Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak hakkında bilinmesi gerekenler

Kızamık

Kızamık, tüm vücutta döküntü ve yüksek ateşle seyreder Hastalığın diğer belirtileri kuru öksürük, burun akıntısı ve sulu kızarmış gözlerdir Ağız içinde “Koplik lekeleri” denen küçük beyazımsı noktalar görülebilir

Kızamık, zatürre, beyin iltihabı, SSPE (Subakut Sklorezan Panansefalit), ishal ve malnütrisyon gibi ağır hastalıklara yol açarak çocuk ölümlerine ve sakatlıklara neden olabilir

Kızamıkçık

Kızamıkçık, çocukluk çağının genellikle 1-3 gün içinde kendiliğinden iyileşen, hafif döküntülü hastalığıdır Ancak, hamilelik esnasında geçirildiğinde düşüğe, ölü doğuma veya doğan bebekte anomalilere (sağırlık, körlük ve zeka geriliği) neden olabilir

Hastalığın asıl tehlikesi, hamilelikte fark edilmeden geçirilse bile (%25-50 oranında döküntü olmadan geçirilir) bebekte bu ağır anomalilere sebep olmasıdır

Çocuklar ve gençlerin aşılanması, onları yukarıda belirtilen doğumsal kızamıkçık sendromundan korur

Kabakulak

Kabakulağın ana belirtisi, yanağın arkasına doğru kulak ile çene arasındaki tükürük bezlerinde (parotis) şişlik ve ağrıdır Bir taraf diğerinden birkaç gün önce şişerek her iki parotis bezi tutulabilir ya da sadece bir taraf şişer Bazen kabakulak parotis bezi yerine diğer tükürük bezlerini tutabilir

Her üç kişiden biri, belirti olmaksızın kabakulak geçirir

Ama bazen kabakulak, beyinde ve diğer organlarda iltihaplanmaya (beyin iltihabı ve menenjit) neden olabilir Ergenlerde ve genç yetişkin erkeklerde testis iltihabına (orşit) ve nadir de olsa kısırlığa yol açabilir

Neden aşı yaptıralım?

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı, bu hastalıklara karşı koruma sağlar

Kızamığın neden olduğu ölümleri, SSPE gibi ağır hastalıkları, kızamıkçığa bağlı doğumsal anomalileri ve kabakulağa bağlı kısırlık ve menenjiti önler

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşı uygulaması ile ABD ve gelişmiş batı ülkelerinde kızamık ve kızamığa bağlı SSPE gibi hastalıklar artık hiç görülmemektedir Doğumsal kızamıkçık ve kabakulak da yok denecek kadar azalmıştır

Kızamık – Kızamıkçık – Kabakulak Aşı Şeması

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı, bütün sağlıklı çocuklara, ilk doz 12-15 ayda ve tekrarı 4-6 yaşta (veya ilköğretim 1 sınıfta) 2 doz şeklinde uygulanır

Tek doz aşı, kızamığa karşı yeterli korunma sağlamaz

Kızamığa karşı korunma oluşması için, 1 yaş sonrasında 2 doz kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısının yapılması gereklidir

İlk kızamık aşısı 9 ayda yapılmış olsa bile, 1 yaşından sonra ilave 2 doz kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısının yapılması gerekir

Kızamık kızamıkçık kabakulak aşısı kimlere yapılmaz veya neden ertelenir?

Ateşli veya ateşsiz orta ve ağır hastalık durumlarında aşılama, iyileşene kadar ertelenir

Kızamıkçık aşısı hamilelere yapılmaz Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapılan kadınlar aşıdan sonra en az 3 ay gebe kalmamalıdır

Aktif tüberkülozu, lösemisi, lenfoması olan çocuklara ya da immün sistemi bazı nedenlere bağlı baskılanmış kişilere yapılmaz

Yumurtaya karşı ağır alerji (anaflaksi) öyküsü olanlara kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı dikkatli uygulanmalıdır Jelatine ve neomisine karşı ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olan çocuklara yapılmamalıdır

Kan (tam kan, plazma ve eritrosit süspansiyonu) ve kan ürünleri (immünglobulin ve IVIG) verilmişse, kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı 3 ay veya daha uzun süre ertelenir Aşıdan sonra immünglobulin verilecekse, en az 2 hafta geçmelidir

Kızamık – kızamıkçık – kabakulak aşısı yapılmasına engel olmayan durumlar

Hafif hastalık [hafif ateş (koltuk altı 38ºC altında), üst solunum yolu enfeksiyonu, hafif ishal]
Ailesinde ve kendisinde havale öyküsü olması
Antibiyotik tedavisi
Aşı içinde olmayan maddelere karşı alerji (örneğin penisilin alerjisi)
Süt emzirme
Prematüre doğum
Belirti vermeyen HIV hastalığı
Hasta ile temas

Olası Riskler

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısının yan etki oranı oldukça düşüktür

Ciddi problemler nadirdir Ateş, döküntü, yanaklarda şişme ve eklem ağrıları gibi hafif yan etkiler görülebilir

Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapılan çocukların %5-15'inde ateş, %5’inde hafif döküntü görülür Ateş genellikle aşıdan 5-6 gün, döküntü ise 7-10 gün sonra görülür ve 2 gün sürer

DİKKAT! : Kızamık, kızamıkçık veya kabakulak hastalığı geçirmek, kızamık- kabakulak aşısının yan etkilerinden çok daha fazla risklidir

Kızamık, kızamıkçık veya kabakulaklı hasta ile temas durumunda korunma

Kızamıklı kişi ile temas durumunda, kızamık veya kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapılması koruma sağlar Ancak, yeterli korunma sağlanması için aşının, teması takiben 72 saat içinde uygulanması gerekir

Kızamıkçık veya kabakulak teması sonrası kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı yapılması, hastalığın ortaya çıkmasını engellemez

Aşı sonrası çocuğumuzu nasıl koruyalım?

Başka bulgular olmadan, sadece döküntü olursa, tedaviye gerek yoktur, birkaç günde kendiliğinden geçer Ateş ve ağrı için, parasetamol veya ibuprofen verilebilir

Ne zaman doktora başvuralım?

Tüm aşılar için olduğu gibi, kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısı için de birçok istisna ve özel durum vardır Böyle bir durumda, en güncel bilgilere sahip olan doktorunuza başvurunuz Çocuğunuzun aşısını kaçırdığınızdan şüpheniz varsa, aşılamadan sonra çocuğunuzda herhangi bir sorun olduysa, doktorunuzu arayınız