların ortaya çıkmasıdır Böylece, Avrupa'da temelde tarım işçilerinin toplumundan, fabrikalarda eşya üreten nüfusa doğru düzenli bir değişim olmuştur
Bu dönemde İngiltere'nin sahip olduğu zengin kömür yatakları bu devletin öteki devletler üzerinde ekonomik üstünlük sağlamasına yol açmıştır
Endüstri devriminin ilk aşamasında buhar, kömür ve demirin birleşimi önemli siyasal, ekonomik ve toplumsal sonuçlarıyla birlikte "demiryolu çağı"nı da açmıştır Kömür yalnızca demiryolunda haraket eden araçlara güç sağlamakla kalmamış, aynı zamanda demiryolları da kömürü çok uzak ve eskiden taşınamayan yerlere götürmüştür Böylece Avrupa'da kömürle çalışan makinaları barındıran fabrikalar hem büyümüş hem de en uzak noktalara kadar yayılmıştır

İkinci Aşama

Sanayi devriminin ikinci aşamasında (1870'ler sonrası) temel hammadde ve enerji kaynaklarında değişiklik ortaya çıktı Kömür ve demirin yanında çelik, elektrik, petrolkimyasal maddeler de üretim sürecine sokulunca endüstrileşme bugün etrafımızda görülen biçimini almış oldu ve
Demir, endüstri devriminin birinci aşamasında büyük ama başat olmayan bir rol oynamıştı İkinci aşamasında çelik tam anlamıyla her alana egemendir Çeliğin en önemli yararı demiryollarında görülmektedir Örneğin bu demende çelik saysinde gelişen demiryolları Birinci Dünya Savaşı'nda savaşan devletlere temel lojistik desteği sağlamıştır

Üçüncü Aşama

Bilgisayaraın keşfinin ve ileri teknolojik gelişmelerin sanayi devriminin üçüncü aşamasını oluşturduğu varsayılmaktadır

İngiltere'de Sanayi Devrimi

Sanayi devriminin önce İngiltere'de başlamasının birkaç nedenini şöyle sıralayabiliriz

İngiltere'de uzun süredir bir anayasal monarşi düzeni oluşmuştur Bu düzenin temelinde mülkiyet hakkının ve bireysel hak ve özgürlüklerin korunması yatar
18 yüzyıl İngiltere'si zaten dünyanın mali merkezi konumunda idi Borsa ve bankacılık sektörleri diğer ülkelerden çok ileri idi
Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda iç piyasada özgür rekabeti önleyici bütün engelleri kaldırmıştı
İngiltere, sanayi için gerekli en temel hammaddeler olan kömür ve demir yönünden zengin yeraltı kaynaklarına sahipti
İngiltere, dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu idi Bu da ona hammadde kaynakları ve üretilmiş mallar için geniş pazar olanağı sağladı
İngiliz donanması ve güçlü ticaret filoları, taşımacılığı kolaylaştırdı
İngiltere Avrupa'da zaten Rönesans döneminden beri dokumacılık sanayinde başı çekiyordu

Fabrika Sistemine Geçiş

Fabrika sistemi ile üretim, talep artışı doğrultusunda bir gereksinme olarak ortaya çıktı Büyük makineler ev üretimi için elverişsizdi Bu nedenle evler yerine işçilerin makinelerin bulunduğu büyük binalara giderek çalışma sistemi, başka deyişle fabrika sistemi süreç içinde meydana geldi
Fabrika sistemi hızlı üretim gibi olumlu sonuç yanında sosyal açıdan olumsuz birtakım sonuçlar da doğurdu Erkek işçiler yanında, hatta onların yerine (daha ucuza çalıştıkları için) çocuk ve kadınlar çalıştırılmaya başlandı 20 saate kadar varan iş saatleri küçük çocuk ve kadınları eziyordu
Buna rağmen ücretler yetersizdi İşçilerin kalifiye olması artık o kadar önemli değildi Makineler tekdüze, basit, mekanik hareketler yapabilen herkesle çalışabiliyordu Kalifiye işçilerin normal ücretle iş bulması imkansızlaşıyordu

Diğer Teknolojik Gelişmeler

Buharlı makine Sanayi devriminin en önemli gelişmelerinden birisi buharlı makinenin bulunuşudur 1763'de James Watt, İskoçya'da buharla çalışan makineyi buldu Bu makinenin gelişmiş biçimi, makine çağının gerçek başlangıç noktasını oluşturur
1807'de Robert Fulton adındaki Amerikalı buharlı makineyi gemilere uyguladı 1840'da ilk düzenli okyanus ötesi buharlı gemi seferleri başladı
1825 tarihinde ilk kez buharlı makine lokomotiflerde kullanılmaya başlandı
1844'de Samuel Morse Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk ticaret amaçlı telgraf servisini hizmete soktu
1876'da Alexander Graham Bell telefonu buldu
Tarım teknolojisinde gelişmeler sağlandı Almanya bu alandaki gelişmelere öncülük etti Almanlar pancardan şeker çıkarma tekniğini buldu Bir başka Alman kimyager suni gübreyi yaptı 1834'de bir Amerikalı mühendis bir biçerdöver icat etti 1870'lerden sonra konserve yiyecek imalatı hızlı bir biçimde arttı
1830–1860 arasında İngiltere'de daha etkili maden tasfiye yöntemlerinin geliştirilmesine paralel olarak kömür üretimi hızla arttı Çünkü yüksek demirçelik talebi bu yöntemler sayesinde kolayca karşılanabiliyordu ve
Bu üretim sayesinde 1800–1830 arasında köprü, kanal, demiryolu vb gibi inşaatlar hızla arttı 1850'lere kadar genelde İngiltere'nin tekelinde olan sanayi devrimi, bu tarihten sonar tüm Avrupa’ya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı

Sanayi Devriminin Sonuçları

Batı'nın Toplumsal Sınıf Yapısında Değişmeler

Sanayi devrimi Avrupa'da burjuva sınıfının yapı değiştirmesine ve yeni bir işçi sınıfı doğmasına yol açtı

Eski burjuva sınıfına şimdi fabrika sahipleri de katılmıştı

Burjuva sınıfı artık her ülkede en zengin sınıfı oluşturuyordu

Ancak ülkelerin çoğunda orta sınıf pek çok siyasal ve sosyal haklardan mahrumdular

Bu haklarını elde etmek için 19

yüzyılın bitişini beklemek gerekecektir
Avrupa'da sanayi devrimi öncesinde de bir işçi sınıfı vardı Ancak bu sınıf her zaman çoğunlukta ama bilinçsiz durumda idi Sanayi devrimi sonucunda işçi sınıfı bilinçlenmeye başladı Toplumların hemen hepsinde en kalabalık sınıfını oluşturdu İşçi sınıfı, yoğunluğuna karşın ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdu Ücretleri düşük, yaşama ve çalışma koşulları çok kötüydü Çalışma saatleri uzun, fabrikalar havasız ve her türlü sağlık koşullarından uzaktı
Siyasal açıdan oy hakları yoktu Sendikalaşma ve grev yasaktı Ancak işçiler artık bu durumun farkında ve bilincindeydiler

Kentleşme ve Nüfus Artışı

Sanayi devriminin bir başka etkisi de nüfus artışı konusunda oldu Sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, böylece aynı miktar toprak daha fazla insanı besleyebilir hale gelmişti
Ayrıca kent sanayi tarım sektörü dışındaki insanlara iş sağlayarak daha fazla insanı besleyebilir duruma gelmişti
Sanayi devrimi kentlerde nüfus yığılmalarına da neden olmuştur 1920'lerde ABD nüfusunun yarısı kentlerde yaşıyordu Kentleşme önemli sorunları da beraberinde getirdi Gecekondu bölgeleri büyüdü Bu bölgeler havasız, pis ve kalabalıktı

Kitle Toplumu

İşçilerin fabrikalarda toplanması ve fabrikaların da kentsel alanlara yığılmasıyla giderek kentler kırsal alanları yutmaya başladı Bu gelişme tıp bilimindeki yeniliklerle ortaya çıkan nüfus artışı ve bu nüfusu doyurmak için gıda maddesi bulma çabalarıyla birleştiğinde 20 yüzyılın değişmez özelliği olan kitle toplumu tarihteki yerini aldı

Emperyalizm

Sanayileşmenin getirdiği hammadde ihtiyacı ve mamül mallara pazar bulma çabası hızla saniyeleşen devletleri daha yoğun emperyalist (sömürgeci) politikalar izlemeye itti

Uluslararası Rekabet

Sanayi devriminin bir başka sonucu da hızlı sanayileşen ülkeler arasında başlayan rekabet ve gerginliktir Ülkeler doğal kaynak ve pazar kapmak için adeta yarışmaya başladılar Bu yarış gitgide artan bir hızla, kanlı ya da kansız savaşlarla, günümüze kadar sürecektir

06-27-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Sanayi Devrimi Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, Avrupa'da 18 ve 19 yüzyıllarda yeni buluşların üretime uygulanması ve buhar gücüyle çalışan makinaların makinalaşmış endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de Avrupa'daki sermaye birikimini arttırmasına denir Nedenleri Düşünsel nedenler Sanayi devrimini 16 ve 17 yüzyıldaki dinsel, siyasal, bilimsel ve felsefi düşünceler hazırlamıştır Protestan Reformu "bugün çok çalışıp yarını düşünmeyi" önemli bir değer olarak yerleştirmiştir 17 yüzyılda Aydınlanma Çağı filozofları bilimsel yöntemi ve rasyonel düşünme ilkelerini geliştirmişlerdir Fransız Devrimi Napolyon aracılığıyla bu düşünceleri Avrupa’ya yaymıştır 17 yüzyılın bilimsel buluşları, sanayi devriminin teknolojik gelişmelerine kaynak oluşturmuştur Sosyo-ekonomik nedenler Düşünsel nedenlerin yanında, sanayi devrimini doğuran diğer nedenler şunlardır: Hızlı nüfus artışı 16 yüzyıldan başlayarak Avrupa'nın nüfusu hızla arttı Tarımdaki gelişmeler bu sektördeki nüfus ihtiyacını azaltarak bu nüfusun kentlere göç etmesine neden oldu Böylece kent sanayine hazır işgücü oluştu Yaşam düzeyinin yükselişi Eskiden lüks sayılan şeker, kahve, çay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar için doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu Bu da dolaylı olarak tüketim malı talebini arttırdı Geniş çaplı yağmalar, sanayi devriminin en önemli finans kaynağı olmuştur Gerek İspanyollar tarafından yağmalanan Orta Amerika altınları, gerekse de İspanyol gemilerini vuran, yağmacıları yağmalayan İngiliz gemileri, Avrupa'ya tonlarca altın taşımıştır Bütün bunlar 16 ve 17 yüzyıllarda, sanayi devrimine götüren süreçleri desteklemiştir Hindistan'da 23 Haziran 1753 tarihinde, Fransız birliklerini savaş alanında yenen İngilizler (Plessey Savaşı), Hint-Moğol imparatorlarının devasa hazinesine el koymuşlardı Bu hazinenin İngiltere'ye taşınmasıyla bu ülke ekonomisinde ortaya çıkan para ve finans olanaklarının, dokuma ve buhar makineleriyle ilgili tüm teknik buluşların 1758-1791 tarihleri arasında gerçekleşmesini açıklamada birincil argüman olduğu söylenebilir Sömürgecilik Avrupa ülkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar sömürgelere sattılar Küçük burjuvazinin gelişmesi ve orta sınıfın zenginleşmeye başlaması bir itici kuvvet oldu Kapitalizm Orta sınıfın zenginleşmesi sürecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı Böylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı Taşıma ve teknolojide meydana gelen gelişmeler Aşamaları Birinci aşama: Makinalaşma Çağı 18 yüzyılda başlayıp 19 yüzyılın ortalarına kadar (1870'ler) süren bu endüstrileşme sürecine demir ve kömürün asıl enerji kaynağı ve hammaddeyi oluşturduğu makinalaşma çağı denilebilir Temel ve ayırıcı özelliği makina kullanımının yaygınlaşması sonucu büyük fabrikaların ortaya çıkmasıdır Böylece, Avrupa'da temelde tarım işçilerinin toplumundan, fabrikalarda eşya üreten nüfusa doğru düzenli bir değişim olmuştur Bu dönemde İngiltere'nin sahip olduğu zengin kömür yatakları bu devletin öteki devletler üzerinde ekonomik üstünlük sağlamasına yol açmıştır Endüstri devriminin ilk aşamasında buhar, kömür ve demirin birleşimi önemli siyasal, ekonomik ve toplumsal sonuçlarıyla birlikte "demiryolu çağı"nı da açmıştır Kömür yalnızca demiryolunda haraket eden araçlara güç sağlamakla kalmamış, aynı zamanda demiryolları da kömürü çok uzak ve eskiden taşınamayan yerlere götürmüştür Böylece Avrupa'da kömürle çalışan makinaları barındıran fabrikalar hem büyümüş hem de en uzak noktalara kadar yayılmıştır İkinci Aşama Sanayi devriminin ikinci aşamasında (1870'ler sonrası) temel hammadde ve enerji kaynaklarında değişiklik ortaya çıktı Kömür ve demirin yanında çelik, elektrik, petrolkimyasal maddeler de üretim sürecine sokulunca endüstrileşme bugün etrafımızda görülen biçimini almış oldu ve Demir, endüstri devriminin birinci aşamasında büyük ama başat olmayan bir rol oynamıştı İkinci aşamasında çelik tam anlamıyla her alana egemendir Çeliğin en önemli yararı demiryollarında görülmektedir Örneğin bu demende çelik saysinde gelişen demiryolları Birinci Dünya Savaşı'nda savaşan devletlere temel lojistik desteği sağlamıştır Üçüncü Aşama Bilgisayaraın keşfinin ve ileri teknolojik gelişmelerin sanayi devriminin üçüncü aşamasını oluşturduğu varsayılmaktadır İngiltere'de Sanayi Devrimi Sanayi devriminin önce İngiltere'de başlamasının birkaç nedenini şöyle sıralayabiliriz İngiltere'de uzun süredir bir anayasal monarşi düzeni oluşmuştur Bu düzenin temelinde mülkiyet hakkının ve bireysel hak ve özgürlüklerin korunması yatar 18 yüzyıl İngiltere'si zaten dünyanın mali merkezi konumunda idi Borsa ve bankacılık sektörleri diğer ülkelerden çok ileri idi Parlamento, kapitalizm ilkeleri doğrultusunda iç piyasada özgür rekabeti önleyici bütün engelleri kaldırmıştı İngiltere, sanayi için gerekli en temel hammaddeler olan kömür ve demir yönünden zengin yeraltı kaynaklarına sahipti İngiltere, dünyanın en büyük sömürge imparatorluğu idi Bu da ona hammadde kaynakları ve üretilmiş mallar için geniş pazar olanağı sağladı İngiliz donanması ve güçlü ticaret filoları, taşımacılığı kolaylaştırdı İngiltere Avrupa'da zaten Rönesans döneminden beri dokumacılık sanayinde başı çekiyordu Fabrika Sistemine Geçiş Fabrika sistemi ile üretim, talep artışı doğrultusunda bir gereksinme olarak ortaya çıktı Büyük makineler ev üretimi için elverişsizdi Bu nedenle evler yerine işçilerin makinelerin bulunduğu büyük binalara giderek çalışma sistemi, başka deyişle fabrika sistemi süreç içinde meydana geldi Fabrika sistemi hızlı üretim gibi olumlu sonuç yanında sosyal açıdan olumsuz birtakım sonuçlar da doğurdu Erkek işçiler yanında, hatta onların yerine (daha ucuza çalıştıkları için) çocuk ve kadınlar çalıştırılmaya başlandı 20 saate kadar varan iş saatleri küçük çocuk ve kadınları eziyordu Buna rağmen ücretler yetersizdi İşçilerin kalifiye olması artık o kadar önemli değildi Makineler tekdüze, basit, mekanik hareketler yapabilen herkesle çalışabiliyordu Kalifiye işçilerin normal ücretle iş bulması imkansızlaşıyordu Diğer Teknolojik Gelişmeler Buharlı makine Sanayi devriminin en önemli gelişmelerinden birisi buharlı makinenin bulunuşudur 1763'de James Watt, İskoçya'da buharla çalışan makineyi buldu Bu makinenin gelişmiş biçimi, makine çağının gerçek başlangıç noktasını oluşturur 1807'de Robert Fulton adındaki Amerikalı buharlı makineyi gemilere uyguladı 1840'da ilk düzenli okyanus ötesi buharlı gemi seferleri başladı 1825 tarihinde ilk kez buharlı makine lokomotiflerde kullanılmaya başlandı 1844'de Samuel Morse Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk ticaret amaçlı telgraf servisini hizmete soktu 1876'da Alexander Graham Bell telefonu buldu Tarım teknolojisinde gelişmeler sağlandı Almanya bu alandaki gelişmelere öncülük etti Almanlar pancardan şeker çıkarma tekniğini buldu Bir başka Alman kimyager suni gübreyi yaptı 1834'de bir Amerikalı mühendis bir biçerdöver icat etti 1870'lerden sonra konserve yiyecek imalatı hızlı bir biçimde arttı 1830–1860 arasında İngiltere'de daha etkili maden tasfiye yöntemlerinin geliştirilmesine paralel olarak kömür üretimi hızla arttı Çünkü yüksek demirçelik talebi bu yöntemler sayesinde kolayca karşılanabiliyordu ve Bu üretim sayesinde 1800–1830 arasında köprü, kanal, demiryolu vb gibi inşaatlar hızla arttı 1850'lere kadar genelde İngiltere'nin tekelinde olan sanayi devrimi, bu tarihten sonar tüm Avrupa’ya ve Amerika Birleşik Devletleri'ne yayıldı Sanayi Devriminin Sonuçları Batı'nın Toplumsal Sınıf Yapısında Değişmeler Sanayi devrimi Avrupa'da burjuva sınıfının yapı değiştirmesine ve yeni bir işçi sınıfı doğmasına yol açtı Eski burjuva sınıfına şimdi fabrika sahipleri de katılmıştı Burjuva sınıfı artık her ülkede en zengin sınıfı oluşturuyordu Ancak ülkelerin çoğunda orta sınıf pek çok siyasal ve sosyal haklardan mahrumdular Bu haklarını elde etmek için 19 yüzyılın bitişini beklemek gerekecektir Avrupa'da sanayi devrimi öncesinde de bir işçi sınıfı vardı Ancak bu sınıf her zaman çoğunlukta ama bilinçsiz durumda idi Sanayi devrimi sonucunda işçi sınıfı bilinçlenmeye başladı Toplumların hemen hepsinde en kalabalık sınıfını oluşturdu İşçi sınıfı, yoğunluğuna karşın ekonomik ve siyasal haklardan mahrumdu Ücretleri düşük, yaşama ve çalışma koşulları çok kötüydü Çalışma saatleri uzun, fabrikalar havasız ve her türlü sağlık koşullarından uzaktı Siyasal açıdan oy hakları yoktu Sendikalaşma ve grev yasaktı Ancak işçiler artık bu durumun farkında ve bilincindeydiler Kentleşme ve Nüfus Artışı Sanayi devriminin bir başka etkisi de nüfus artışı konusunda oldu Sanayileşme sayesinde tarım makineleşmiş, böylece aynı miktar toprak daha fazla insanı besleyebilir hale gelmişti Ayrıca kent sanayi tarım sektörü dışındaki insanlara iş sağlayarak daha fazla insanı besleyebilir duruma gelmişti Sanayi devrimi kentlerde nüfus yığılmalarına da neden olmuştur 1920'lerde ABD nüfusunun yarısı kentlerde yaşıyordu Kentleşme önemli sorunları da beraberinde getirdi Gecekondu bölgeleri büyüdü Bu bölgeler havasız, pis ve kalabalıktı Kitle Toplumu İşçilerin fabrikalarda toplanması ve fabrikaların da kentsel alanlara yığılmasıyla giderek kentler kırsal alanları yutmaya başladı Bu gelişme tıp bilimindeki yeniliklerle ortaya çıkan nüfus artışı ve bu nüfusu doyurmak için gıda maddesi bulma çabalarıyla birleştiğinde 20 yüzyılın değişmez özelliği olan kitle toplumu tarihteki yerini aldı Emperyalizm Sanayileşmenin getirdiği hammadde ihtiyacı ve mamül mallara pazar bulma çabası hızla saniyeleşen devletleri daha yoğun emperyalist (sömürgeci) politikalar izlemeye itti Uluslararası Rekabet Sanayi devriminin bir başka sonucu da hızlı sanayileşen ülkeler arasında başlayan rekabet ve gerginliktir Ülkeler doğal kaynak ve pazar kapmak için adeta yarışmaya başladılar Bu yarış gitgide artan bir hızla, kanlı ya da kansız savaşlarla, günümüze kadar sürecektir