Mamalar nasıl hazırlanır ve nasıl verilir?

İlk 6 ayda anne sütü alamayan bebeklerin beslenmesinde ilk seçenek, inek sütünden yapılmış formül (mama sütü) sütlerin verilmesidir Mamalarla beslenme en az 6 ay, mümkünse 1 yaşına kadar sürdürülmelidir
Anne sütü almayan bebeklerde hastalık riski daha yüksek olduğu için besinlerin hazırlanması özel bir titizlik ister Kullanıldıktan sonra artan mamanın tekrar kullanılmamasına özen gösterilmelidir
Hiç anne sütü almayan bebeklerde biberon kullanılabilir Ancak biberonun temizliğine çok dikkat edilmesi gerekir Biberon deliğinin uygun boyutta olduğu da kontrol edilmelidir Uygun bir biberon deliği, şişe ters çevrildiğinde önce ip gibi ardından damla damla süt akışına izin vermeli, mamalar kutularında belirtilen ölçülere göre hazırlanmalıdır, bu konuda yapılan hatalar kilo alma sorunlarına ve kanda sodyum yükselmesine neden olabilir
İlk 6 ayda mamaların hazırlanmasında kaynatılmış, soğutulmuş ılık su kullanılmalıdır Tekrar tekrar kaynatılan sularda sodyum düzeyinin yükselebileceği unutulmamalıdır
Biberonla beslenen bebeklerde de beslenme pozisyonu önemlidir Bebeklere sırtüstü düz yatar pozisyonda biberon vermek, mamanın akciğerlere kaçmasına neden olabileceğinden, hatalıdır Bebek anne kucağında, yan dik pozisyonda, başı annenin koluyla desteklenir şekilde tutulmalı, giysileri rahat olmalıdır Emzik şişesinin dikçe tutulması ve lastik memenin sütle dolu olması gerekir Bu şekilde bebeğin hava yutması önlenir
Sütün genellikle vücut ısısında olması önerilirse de soğuk süt ver­menin bir sakıncası yoktur Sütün ısısı el bileğine 1-2 damla süt damlatılarak kontrol edilir Bir öğünün süresi çocuğa göre 5-30 dakika arasında değişebilir
Anne sütü alırken de görüldüğü gibi küçük bebekler emerken yorulabilirler ve arada dinlenmeleri gerekir Ancak bir öğün süresi yine de 30 dakikayı geçmemelidir Hiçbir zaman çocuğa istediğinden fazlasını vermeye çalışmamalıdır Öğün sonrasında bebek dik tutularak gazını çıkartmasına yardım edilir
Altı aydan önce karışık beslenen bebeklerde (mama ya da başka sütlerin anne sütüne ek olarak verildiği durumlarda) biberon kullanımından olabildiğince kaçınılmalıdır Biberona alışan bebekler, anne memesini emmekte güçlük çekebilirler Fincan ve kaşığın temizlenmesi de biberona göre çok daha kolaydır, küçük preterm bebeklerin bile fincandan içebildikleri gösterilmiştir
Bebekleri fincandan besleme yöntemi
Bebek yarı oturur duruma getirilir Fincan, bebeğin dudaklarına yaklaştırılır Fincan, bebeğin dudaklarına değecek şekilde hafif eğilir Fincan, bebeğin alt dudağına dayanır ve fincanın kenarları üst dudağın dış yan kısımlarına değdirilir Bebek uyanık duruma gelir, gözlerini ve dudaklarını açar Çok küçük bebekler dilleri ile sütleri alırlar Daha büyük bebekler sütü emer gibi çeker ve bir miktarını da dökerler
Hiçbir zaman süt bebeğin ağzına dökülmemelidir Fincan tutularak bebeğin kendisinin alması sağlanmalıdır Bebek yeterince alınca ağzını kapatır Bu durumda ne kadar aldığı kayıt edilmelidir hesaplanan miktarı almamış ise bir sonraki öğünde daha fazla alabilir ya da daha sık beslenmesi gerekebilir
Miadında bir yenidoğan bebeğin mide kapasitesi 15-20 ml kadardır Doğal olmayan beslenmede kontrol bebekte olmadığı için öğün miktarlarının ve sıklığının genellikle ayarlanması gerekir

Yaş
Miktar
Öğün sayısı/gün
1-2 hafta
50-70 ml
7-8
2-6 hafta
75-110 ml
6-7
2 ay
110-180 ml
5-6
3 ay
170-220 ml
5
6 ay
220-240 ml
4


Tabloda verilen miktar ve öğün sayısı, bebeklerin ortalamalarını yansıtmaktadır
Bir öğünde belirtilenlerden daha az veya daha fazla alan bebekler, öğün sayısı da daha az veya daha fazla olan bebekler vardır Beslenme programı, anne sütü ile beslenmede olduğu gibi, temelde bebeğin isteğine göre düzenlenmelidir
Anne sütü alamayan ve süt anne bulunamayan bebekler için mama alma imkanı da yoksa, temel besin kaynağı inek sütüdür Altı aydan küçük bebeklere inek sütü iyice kaynatılarak (sütün ateşte 10 dakika fıkırdaması sağlanarak) ve 100 ml inek sütüne 50 ml kaynatılmış su ve 75 g (bir buçuk çay kaşığı) şeker katıldıktan sonra verilebilir Bebeğe bu şekil­de hazırlanmış karışımdan günde kilo başına 150 ml verilmesi önerilir Örneğin 5 kg'lık bir bebek için bu karışımdan 750 ml (500 ml inek sütü + 250 ml su + 75 çay kaşığı şeker) hazırlanması gerekir İnek sütü yeri­ne koyun sütü kullanılıyorsa süt yarı yarıya sulandırılır (50 ml süt + 50 ml su) ve 100 ml'ye 5 g şeker ilave edilerek yukarıdaki anlatıldığı şekilde hazırlanır
Anne sütü alamayan bebeklere meyveler, sebzeler, unlular gibi ek besinler 6 aydan erken başlanabilir Ancak genelde 3 aydan önce başlanması önerilmemektedir

Yapay beslenen bir bebekte aşağıda sayılı bulgular bebeğin katı besinlere geçiş için hazır olduğunu gösterebilir:

• Doğum kilosunun iki katına ulaşmış olmak
• Günde 950 ml'den fazla mama alıyor olmak
• Günde 3 saatten daha sık aralarla beslenmeyi istemek
• Açlığa bağlı sürekli huzursuzluk

Altıncı aydan önce verilen ek besinlerin az posa bırakan, glütensiz(buğday unsuz) ve püre kıvamında besinler olmasına dikkat edilmelidir Glüten buğday, yulaf, çavdar ve arpada bulunur, bu tahıllardan hazırlanan unlar, bebek mamalarında kullanılmamalıdır Nişastanın bir karbonhidrat kaynağı olmak dışında besleyici değeri olmadığı için bebek beslenmesinde yeri yoktur
Pirinç unuyla yapılmış süt muhallebisi, yoğurt, meyve püresi ve sebze püresi ilk verilecek ek besinlerdir Besinlerin başlandığı ilk 2 aylık dönemde günde minimum 600 ml formül süt verilmesi uygundur