Hamilelik Sonrası Depresyon

Hamilelik Sonrası Depresyon
Hamilelik Sonrası - Doğum Sonrası Depresyon - Depresyon






Doğum sonrası kadında oluşan; fizyolojik, hormonal ve ruhsal değişiklikler, kadınların hayatları boyunca yaşadığı en önemli dönemlerinden biridir

Özellikle uykusuzluk, uyku düzeninin bozulması, hep tetikte olma, sosyal hayatın ve özgürlğün kıtlanması, iş yükünün artma, yeterli anne olabilme (süt verebilen, emziren ) kaygısı, vucut değişikliklerine ikincil gelişen özgüven ve çekicilik kaybı gibi durumlar yaşanabilmektedir Bu değişimler toplumda “olması gerektiği gibi, doğal bir süreç” gibi algılansa da anneleri tehdit eden hormonal ve fizyolojik değişimler ruhsal bozukluklara zemin hazırlar, ortaya çıkışını ve tekrarlamasını kolaylaştırır

Doğum sonrası kadınların % 60-80'nde (yarısından fazlasın da gibi de belirtilebilir) loğusalık hüznü (maternity ya da baby blues) adı verilen hafif bir depresyon tablosu ortaya çıkabilir Genellikle doğumdan birkaç gün sonra ortaya çıkar ve yaklaşık olarak 10 gün kadar sürer Belirtileri; kolay ağlama, her an ağlayacak gibi hissetme, konsantrasyon güçlüğü, yorgunluk, uyku bozukluğu, sıkıntı hali, başağrısı gibi vucutta ağrılar şeklinde görülebilir Genelikle tedavi gerektirmez 10-15 gün içinde kendi kendine kaybolur

Bazen tablo bu kadar hafif seyretmez ve daha ciddi bir depresyon tablosu ortaya çıkar Doğum sonrası kadınların % 10-20'sinde yaşanmaktadır Başlangıcı genellikle doğumdan sonraki 4-6 hafta içinde olur ama ilk 6-9 ay içinde ortaya çıkanlar da mevcuttur Bazen loğusalık hüznünü takiben ortaya çıkmaktadır

Belirtileri moral bozukluğu, isteksizlik, yetersizlik düşünceleri, ağlama, duygusal değişkenlik, inatçı uyku bozukluğu, iştah azalması, yoğunlaşma ve konsantrasyon bozukluğu, bebeğe zarar verme düşünceleri ve bebeği istememe olabilir Genellikle bu belirtiler en az 2 hafta ya da daha uzun süreli olarak anneyi etkilerse postpartum depresyon tanısı konur Acil olarak annenin uzman bir psikiyatrist tarafından değerlendirilmesi ve tedaviye alınması gerekir


Doğum sonrası depresyon neden ortaya çıkar?

Bu durumun ortaya çıkmasında en önemli nedenlerden biri doğum öncesi çok yüksek düzeylerde olan ostrojen ve progesteron miktarının, doğum sonrası hızlıca düşmesidir

Ayrıca hamilelik döneminde bir takım hormon salgılayan bölgelerde (hipofiz, tiroid, insulin salgılayan hücreler) büyümeler olmakta ve doğum sonrası bunlar küçülmektedir Göreceli olarak bu hormon seviyelerinde de azalma yaşanmaktadır Prolaktin (anne sütünün oluşması için gerekli hormon), stres hormonları (kortizol) ve tiroid hormon seviyeleri de değişmektedir Bu etkileşimler depresyon için zemin hazırlar

Diğer nedenler içinde psikososyal etkenler yer alır İstenmeyen plansız gebelikler, 20 yaş altı (ergenlik dönemi) gebelikler, partner-eşle yaşanan ilişki sorunları, yakın geçmişte yaşanan stresli hayat olayları, düşük gelir düzeyi, gebelikte yaşanmış preeklemsi-eklemsi, bebek ile ilgili olumsuz düşünceler ve sağlık sorunları, sezeryan, emzirme sorunları da depresyonun çıkmasına neden olabilen psikososyal etkenleri teşkil eder


Tedavi edilmeyenleri ne gibi sorunlar bekler?

Annenin depresyonu kesinle tedavi edilmelidir Depresyondaki anne kendini değersiz ve yetersiz görür, isteksizlik ve yorgunluğun da eklenmesiyle bebeğine yeterli ilgi ve şefkati gösteremez, bebeğini ihmal eder Bebekte bir takım davranış problemleri; huzursuzluk, nedensiz ağlamalar, uyku düzensizlikleri,beslenme problemleri ve hırçınlık ortaya çıkar Böylece artık hem mutsuz bir anne hem de huzursuz bir bebek vardır Ayrıca annenin depresyonu çok ağır ise intihar düşünceleri ve bebeğe zarar verebilecek girişimlerin de olabileceği unutulmamalıdır

Loğusalık depresyonu yaşayan annelerin çocuklarında ilerde psikiyatrik hastalık gelişir mi?


İleriye dönük yapılan çalışmalarda loğusalık depresyonu geçirmiş annelerin çocuklarında, yarıdan fazlasında psikiyatrik hastalık gelişmesi riskinin olduğu tespit edilmiştir Diğer çocuklara oranla bu çocukların erişkinlik dönemlerinde depresyon, fobik bozukluk ve alkol bağımlılığı gelişme ihtimali 2-3 kat artmış olarak bulunmuştur


Tedavisi nasıl olmalıdır?

Kesinlikle tedavi edilmesi gerekir Belirtiler ortaya çıktığında yakın aile fertlerinin gözlemi çok önemlidir Anne bazen bu durumu anlamakta ve tedavi olmayı istemekte güçlük çekebilir Anneye yakın kişiler durumu fark ettiğinde uzman bir psikiyatriste başvurmaları gereklidir Uzman kişi duruma göre tedaviye karar verir Ağır durumlarda hastaneye yatış önerilir Gereğinde antidepresan tedavi başlanır ya da psikoterapi uygulanır Çift terapileri, ebeveyn rehberliği, gevşeme teknikleri , egzersiz ve açık alanlarda yürüyüş programları tedaviye eklenebilir