Şili - Chile(CL) / Şili coğrafyası / Şili resimleri / Şili hakkında...

**Prof. Dr. Sinsi** · 06-26-2012

Coğrafi Veriler
Konum:Güney Amerika`nın güney kısmında, Güney Atlas Okyanusu ve Güney Pasifik Okyanusu kıyısında, Arjantin ile Peru arasında yer almaktadır
Coğrafi konumu: 30 00 Güney enlemi, 71 00 Batı boylamı
Harita konumu: Güney Amerika
Yüzölçümü: toplam: 756,950 km²
kara:748,800 km²
su:8,150 km²
Sınır komşuları: toplam: 6,171 km
sınır komşuları: Arjantin 5,150 km, Bolivya 861 km, Peru 160 km
Kıyı şeridi: 6,435 km
İklimi: Ilıman, kuzeyde çöl iklimi, orta kesimlerde Akdeniz iklimi, güneyde soğuk ve nemli bir iklim hakimdir
Arazi yapısı: Kıyıda yüksek olmayan dağlar, orta kesimde verimli vadiler, doğuda engebeli Andlar yer almaktadır
Deniz seviyesinden yüksekliği: En alt nokta: Pasifik Okyanusu 0 m
en yüksek nokta:Nevado Ojos del Salado 6,880 m
Doğal kaynakları: Bakır, kereste, demir yatakları, nitrat, metaller, molibden, hidro güç
Kullanılabilir topraklar: işlenebilir toprak arazi: %5
otlaklar: %18
ormanlık arazi:%22
diğer:55% (1993 verileri)
Sulanan arazi: 12,650 km² (1993 verileri)
Doğal afetler: depremler; aktif yanardağlar

Nüfus Bilgileri
Nüfus:15,328,467 (Temmuz 2001 verileri)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: %2725 (erkek 2,135,755; kadın 2,041,552)
15-64 yaş:%6539 (erkek 4,993,416; kadın 5,029,739)
65 yaş ve üzeri: % 736 (erkek 467,477; kadın 660,528) (2001 verileri)
Nüfus artış oranı: %113 (2001 verileri)
Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 936 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 7594 yıl
erkek:7263 yıl
kadın:7942 yıl (2001 verileri)
Ortalama çocuk sayısı: 216 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %019 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 15,000 (1999 verileri)
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenler: 1,000 (1999 verileri)
Ulus: Şilili
Nüfusun etnik dağılımı: Beyazlar ve beyaz Amerika yerlileri karışımı %95, Amerika yerlileri %3, diğer %2
Din: Roma Katolikleri %89, Protestanlar %11, Museviler ve diğer
Dil: İspanyolca
Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler
toplam nüfus:%952
erkek:%954
kadın:%95 (1995 verileri)

Yönetimi
Ülke adı: Resmi tam adı: Şili Cumhuriyeti
kısa şekli :Şili
Yerel tam adı:Republica de Chile
yerel kısa şekli:Chile
Yönetim Biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet
Başkent: Santiago
İdari bölmeler: 13 bölge; Aisen del General Carlos Ibanez del Campo, Antofagasta, Araucania, Atacama, Bio-Bio, Coquimbo, Libertador General Bernardo O`Higgins, Los Lagos, Magallanes y de la Antartica Şilina, Maule, Metropolitan Bölgesi (Santiago), Tarapaca, Valparaiso
Bağımsızlık günü: 18 Eylül 1810 (İspanya`dan)
Milli bayram: Bağımsızlık günü, 18 Eylül (1810)
Anayasa: 11 Eylül 1980 tarihinde ortaya konulmuştur 11 Mart 1981 tarihinde yürürlüğe girmiş, 30 Temmuz 1989, 1993, ve 1997 tarihlerinde değiştirilmiştir
Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),G-11, G-77, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü),Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), RG, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü),UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNITAR (BM Eğitim Araştırma Enstitüsü), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMOGIP (BM Hint Pakistan Askeri Gözlem Grubu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)

Ekonomik Göstergeler
Ekonomiye genel bakış:Şili, köklü ve başarılı bir serbest piyasa ekonomisine sahiptir 1990 Mart ayından sonra ordudan ülkeyi devralan sivil hükümetler, ekonomide hükümetin rolünü kısmaya devam ederken sosyal programlar için kamu harcamaları önemini değiştirmiştir Gayri safi milli hasıladaki reel büyüme 1991-1997 arasında %7 iken, 1998`de bu oran global finansal krizler yüzünden yarıya düşmüştür Enflasyon ise 1998`de son 60 senedeki en düşük oranı yakalamıştır Şili`nin yabancı kaynakları da ayrıca güçlüdür; yabancı sermaye akışının beslediği kaynaklar, cari hesap açıklarından ve ulusal borçlardan daha fazladır 1994 Mart`ında başa geçen Cumhurbaşkanı FREI, Şili`nin eğitim sistemini ve yabancı ihracat piyasasının geliştirilmesini ekonomik gündeminde ilk sıraya almıştır Şili ekonomisi hala bakır madenciliği, balık ve orman sektörlerine bağlıdır Ülkenin yıllık ekonomik büyüme oranının %5 olması, bu sektörler için verilen dünya fiyatları, süregelen yabancı yatırım ve tutucu bir mali pozisyon sağlayan hükümetin başarısından kaynaklanır 1996`da Şili, Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı)`un ortak bir üyesi olmuş ve Kanada ile bir serbest piyasa antlaşmasına katılmıştır
GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 1531 milyar $ (2000 verileri)
GSYİH - reel büyüme: 55% (2000 verileri)
GSYİH - sektörlere göre: tarım: %8
endüstri:%38
hizmet:%54 (2000)
Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %45 (2000 verileri)
İş gücü: 58 milyon (1999 verileri)
Sektörlere göre işgücü dağılımı: Tarım %14, endüstri %27, hizmet %59 (1997 verileri)
İşsizlik oranı: %9 (Aralık 2000)
Endüstri: bakır, diğer mineraller, gıda maddeleri, balık, demir-çelik, orman ürünleri, ulaşım araçları, çimento, tekstil
Endüstrinin büyüme oranı: %6 (2000 verileri)
Elektrik üretimi: 38092 milyar kWh (1999)
Elektrik tüketimi: 35426 milyar kWh (1999)
Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999)
Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999)
Tarım ürünleri: tahıl, mısır, üzüm, fasulye, şeker kamışı, patates, meyve; sığır, kümes hayvanları, post; kereste; balık
İhracat: 18 milyar $ (2000)
İhracat ürünleri: bakır %37, diğer metal ve mineraller %82, orman ürünleri %71, balık %98, meyve %84
İhracat ortakları: AB %27, ABD %16, Japonya %14, Brezilya %6, Arjantin %5 (1998)
İthalat: $17 milyar (2000)
İthalat ürünleri: sermaye malları %252, ham madde %154, petrol %10, gıda maddeleri %57
İthalat ortakları: ABD %24, AB %23, Arjantin %11, Brezilya %6, Japonya %6, Meksika %5 (1998)
Dış borç tutarı: 39 milyar $ (2000)
Para birimi: Şili Pezosu (CLP)
Para birimi kodu: CLP
Mali yıl: Takvim yılı

Ulaşım ve Taşımacılık
Demiryolları:toplam: 6,701 km (2000)
Karayolları: toplam: 79,800 km
asfalt:11,012 km
asfalt olmayan:68,788 km (1996)
Deniz yolları: 725 km
Boru hatları: ham petrol 755 km; petrol ürünleri 785 km; doğal gaz 320 km
Limanlar: Antofagasta, Arica, Chanaral, Coquimbo, Iquique, Puerto Montt, Punta Arenas, San Antonio, San Vicente, Talcahuano, Valparaiso
Hava alanları: 366 (2000 verileri)

İletişim Bilgileri
Kullanılan telefon hatları:2603 milyon (1998)
Telefon kodu: 56
Radyo yayın istasyonları: AM 180, FM 64, kısa dalga 17 (1998)
Radyolar: 518 milyon (1997)
Televizyon yayını yapan istasyonlar: 63 (1997)
Televizyonlar: 315 milyon (1997)
Internet kısaltması: cl
Internet servis sağlayıcıları: 7 (2000)
Internet kullanıcıları: 625,000 (2000)

06-26-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Şili - Chile(CL) / Şili coğrafyası / Şili resimleri / Şili hakkında... Coğrafi Veriler Konum:Güney Amerika`nın güney kısmında, Güney Atlas Okyanusu ve Güney Pasifik Okyanusu kıyısında, Arjantin ile Peru arasında yer almaktadır Coğrafi konumu: 30 00 Güney enlemi, 71 00 Batı boylamı Harita konumu: Güney Amerika Yüzölçümü: toplam: 756,950 km² kara:748,800 km² su:8,150 km² Sınır komşuları: toplam: 6,171 km sınır komşuları: Arjantin 5,150 km, Bolivya 861 km, Peru 160 km Kıyı şeridi: 6,435 km İklimi: Ilıman, kuzeyde çöl iklimi, orta kesimlerde Akdeniz iklimi, güneyde soğuk ve nemli bir iklim hakimdir Arazi yapısı: Kıyıda yüksek olmayan dağlar, orta kesimde verimli vadiler, doğuda engebeli Andlar yer almaktadır Deniz seviyesinden yüksekliği: En alt nokta: Pasifik Okyanusu 0 m en yüksek nokta:Nevado Ojos del Salado 6,880 m Doğal kaynakları: Bakır, kereste, demir yatakları, nitrat, metaller, molibden, hidro güç Kullanılabilir topraklar: işlenebilir toprak arazi: %5 otlaklar: %18 ormanlık arazi:%22 diğer:55% (1993 verileri) Sulanan arazi: 12,650 km² (1993 verileri) Doğal afetler: depremler; aktif yanardağlar Nüfus Bilgileri Nüfus:15,328,467 (Temmuz 2001 verileri) Yaş yapısı: 0-14 yaş: %2725 (erkek 2,135,755; kadın 2,041,552) 15-64 yaş:%6539 (erkek 4,993,416; kadın 5,029,739) 65 yaş ve üzeri: % 736 (erkek 467,477; kadın 660,528) (2001 verileri) Nüfus artış oranı: %113 (2001 verileri) Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini) Bebek ölüm oranı: 936 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini) Ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 7594 yıl erkek:7263 yıl kadın:7942 yıl (2001 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 216 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %019 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıkları taşıyan insan sayısı: 15,000 (1999 verileri) HIV/AIDS - hastalıklarından ölenler: 1,000 (1999 verileri) Ulus: Şilili Nüfusun etnik dağılımı: Beyazlar ve beyaz Amerika yerlileri karışımı %95, Amerika yerlileri %3, diğer %2 Din: Roma Katolikleri %89, Protestanlar %11, Museviler ve diğer Dil: İspanyolca Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri bilgiler toplam nüfus:%952 erkek:%954 kadın:%95 (1995 verileri) Yönetimi Ülke adı: Resmi tam adı: Şili Cumhuriyeti kısa şekli :Şili Yerel tam adı:Republica de Chile yerel kısa şekli:Chile Yönetim Biçimi: Başkanlık Tipi Cumhuriyet Başkent: Santiago İdari bölmeler: 13 bölge; Aisen del General Carlos Ibanez del Campo, Antofagasta, Araucania, Atacama, Bio-Bio, Coquimbo, Libertador General Bernardo O`Higgins, Los Lagos, Magallanes y de la Antartica Şilina, Maule, Metropolitan Bölgesi (Santiago), Tarapaca, Valparaiso Bağımsızlık günü: 18 Eylül 1810 (İspanya`dan) Milli bayram: Bağımsızlık günü, 18 Eylül (1810) Anayasa: 11 Eylül 1980 tarihinde ortaya konulmuştur 11 Mart 1981 tarihinde yürürlüğe girmiş, 30 Temmuz 1989, 1993, ve 1997 tarihlerinde değiştirilmiştir Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: APEC (Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği Forumu), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECLAC (Birleşmiş Milletler Latin Amerika ve Karayipler Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü),G-11, G-77, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü),Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAES, LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği), Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı), NAM, OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı), OPANAL, OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), RG, UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü),UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNITAR (BM Eğitim Araştırma Enstitüsü), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMOGIP (BM Hint Pakistan Askeri Gözlem Grubu), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UNU, UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü) Ekonomik Göstergeler Ekonomiye genel bakış:Şili, köklü ve başarılı bir serbest piyasa ekonomisine sahiptir 1990 Mart ayından sonra ordudan ülkeyi devralan sivil hükümetler, ekonomide hükümetin rolünü kısmaya devam ederken sosyal programlar için kamu harcamaları önemini değiştirmiştir Gayri safi milli hasıladaki reel büyüme 1991-1997 arasında %7 iken, 1998`de bu oran global finansal krizler yüzünden yarıya düşmüştür Enflasyon ise 1998`de son 60 senedeki en düşük oranı yakalamıştır Şili`nin yabancı kaynakları da ayrıca güçlüdür; yabancı sermaye akışının beslediği kaynaklar, cari hesap açıklarından ve ulusal borçlardan daha fazladır 1994 Mart`ında başa geçen Cumhurbaşkanı FREI, Şili`nin eğitim sistemini ve yabancı ihracat piyasasının geliştirilmesini ekonomik gündeminde ilk sıraya almıştır Şili ekonomisi hala bakır madenciliği, balık ve orman sektörlerine bağlıdır Ülkenin yıllık ekonomik büyüme oranının %5 olması, bu sektörler için verilen dünya fiyatları, süregelen yabancı yatırım ve tutucu bir mali pozisyon sağlayan hükümetin başarısından kaynaklanır 1996`da Şili, Mercosur (Güney Amerika Ülkeleri Ortak Pazarı)`un ortak bir üyesi olmuş ve Kanada ile bir serbest piyasa antlaşmasına katılmıştır GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 1531 milyar $ (2000 verileri) GSYİH - reel büyüme: 55% (2000 verileri) GSYİH - sektörlere göre: tarım: %8 endüstri:%38 hizmet:%54 (2000) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %45 (2000 verileri) İş gücü: 58 milyon (1999 verileri) Sektörlere göre işgücü dağılımı: Tarım %14, endüstri %27, hizmet %59 (1997 verileri) İşsizlik oranı: %9 (Aralık 2000) Endüstri: bakır, diğer mineraller, gıda maddeleri, balık, demir-çelik, orman ürünleri, ulaşım araçları, çimento, tekstil Endüstrinin büyüme oranı: %6 (2000 verileri) Elektrik üretimi: 38092 milyar kWh (1999) Elektrik tüketimi: 35426 milyar kWh (1999) Elektrik ihracatı: 0 kWh (1999) Elektrik ithalatı: 0 kWh (1999) Tarım ürünleri: tahıl, mısır, üzüm, fasulye, şeker kamışı, patates, meyve; sığır, kümes hayvanları, post; kereste; balık İhracat: 18 milyar $ (2000) İhracat ürünleri: bakır %37, diğer metal ve mineraller %82, orman ürünleri %71, balık %98, meyve %84 İhracat ortakları: AB %27, ABD %16, Japonya %14, Brezilya %6, Arjantin %5 (1998) İthalat: $17 milyar (2000) İthalat ürünleri: sermaye malları %252, ham madde %154, petrol %10, gıda maddeleri %57 İthalat ortakları: ABD %24, AB %23, Arjantin %11, Brezilya %6, Japonya %6, Meksika %5 (1998) Dış borç tutarı: 39 milyar $ (2000) Para birimi: Şili Pezosu (CLP) Para birimi kodu: CLP Mali yıl: Takvim yılı Ulaşım ve Taşımacılık Demiryolları:toplam: 6,701 km (2000) Karayolları: toplam: 79,800 km asfalt:11,012 km asfalt olmayan:68,788 km (1996) Deniz yolları: 725 km Boru hatları: ham petrol 755 km; petrol ürünleri 785 km; doğal gaz 320 km Limanlar: Antofagasta, Arica, Chanaral, Coquimbo, Iquique, Puerto Montt, Punta Arenas, San Antonio, San Vicente, Talcahuano, Valparaiso Hava alanları: 366 (2000 verileri) İletişim Bilgileri Kullanılan telefon hatları:2603 milyon (1998) Telefon kodu: 56 Radyo yayın istasyonları: AM 180, FM 64, kısa dalga 17 (1998) Radyolar: 518 milyon (1997) Televizyon yayını yapan istasyonlar: 63 (1997) Televizyonlar: 315 milyon (1997) Internet kısaltması: cl Internet servis sağlayıcıları: 7 (2000) Internet kullanıcıları: 625,000 (2000)