Tacikistan - Tajikistan(TJ) / Tacikistan coğrafyası / Tacikistan resimleri / Tacikist

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Coğrafi Veriler
Konum:Orta Asya`da, Çin`in batısında yer alır
Coğrafi konumu: 39 00 Kuzey enlemi, 71 00 Doğu boylamı
Haritadaki konumu: Orta Asya
Yüzölçümü: 143,100 km²
Sınırları: toplam: 3,651 km
sınır komşuları: Afganistan 1,206 km, Çin 414 km, Kırgızistan 870 km, Özbekistan 1,161 km
Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
İklimi: İç kısımlarda kıtasal, Pamir dağlarında yarı çöl ve kutupsal iklim görülür
Arazi yapısı: Pamir ve Alay dağları yer şekillerini oluşturur; Fergana Vadisi kuzeyde, Kofarnihon ve Vakhsh vadileri güneybatıda yer alırlar
Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Syrdariya 300 m
en yüksek noktası:Ismail Samani Zirvesi 7,495 m
Doğal kaynakları: Hidro enerji, petrol, uranyum, cıva, kömür, kurşun, çinko, antimon, tungsten, gümüş, altın
Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %6
daimi ekinler:%0
otlaklar:%25
ormanlık arazi: %4
diğer:%65 (1993 verileri)
Sulanan arazi: 6,390 km² (1993 verileri)
Coğrafi not: Kara ile çevrili

Nüfus Bilgileri
Nüfus:6,578,681 (Temmuz 2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %212 (2001 verileri)
Mülteci oranı: -349 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 11609 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 6418 yıl
erkeklerde:6109 yıl
kadınlarda:6742 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 429 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 100 den az (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
Ulus: Tacik
Nüfusun etnik dağılımı: Tacik %649, Özbek %25, Rus %35, diğer %66
Din: Sünni Müslüman %80, Sii Müslüman %5
Diller: Tacikce (resmi), Rusça
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta:%98
erkekler:%99
kadınlar:%97 (1989 verileri)

Yönetimi
Ülke adı:Resmi tam adı:Tacikistan Cumhuriyeti
kısa şekli :Tacikistan
Yerel tam adı:Jumhurii Tojikiston
Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Duşanbe
Bağımsızlık günü: 9 Eylül 1991 (Sovyetler Birliğinden)
Milli bayram: Bağımsızlık günü, 9 Eylül (1991)
Anayasa: 6 Kasım 1994
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler
GSYİH:Satınalma Gücü paritesi - 73 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: %51 (2000 verileri)
GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %198
endüstri:%181
hizmet:%621 (1998)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %33 (2000 verileri)
İş gücü: 19 milyon (1996)
İşsizlik oranı: %57 (1998)
Endüstri: alüminyum, çinko, kurşun, kimyasallar, gübreler, çimento, bitkisel yağ, buzdolabı ve dondurucular
Endüstrinin büyüme oranı: %10 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 15623 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 14729 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 39 milyar kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 41 milyar kWh (1999)
Tarım ürünleri: Pamuk, hububat, meyve, üzüm, sebze, sığır, koyun, keçi
İhracat: 761 milyon $ (2000 verileri)
İhracat ürünleri: alüminyum, elektrik, pamuk, meyve, bitkisel yağ, tekstil
İhracat ortakları: Liechtenstein %26, Özbekistan %20, Rusya %8 (1998)
İthalat: 782 milyon $ (2000 verileri)
İthalat ürünleri: Elektrik, petrol ürünleri, alüminyum oksit, makine ve parça, gıda maddeleri
İthalat ortakları: Avrupa %323, Özbekistan %29, Rusya %136 (1998)
Dış borç tutarı: 13 milyar $ (1999 verileri)
Para birimi: Somoni
Para birimi kodu: SM
Mali yıl: Takvim yılı

Ulaşım ve Taşımacılık
Demiryolları:480 km (1990)
Karayolları: 29,900 km (1990)
Su yolları: yok
Boru hatları: doğal gaz 400 km (1992)
Limanları: yok
Hava alanları: 53 (2000 verileri)

İletişim Bilgileri
Kullanılan telefon hatları:363,000 (1997)
Telefon kodu: 7
Radyo yayın istasyonları: AM 9, FM 6, kısa dalga 5 (1998)
Radyolar: 1291 milyon (1991)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 0 (1997)
Televizyonlar: 860,000 (1991)
Internet kısaltması: tj
Internet kullanıcıları: 2,000 (2000)

Batı Türkistan’da yer alan Orta Asya cumhuriyetlerinden biride Tacikistan’ dır 143 100 kilometre karelik bir toprak alanına sahip olan Tacikistan’ ın başkenti Duşanbe’dir Tacikistan yönetim biçimi cumhuriyettir
Tacikistan’ ın İklimi:
Tacikistan’ da karasal bir iklim hakim sürmektedir Tacikistan’ ın en önemli akarsuyu Ceyhun’ dur Bitki örtüsü daha çok akarsu boylarında yoğunlaşmıştır Orman alanları az yer kaplamaktadır
Tacikistan’ ın Nufusu Bilgileri:
Tacikistan’ da 5 milyon 600 bin kişi yaşamaktadır Bu nufusun 1 milyon kadarını Özbek ve Tatar Türklerinden oluşmaktadır Yer altı kaynakları bakımından pek zengin olmayan ülkede, kömür, doğal gaz ve petrol başlıca yer altı kaynaklarını oluşturur
Tacikistan Ekonomisi:
Tacikistan’ da en önemli ekonomik etkinlik tarımdır Fakat, tarım alanları oldukça azdır Pamuk, patates, tahıl, yem bitkileri ve sebze en çok yetiştirilen ürünlerin başında gelir Hayvancılık ve ipek böcekçiliği de önemli geçim kaynaklarındandır Halıcılık ve diğer el sanatları yaygındır Yüksek otlaklarda en çok koyun ve sığır beslenir Türkiye ile Tacikistan arasındaki ilişkiler giderek gelişmektedir

06-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tacikistan - Tajikistan(TJ) / Tacikistan coğrafyası / Tacikistan resimleri / Tacikist Coğrafi Veriler Konum:Orta Asya`da, Çin`in batısında yer alır Coğrafi konumu: 39 00 Kuzey enlemi, 71 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Orta Asya Yüzölçümü: 143,100 km² Sınırları: toplam: 3,651 km sınır komşuları: Afganistan 1,206 km, Çin 414 km, Kırgızistan 870 km, Özbekistan 1,161 km Sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili) İklimi: İç kısımlarda kıtasal, Pamir dağlarında yarı çöl ve kutupsal iklim görülür Arazi yapısı: Pamir ve Alay dağları yer şekillerini oluşturur; Fergana Vadisi kuzeyde, Kofarnihon ve Vakhsh vadileri güneybatıda yer alırlar Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Syrdariya 300 m en yüksek noktası:Ismail Samani Zirvesi 7,495 m Doğal kaynakları: Hidro enerji, petrol, uranyum, cıva, kömür, kurşun, çinko, antimon, tungsten, gümüş, altın Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %6 daimi ekinler:%0 otlaklar:%25 ormanlık arazi: %4 diğer:%65 (1993 verileri) Sulanan arazi: 6,390 km² (1993 verileri) Coğrafi not: Kara ile çevrili Nüfus Bilgileri Nüfus:6,578,681 (Temmuz 2001 verileri) Nüfus artış oranı: %212 (2001 verileri) Mülteci oranı: -349 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Bebek ölüm oranı: 11609 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 6418 yıl erkeklerde:6109 yıl kadınlarda:6742 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 429 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %001 den az (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 100 den az (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri) Ulus: Tacik Nüfusun etnik dağılımı: Tacik %649, Özbek %25, Rus %35, diğer %66 Din: Sünni Müslüman %80, Sii Müslüman %5 Diller: Tacikce (resmi), Rusça Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta:%98 erkekler:%99 kadınlar:%97 (1989 verileri) Yönetimi Ülke adı:Resmi tam adı:Tacikistan Cumhuriyeti kısa şekli :Tacikistan Yerel tam adı:Jumhurii Tojikiston Yönetim biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent: Duşanbe Bağımsızlık günü: 9 Eylül 1991 (Sovyetler Birliğinden) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 9 Eylül (1991) Anayasa: 6 Kasım 1994 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: AsDB (Asya Kalkınma Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CIS (Bağımsız Devletlerin Topluluğu), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), ECO (Ekonomik İşbirliği Örgütü), ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu),Intelsat, IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü) Ekonomik Göstergeler GSYİH:Satınalma Gücü paritesi - 73 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: %51 (2000 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %198 endüstri:%181 hizmet:%621 (1998) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %33 (2000 verileri) İş gücü: 19 milyon (1996) İşsizlik oranı: %57 (1998) Endüstri: alüminyum, çinko, kurşun, kimyasallar, gübreler, çimento, bitkisel yağ, buzdolabı ve dondurucular Endüstrinin büyüme oranı: %10 (2000 verileri) Elektrik üretimi: 15623 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 14729 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 39 milyar kWh (1999) Elektrik ithalatı: 41 milyar kWh (1999) Tarım ürünleri: Pamuk, hububat, meyve, üzüm, sebze, sığır, koyun, keçi İhracat: 761 milyon $ (2000 verileri) İhracat ürünleri: alüminyum, elektrik, pamuk, meyve, bitkisel yağ, tekstil İhracat ortakları: Liechtenstein %26, Özbekistan %20, Rusya %8 (1998) İthalat: 782 milyon $ (2000 verileri) İthalat ürünleri: Elektrik, petrol ürünleri, alüminyum oksit, makine ve parça, gıda maddeleri İthalat ortakları: Avrupa %323, Özbekistan %29, Rusya %136 (1998) Dış borç tutarı: 13 milyar $ (1999 verileri) Para birimi: Somoni Para birimi kodu: SM Mali yıl: Takvim yılı Ulaşım ve Taşımacılık Demiryolları:480 km (1990) Karayolları: 29,900 km (1990) Su yolları: yok Boru hatları: doğal gaz 400 km (1992) Limanları: yok Hava alanları: 53 (2000 verileri) İletişim Bilgileri Kullanılan telefon hatları:363,000 (1997) Telefon kodu: 7 Radyo yayın istasyonları: AM 9, FM 6, kısa dalga 5 (1998) Radyolar: 1291 milyon (1991) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 0 (1997) Televizyonlar: 860,000 (1991) Internet kısaltması: tj Internet kullanıcıları: 2,000 (2000) Batı Türkistan’da yer alan Orta Asya cumhuriyetlerinden biride Tacikistan’ dır 143 100 kilometre karelik bir toprak alanına sahip olan Tacikistan’ ın başkenti Duşanbe’dir Tacikistan yönetim biçimi cumhuriyettir Tacikistan’ ın İklimi: Tacikistan’ da karasal bir iklim hakim sürmektedir Tacikistan’ ın en önemli akarsuyu Ceyhun’ dur Bitki örtüsü daha çok akarsu boylarında yoğunlaşmıştır Orman alanları az yer kaplamaktadır Tacikistan’ ın Nufusu Bilgileri: Tacikistan’ da 5 milyon 600 bin kişi yaşamaktadır Bu nufusun 1 milyon kadarını Özbek ve Tatar Türklerinden oluşmaktadır Yer altı kaynakları bakımından pek zengin olmayan ülkede, kömür, doğal gaz ve petrol başlıca yer altı kaynaklarını oluşturur Tacikistan Ekonomisi: Tacikistan’ da en önemli ekonomik etkinlik tarımdır Fakat, tarım alanları oldukça azdır Pamuk, patates, tahıl, yem bitkileri ve sebze en çok yetiştirilen ürünlerin başında gelir Hayvancılık ve ipek böcekçiliği de önemli geçim kaynaklarındandır Halıcılık ve diğer el sanatları yaygındır Yüksek otlaklarda en çok koyun ve sığır beslenir Türkiye ile Tacikistan arasındaki ilişkiler giderek gelişmektedir